Hasan Fehmi Paşa’nın Aydın Valiliği Döneminde Eğitim-Öğretimde Düzenlemeler

Yıl 2006, Cilt: 46 Sayı: 1, 137 - 151, 01.01.2006

Ayten Can Tunalı

Öz

Hasan Fehmi Paşa, 19.yüzyıl sonlarında Osmanlı Devletinin en üst kurumlarında görev almış, valilik yapmış devlet adamlarındandır. Özgeçmişi yeterince bilinmediği gibi, taşra teşkilatında üstlendiği hizmetler, özellikle Aydın Vilayeti Valiliği ile ilgili olarak yazılanlar oldukça kısa olup bir diğerini yinelemektedir. Hâlbuki üç yıla yakın süren Aydın Valiliği sırasında önemli işler başarmış, özellikle ilköğretimin yaygınlaştırılması ve çırak mekteplerinin açılması için girişimlerde bulunmuş ve başarılı olmuştu. Aydın Vilayetinde ilköğretimle ilgili düzenlemeleri ve çırak mekteplerinin açılması ile bu okullarda uygulanacak kuralları ve ders programlarını saptamıştır. Onun bu etkinlikleri çalışmanın özünü oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hasan Fehmi, Aydın Vilayeti, Valilik, Mekteb-i İptidai, Çırak Mektebi, Rüştiye, İdadi, Talimatname, Mekatib-i İptidaiye Müfettişi

Arrangements in Education in the Period of Hasan Fehmi Pasha

Öz

The statesman Hasan Fehmi Pasha served as governor in the late 19th Century Ottoman Empire. The studies concerning his services in the provincial administration especially during his governorship in Aydın province are very brief and reproduced one the other. Futhermore we do not know much about his personal history. During his Aydın governorship almost for three years, he accomplished great success particulary in the expansion of primary education and the opening of apprentice traning schools. Hasan Fehmi Pasha established the arrangements related with primary education and apprentice training schools together with the rules, which would be implemented in these schools, and their syllabus. This article concerns his activities related with this subject.

Anahtar Kelimeler

Hasan Fehmi, Aydın Provincial, Governorship, Primary School, Apprentice School, Secondary School, High School, Regulation, Inspector of Primary School

Kaynakça

• DAVISON, R.H., “Hasan Fehmi”, El2, III, 249–250.
• DİNÇER, Celal. “Osmanlı Vezirlerinden Hasan Fehmi Paşa’nın Anadolu’nun Bayındırlık İşlerine Dair Hazırladığı Layiha”. TTK, Belgeler. C V-VIII. Sayı 9–12.
• HASAN FEHMİ. (1300). Telhis-i Hukuk-i Düvel, Matbaa-i Osmaniye. İstanbul.
• TEPEYRAN, Ebubekir Hazım. (1944). Hatıraları. İstanbul.
• (Komisyon). (1969). 60 Ünlü Vali, Meşhur Valiler. Ankara.
• US, Hakkı Tarık. (1939). Meclis-i Me’busan 1293–1877 Zabıt Ceridesi.Cilt 1. İstanbul.
• Salname-i Vilayet-i Aydın, Sene:1306 (1890), 1308 (1892), 1313(1895), 1315 (1897).
• Teşkilat-ı Hazıra-i Mülkiye, İstanbul,1331 (1913).