Türkiye’de Rus Dili ve Edebiyatı Çalışmaları Rus Edebiyatından Çeviriler 1884-1940 ve Rusça Öğrenimi 1883-2006

Yıl 2006, Cilt: 46 Sayı: 2, 1 - 27, 01.01.2006

Altan Aykut

Öz

Makalenin birinci bölümünde, Rus edebiyatından Türkçe’ye çevrilen ilk yapıt olduğu kabul edilen Griboyedov’un Akıldan Belâ Gore ot uma 1824 oyunundan başlayarak, 1884-1940 yılları arasında ülkemizde yayımlanan manzum ve düzyazı çeviriler konu edilmektedir. Puşkin, Lermontov, Gogol, Turgenev, Dostoyevski, Tolstoy, Çehov ve Gorki gibi Rus klasiklerinden yapılan çeviriler incelenmektedir. İkinci bölümde, ülkemizde 1883-2006 yılları arasındaki Rusça öğretimiyle ilgili çalışmalar konu edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye’de Rusça, Rusça’dan Çeviriler, Türkiye’de Puşkin, Türkiye’de Lermontov, Türkiye’de Tolstoy, Türkiye’de Dostoyevsk, Türkiye’de Gorki, Rusça Öğretim

Russian Studies in Turkey Translations and Education

Öz

The first part of this article covers the Russian prose and poetry translated into Turkish between 1884-1940, including Griboyedov's play Woe from Wit Gore ot uma 1824 , the first literary work translated from Russian into Turkish. Translations of the works of classic Russian writers such as Pushkin, Lermontov, Gogol, Turgenev, Dostoyevsky, Tolstoy, Chehov and Gorky are also investigated. The subject of the second part of this paper is the teaching of Russian and Russian literature between 1883-2006.

Anahtar Kelimeler

Russian in Turkey, Translations from Russian, Pushkin in Turkey, Lermontov in Turkey, Tolstoy in Turkey, Dostoyevsky in Turkey, Gorky in Turkey, Teaching Russian

Kaynakça

• AKÜN, Ömer Faruk. (1996). Gülnar Hanım. İstanbul: T.D.V. İslam Ansiklopedisi. C. 14.
• ARSLAN, Hülya. (2005). Kültürlerarası İletişimde Örnek Bir Çevirmen Kimliği: Olga Lebedeva. Ankara: Littera. C. 16.
• BEHRAMOĞLU, Ataol vd. (2004). Hazırlayan. Dialozi s Çehov: 100 godini po-kısno- Çehov’dan Sonraki Yüzyıl. Sofya: Fakel.
• BEKİROĞLU, Nazan. (2006). Unutulmuş Bir Müsteşrik: Olga dö Lebedeva / Madam Gülnar, http://www.geocities.com/nbekiroglu/nm8.htm# ftnref4.
• BELOVA, K.A. (1999). İz istorii perevodov Puşkina v Turtsii. Puşkin i mir vostoka. Мoskova: Nauka.
• BELOVA, K.A. (2006), http://feb-web.ru/feb/lermenc/Lre-abc/lre/lre- 3871.htm, 30.06.2006.
• DELEON, Jak. (1990). Beyoğlu’nda Beyaz Ruslar: 1919-1939. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• EDİZ, Hasan Âli. (1939). Gorki ve Eserleri M. Gorki, Aşk Rüyası, Dünya Muharrirlerinden Tercümeler Serisi:28. (Rusça’dan Çeviren: Hasan Âli Ediz). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• EDİZ, Hasan Âli. (1961). İvan Sergeyeviç Turgenyev. İ. S. Turgenyev- Duman, Dünya Muharrirlerinden Tercümeler Serisi:111 (Rusça’dan Çeviren: Hasan Âli Ediz). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• EDİZ, Hasan Âli. (1979). Dostoyevski ve Eserleri Rus Edebiyatı, Dostoyevski, Suç ve Ceza. (Rusça aslından dilimize çeviren: Hasan Âli Ediz). Altın Klasikler, 11.Baskı.
• ENTSİKLOPEDİÇESKİY SLOVAR. (1892, 1903). F.A. Brokgauz – İ.A. Yefron, S-Peterburg. C. 13, C. 78.
• GARİPER, Cafer. (1999). Rusça’dan Türkçe’ye Yapılan İlk Edebî Tercümeler Üzerinde Bir Araştırma: Manzum Tercümeler. İstanbul: İlmî Araştırmalar. № 7.
• GORDLEVSKİ, V.A., (1962). İzbrannıye soçineniya. Moskova: İzd. vostoçnoy literaturı. C. 3.
• Günal, Zeynep vd. (2002) Çağdaş Rus Öykü Seçkisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. No: 2821.
• GÜNAL, Zeynep. (2004). Rus Göçmenlerinin 1921 Yılında İstanbul İzlenimleri. Ankara: Kül. № 49.
• GÜNAL, Zeynep. (2005). L.N. Tolstoy v Osmanskoy Turtsii. Bakü: Dil ve edebiyyat; Beynelhalk elmi-nezeri jurnal, 2(44).
• GÜNTEKIN, Reşat Nuri. (1933). Tolstoy; Hayatı ve eserleri, İstanbul: Kanaat Kitabevi.
• HABİB, İsmail. (1941). Avrupa Edebiyatı ve Biz. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• HİLMİ, İbrahim. (1936). Tolstoy, Hayatı ve Eserleri [1] (1828-1910) Leon Tolstoy, Kreutzerova sonata (Kroyçer Sonatı), Niçin? (Ayrı bir hikâyedir). (Çev. Ali Kâmi Akyüz). İstanbul: Hilmi Kitabevi.
• KARACA, Birsen. (2004).Hazırlayan. Rus Edebiyatı Öykü Antolojisi. İstanbul: Dünya Kitapları 235.
• KARACA, Birsen. (2004).Hazırlayan. Çehov Öyküleri-Tolstoy’un Seçtiği 30 Çehov Öyküsü.İstanbul: Dünya Kitapları 298.
• KAŞOĞLU, Ayla. (2004). Russkiy teatr v Turstii, Bakü: Dil ve edebiyyat; Nezeri elmi metodik jurnal, 1(39).
• KOLCU, Ali İhsan. (1999). Tercüme Şiirler Antolojisi (1859–1901). İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• LA GRANDE ENCYCLOPÉDIE. (1895-1902). Paris: Société Anonyme de la Grande Encyclopédie, C. 31.
• MEVSİM, Hüseyin. (2003). Uluslararası Sempozyum, Slavistikata v Republika Turtsiya. Filibe: Plovdivski Universitet Paisiy Hilendarski Filologiçeski Fakultet, 31.10-04.11. 2003.
• NEDELYA. (1895). No:44. (http://feb-web.ru/feb/tolstoy/default.asp).
• NOVOE VREMYA. (1891-12 Ekim). No:5581. (http://feb-web.ru/feb/ tolstoy/default.asp).
• OLCAY, Türkan. (2003). Russkaya literatura v Turtsii, Harkov: Vısnik Harkivskogo Natsionalnogo universitetu im. V.N. Karazina, No: 595. Filologiçniy fakultet.
• OLCAY, Türkan. (2004). K voprosu istorii perevodov russkoy literaturi v Turtsii (1923-1960 gg.). Harkov: Vısnik Harkivskogo Natsionalnogo universitetu im. V.N. Karazina, No: 631. Filologiçniy fakultet. vıp. 42.
• OLCAY, Türkan. (2005). Cumhuriyet Dönemi Öncesi Rus Edebiyatından Türkçe’ye Yapılan Çeviriler Üzerine. İstanbul: Litera. No: 18.
• ORHONLU, Cengiz. (1973). Edebiyat Fakültesinin Kuruluşu ve Gelişmesi (1901–1933) Hakkında Bazı Düşünceler. Cumhuriyetin 50. Yılına Armağan. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.
• ÖZÖN, Mustafa Nihat. (1937). Maksim Gorki ve Eseri, Stepte-Serseriler Hayatı Hikayeleri. (Türkçe’ye Çev. Mustafa Nihat). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• PARER, Özlem. (2003). Obuçenie russkomu yazıku v ankarskom universitete, Moskova: Vestnik MAPRYAL. No: 40.
• SİLKİN, A.Ye. (1991). Mne bılo interesno rabotat v Turtsii. Moskova: Russkiy yazık za rubejom- Jurnal. No: 2.
• SÜSLÜ, Azmi. (1986). Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinin 50 Yıllık Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• ŞİFMAN, A.İ. (1960). Lev Tolstoy i vostok. Moskova: izd. vostoçnoy literaturı.
• TANİN (1911, Ağustos-Eylül). http://www.manas.kg/pdf/sbdpdf11/ Makaleler/9.pdf.
• TUNCEL, Bedrettin. (2006). Yücel ve Dünya Edebiyatından Tercümeler. Ankara: Ankara Üniversitesi’nin 60. Kuruluş Yılı Armağanı.
• ULUSLARARASI ÇEHOV SEMPOZYUMU. Çehov’dan Sonraki Yüzyıl (Vek posle Çehova). (2004). İstanbul:İstanbul Üniversitesi Yayınları. No: 4580.
• UTURGAURİ, Svetlana. (2004a). Gorki i turetskaya literatura. Zabveniyu nepodvlastno, Moskova: Inst. vostokovedeniya, RAN.
• UTURGAURİ, Svetlana. (2004b). Drugoy bereg - Russkaya emigratsiya v Konstantinopole. Vostokovedeniya, RAN. Inst.
• YENİ GAZETE, (1910). No: 711, 712, 751 http://www.manas.kg/pdf/ sbdpdf11/ Makaleler/9.pdf.
• ZAFER, Zeynep. (2004). A. P. Çehov v prevod na turski ezik, Dialozi c Çehov. 100 godini po-kısno, Sofiya: izd. Fakel.