Eski Bulgar Edebiyatı ve Bizans Başkenti Konstantinopolis’in Eğitim ve Dinsel Kurumları

Yıl 2006, Cilt: 46 Sayı: 2, 193 - 207, 01.01.2006

Hüseyin Mevsim

Öz

On bir yüzyıllık yazılı tarihinin bazı evrelerinde Bulgar edebiyatıyla Bizans başkenti Konstantinopolis arasında sıkı bağlar kurulur. Bu etkileşim sürecinin doruk noktalarına, Eski Bulgar edebiyatının başlangıç dönemi olan 9., 10. yüzyıllarda ve ülkenin Osmanlı egemenliğine girmesinden önce 14. yüzyılda erişilir. 9. ve 10. yüzyıllarda Konstantin-Kiril Filozof, Simeon, Çernorizets Hrabır, Yoan Eksarh gibi Bulgar kültürü ve yazınında belirleyici roller üstlenen kişilikler Magnaura Yüksek Okulu’ndaki eğitimleri sırasında, Antikçağ ve Bizans geleneklerini özümseyerek, burada edindikleri deneyimi kendi topraklarına taşırlar. Ayrıca, 14. yüzyılın ikinci yarısında başta Teodosiy Tırnovski, Evtimiy, Grigoriy Tsamblak, Kiprian olmak üzere Tırnovo Ekolü’nün temsilcileri Bizans başkentinin en önemli dinsel ve düşünsel odağı niteliğindeki Studion Manastırı’nda kalırlar.

Anahtar Kelimeler

Bulgar Devleti, Eski Bulgar Edebiyatı, Bizans, Konstantinopolis, Magnaura Yüksek Okulu, Studion Manastırı

Old Bulgarian Literature and the Education and Religious Institutions of the Capital Byzantine, Constantinopolis

Öz

There is a strong connection between the Bulgarian literature among its more than 11 centuries history and the capital of Byzantium Constantinopolis. It is process which we can describe as interaction in 9th and 10th centuries that are the starting periods of Old Bulgarian literature and before the country enters into the sovereignty of Ottoman in 14th century. Some personalities taking on characteristic roles in Bulgarian culture and literature as Constantin-Kiril Philosopher, Simeon, Chernorizets Hrabir, Yoan Eksarh carry Byzantium traditions during their educations in Magnaura Academy to their native lands in 9th–10th century. Besides, the representatives of the Tirnovo Shcool, Teodosiy Tirnovski, Evtimiy, Grigoriy Tsamblak, Kiprian coming in the first places stay in the Studion Monastery of which a characteristic is its being the most important religious and intellectual focus of Byzantim’s capital in the second half of 14th century.

Anahtar Kelimeler

Bulgarian State, Old Bulgarian Literature, Byzantium, Constantinopolis, Magnaura Academy, Studion Monaster

Kaynakça

• АНГЕЛОВ, Димитър. (1969). Богомилството в България, София. АНГЕЛОВ, Димитър. (1994). Византия – духовна култура, Стара Загора. Издателство “Идея“. АНГЕЛОВ, Петър. (1995). България между Рим и Константинопол, В: “Личността в историческото развитие”, София. Издателство “Свети Климент Охридски“.
• BELGE, Murat. (1994). İstanbul Gezi Rehberi, İstanbul. İletişim Yayınları.
• ВЕЛЧЕВ, Велчо. (1962). История на българската литература в 4 тома, Старобългарска литература. София. Издателство на БАН.
• ГЮЗЕЛЕВ, Васил. (1985). Училища, скриптории, библиотеки и знания в България XIII–XIV век, София. Издателство “Народна просвета“.
• ЛИХАЧЕВ, Дмитрий (1976). Размисли за националното своеобразие и европейско значение на старобългарската литература, София.
• МУТАФЧИЕВ, Петър; МУТАФЧИЕВА, Вера. (1995), История на българския народ, София. Университетско издателство “Св. Климент Охридски”.
• ПЕТКАНОВА, Донка. (1987). Старобългарска литература (XIII–XVIII век), София. Издателство “Наука и изкуство“.
• ПИКИО, Рикардо. (1981), Мястото на старата българска литература в културата на средновековна Европа, Литературна мисъл, 8, София.
• Речник на българската литература в 3 тома. (1976–1982). София. Издателство на БАН.
• Речник на литературните термини. (1980). София. Издателство “Наука и изкуство“.
• САМОДУРОВА, З.Г. (1999). Роль византийской школы в организации системы обучения в окружающих империю странах в VII–XII вв., Санкт Петербург. Издательство “Алетея“.
• СТОЯНОВА, Кристиана. (2002). Старобългарска литература, Варна. Издателство “Компас“. Търновска книжовна школа, Антология. (1996). София. Университетско издателство “Св. Климент Охридски”. www.slovo.bg
• www.aba.government.bg/bg/Bd/Archive
• www.kroraina.com/knigi/zv
• www.istanbul.net.tr(İstanbul/Dini Mekanlar/İmrahor Camii (Studion Manastırı)