Baranyai Decsi János’un "Türk İmparatorlarının Kroniği" İsimli Manzum Tarihi

Yıl 2006, Cilt: 46 Sayı: 2, 219 - 234, 01.01.2006

İsmail Doğan

Öz

Baranyai Macar Hümanizminin ve Protestanlığının önemli temsilcilerinden biridir. Wittenberg ve Strassburg gibi Macaristan dışındaki önemli Protestan eğitim merkezlerinde eğitim görmüş ve o dönemde Macaristan’da hızla yayılan bu yeni mezhebin ilk eğitmenlerinden biri olmuştur. Romalı tarihçi Sallustius’un eserlerini de Macarcaya kazandıran Baranyai, aynı zamanda Macaristan tarihi üzerine de eserler vermiştir. Baranyai’nin 1597 yılında kaleme aldığı “Türk İmparatorlarının Kroniği” isimli eseri hem Osmanlı padişahlarını manzum şekilde anlatması, hem de türünün Macar edebiyatındaki nadir örnekleri arasında olmasından dolayı Türk tarihi ve Macar edebiyatındaki Türk imgesi açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Macar Edebiyatı, Türk İmgesi, Osmanlı, Türk Tarihi, Manzum Tarih, Protestanlık, Hümanizm, Şecereler

A Narrative Historical Poem from Baranyai Decsi János: Chronicle of The Ottoman Emperors

Öz

Baranyai was one of the important representatives of Hungarian Humanism and Protestantism. He took lessons in protestant education centers outside of Hungary like Wittenberg and Strasbourg, and he was also one of the earliest representative and teacher of Protestant religion, which was widely distributed in Hungary in his lifetime. He was the first translator of roman historian Sallustius and at the same time he has written books on Hungarian history. The chronicle was written in 1597, and it’s one of the rare simple of its genre; therefore this chronicle is very important in terms of Turkish history and the Turkish image in Hungarian literature.

Anahtar Kelimeler

Hungarian Literature, Turkish Image, Ottomans, Turkish History, Narrative Poetry, Protestantism, Humanism, Genealogy

Kaynakça

• BUCSAY, Mihály 1985. A protestantizmus története magyarországon 1521- 1945. Budapest: Gondolat.
• HOLLER, László 2001a. “Baranyai Decsi János törökök elleni harcra buzdító éneke 1597-ből” Magyar Könyvszemle 117, 102-112.
• HOLLER, László 2001b. “Hol írta Baranyai Decsi János a török elleni harcra buzdító énekét?” Erdélyi Tudományos Füzetek 235, 11-14.
• RMKT= Régi Magyar Költők Tára XVII. század I. A tizenötéves háborş, Bocskay és Báthori Gábor korának költészete. Sajtó alá rendezte: Bisztray Gyula, Klaniczay Tibor, Nagy Lajos és Stoll Béla. Budapest, 1959.
• ÚMIL= Új magyar irodalmi lexikon I. főszerk. Péter László. Budapest: Akadémiai Kiadó, 1994.