Öz
Anadolu Selçuklu Köşkleri, dönemin konut mimarisini aydınlatması açısından büyük öneme sahiptir. Anadolu Selçuklu Köşkleri’nin büyük bir kısmı günümüze harap bir durumda ulaşmıştır. Kesme taş ile yapılan binalar ise daha sağlam kalabilmiştir. Bunların arasında en sağlam kalabilmiş olanlardan biri, Kayseri-Argıncık Haydar Bey Köşkü’dür. Kayseri’nin kuzeydoğusu’ndaki Argıncık mahallesinin yaklaşık 500 metre güneyindeki bir tarlanın içinde yer alan bina, büyük ölçüleriyle anıtsal bir etki bırakmaktadır. Bina Geleneksel Konut Mimarisine ait detayları ile dikkat çekicidir. Bunların arasında en önemlilerinden biri L planlı “vestibül”dür. Mimari özellikleri ile XIII. Yüzyıla ait olan binanın XIV.yüzyıla ait kişiliklerin isimleriyle anılıyor olması, mülkiyetin el değiştirmesi yoluyla yeni kullanıcılarının adının, binanın son ismi olarak kalmasıyla oluşmuş bir durumdur.
Anahtar Kelimeler
Köşk Vestibül Sofa Kayseri Argıncık Çevre Duvarı Kitabe Geleneksel Konut Mimarisi
Kaynakça
- AKIN, Günkut. (1990). Asya Merkezi Mekân Geleneği. İstanbul.
- ARIK, Rüçhan. (1986). “Kubâd-Âbâd 1985Yılı Çalışmaları”. VIII. Kazı Sonuçları Toplantısı I. (26-30 Mayıs 1986). Ankara, 303-314.
- ARIK, Rüçhan. (2001). “Kubad-Abad Sarayı (Bir Değerlendirme) ve Malanda Köşkü”. I.Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Kongresi Bildiriler (11-13 Ekim 2000). Konya, 25-33.
- ARIK, Rüçhan. (2000). Kubad Abad. İstanbul.
- ASLANAPA, Oktay. (1989). Türk Sanatı. İstanbul.
- CAHEN, Claude. (1968). Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler. (Çev: Y. Moran). İstanbul.
- ELDEM, Halil, Ethem. (1982). Kayseri Şehri (Haz: K. Göde). Ankara.
- ELDEM, Sedat, Hakkı. (1968).Türk Evi Plan Tipleri. (2. Baskı). İstanbul.
- ERDMANN, Kurt. (1959). “Seraybauten Der Dreizehnten und Vierzehnten Jahrhunderts in Anatolien”. Ars Orientalis. III, Washington, 77-94.
- EVLİYA ÇELEBİ. (1314). Seyahatnâme. III, İstanbul.
- GABRIEL, Albert. (1954). Kayseri Türk Anıtları. (Çev: A. A. Tütenk), Ankara.
- KUBAN, Doğan. (1995). Türk Hayat’lı Evi. İstanbul.
- KUM, Naci. (1938). “Haydar Bey’in Mezarı Nerede?”. Erciyes Halkevi Dergisi. 1 (6-8), Kayseri, 235-238.
- ÖGEL, Semra. (1986). Anadolu Selçuklu Sanatı Üzerine Görüşler. İstanbul.
- ÖZGÜÇ, Tahsin. – Mahmut, Akok. (1957). “Alay Han, Öresun Han ve Hızırilyas Köşkü”. Belleten. XXI (81), 139-149.
- ÖZIRMAK, Yasemin Demircan. (1992). Tahrir ve Evkaf Defterlerine Göre Kayseri Vakıflar. Kayseri.
- SCHLUMBERGER, Daniel. (1952). “La Palais Ghaznévide de Lashkari Bazar”. Syria. XXIX, 251-270.
- SÜMER, Faruk. (1985). Yabanlu Pazarı: Selçuklu Devrinde Milletlerarası Büyük Bir Fuar. İstanbul.
- ŞİKÂRÎ. (1946). Karaman Oğulları Tarihi. (Neşr.: M.M. Koman). Konya.
- YAVAŞ, Alptekin. (2003). “Alanya-Çıplaklı Mahallesinde Bilinmeyen Bir Selçuklu Köşkü”. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Dergisi. XII, İzmir, 155-162.
- YAVAŞ, Alptekin. (2000). Ortaçağ Konut Mimarisi Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Selçuklu Köşkleri. (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Bölümü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara.
- YAVUZ, Ayşil, Tükel. (1992). “Anadolu Selçuklu Kervansaraylarında Mekân-İşlev İlişkisi İçinde Savunma ve Barınma”. IX. Vakıf Haftası Bildirileri (2-4 Aralık 1991) Ankara, 253-282.
- YAVUZ, Ayşil, Tükel. (2000). “Antalya Kemer’deki Selçuklu Köşkü”. (Emin Bilgiç Hatıra Kitabı) İslam Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştırma Vakfı. İstanbul, 279-303.
- YURDAKUL, Erol - Mehmet, Çayırdağ. (1978). “Kayseri Erciyes Dağı Eteklerinde Bulunan İki Türbe”. Vakıflar Dergisi. XII, Ankara, 163- 177.
Öz
Anatolian Seljuk Kiosk have a great importance as they illuminate the residence architecture of that period. The big part of the Anatolian Seljuk Kiosk were ruined condition up to now. Among these; the strongest one is Kayseri-Argıncık Haydar Bey Kiosk. The building located Kayseri of the northeast, approximately 500 meter southern of the Argıncık administrative into field. Its outstandings dimension has been leaving monumental effect. It has striking connected with architectural detail of the Turkish Residence Culture. Among these, the most important one is the vestibül. It’s L plan. According to our points of view belongs to the XIII. century. However today the building is remembered with the names of the people who lived in XIV. century. This happened because of changing hands. Consequently, the new owner’s name has turned to be the name of the building and for this reason.
Anahtar Kelimeler
Vestibule Hall Argıncık Kayseri Enclosure Wall Inscription Turkish Residence Architecture
Kaynakça
- AKIN, Günkut. (1990). Asya Merkezi Mekân Geleneği. İstanbul.
- ARIK, Rüçhan. (1986). “Kubâd-Âbâd 1985Yılı Çalışmaları”. VIII. Kazı Sonuçları Toplantısı I. (26-30 Mayıs 1986). Ankara, 303-314.
- ARIK, Rüçhan. (2001). “Kubad-Abad Sarayı (Bir Değerlendirme) ve Malanda Köşkü”. I.Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Kongresi Bildiriler (11-13 Ekim 2000). Konya, 25-33.
- ARIK, Rüçhan. (2000). Kubad Abad. İstanbul.
- ASLANAPA, Oktay. (1989). Türk Sanatı. İstanbul.
- CAHEN, Claude. (1968). Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler. (Çev: Y. Moran). İstanbul.
- ELDEM, Halil, Ethem. (1982). Kayseri Şehri (Haz: K. Göde). Ankara.
- ELDEM, Sedat, Hakkı. (1968).Türk Evi Plan Tipleri. (2. Baskı). İstanbul.
- ERDMANN, Kurt. (1959). “Seraybauten Der Dreizehnten und Vierzehnten Jahrhunderts in Anatolien”. Ars Orientalis. III, Washington, 77-94.
- EVLİYA ÇELEBİ. (1314). Seyahatnâme. III, İstanbul.
- GABRIEL, Albert. (1954). Kayseri Türk Anıtları. (Çev: A. A. Tütenk), Ankara.
- KUBAN, Doğan. (1995). Türk Hayat’lı Evi. İstanbul.
- KUM, Naci. (1938). “Haydar Bey’in Mezarı Nerede?”. Erciyes Halkevi Dergisi. 1 (6-8), Kayseri, 235-238.
- ÖGEL, Semra. (1986). Anadolu Selçuklu Sanatı Üzerine Görüşler. İstanbul.
- ÖZGÜÇ, Tahsin. – Mahmut, Akok. (1957). “Alay Han, Öresun Han ve Hızırilyas Köşkü”. Belleten. XXI (81), 139-149.
- ÖZIRMAK, Yasemin Demircan. (1992). Tahrir ve Evkaf Defterlerine Göre Kayseri Vakıflar. Kayseri.
- SCHLUMBERGER, Daniel. (1952). “La Palais Ghaznévide de Lashkari Bazar”. Syria. XXIX, 251-270.
- SÜMER, Faruk. (1985). Yabanlu Pazarı: Selçuklu Devrinde Milletlerarası Büyük Bir Fuar. İstanbul.
- ŞİKÂRÎ. (1946). Karaman Oğulları Tarihi. (Neşr.: M.M. Koman). Konya.
- YAVAŞ, Alptekin. (2003). “Alanya-Çıplaklı Mahallesinde Bilinmeyen Bir Selçuklu Köşkü”. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Dergisi. XII, İzmir, 155-162.
- YAVAŞ, Alptekin. (2000). Ortaçağ Konut Mimarisi Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Selçuklu Köşkleri. (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Bölümü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara.
- YAVUZ, Ayşil, Tükel. (1992). “Anadolu Selçuklu Kervansaraylarında Mekân-İşlev İlişkisi İçinde Savunma ve Barınma”. IX. Vakıf Haftası Bildirileri (2-4 Aralık 1991) Ankara, 253-282.
- YAVUZ, Ayşil, Tükel. (2000). “Antalya Kemer’deki Selçuklu Köşkü”. (Emin Bilgiç Hatıra Kitabı) İslam Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştırma Vakfı. İstanbul, 279-303.
- YURDAKUL, Erol - Mehmet, Çayırdağ. (1978). “Kayseri Erciyes Dağı Eteklerinde Bulunan İki Türbe”. Vakıflar Dergisi. XII, Ankara, 163- 177.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2004 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2004 Cilt: 44 Sayı: 2 |
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi - dtcfdergisi@ankara.edu.tr
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.