Klasik Arap Şiirinde Didaktik Şiirler

Yıl 2007, Cilt: 47 Sayı: 2, 147 - 171, 01.01.2007

Kemal Tuzcu

Öz

Arap edebiyatında şiir Emevî devrinin sonlarından başlamak üzere bir öğretim aracı olarak kullanılmıştır. Câhilîye devri şiirinde bu konu, genel olarak kaside bütünlüğü içinde bir tema olarak görülmektedir. Emevî devrinde görülen urcûzeler dil çalışmaları için bir kaynak oluşturmuş ve bu manzumeler didaktik birer şiir kabul edilmiştir. Abbâsî devrinde urcûze formu tamamı ile didaktik veya bilimsel konulu manzumelere kalmış, çeşitli konularda çok uzun urcûzeler yazılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Recez, Urcûze, Didaktik, Ebân, Odyssea, İbn Sînâ, el-Yeşkurî, Fabl

Didactic Poems in Classical Arabic Poetry

Öz

Poetry in Arabic literature was used as a means of didactic tool starting from the end of the Umayyad period. During the Jahiliyyah period poems, this is generally seen as a theme in the entirety of qasîdah. The urjûzas seen during the Umayyad period, formed a source for the language studies and these verses were accepted as didactic poems. During the Abbasid period the form of urjûzah wholly is left to didactic or scientific themed poems, very long urjûzas were written on various themes.

Anahtar Kelimeler

Rajaz, Urjûzah, Didactic, Abân, Odyssea, Avicenna, al-Yashkurî, Fable

Kaynakça

• ABDULHAMÎD, Muhammed Muhyiddîn. (1980) Şerhu İbn ‘Akîl. Kâhire. Dâru’t-Turâs
• EL-‘ÂCCÂC, (1995). Dîvân. (Rivâyet ve Şerh: Abdulmelik b. Karîb el- Asma‘î. Haz. İzzet Hasan), Beyrût –Haleb: Dâru’ş-Şarki’l-‘Arabî
• ‘AFÎFÎ, Ahmed. (1995). “el-Manzûme en-Nahviyye li’l-Halîl b. Ahmed el- Ferâhîdî et-Ta‘rîf bihâ ve Tahkîk Nisbetihâ” Mecelletu Nizve, 4, 120– 127. ‘Ummân.
• BROCKELMANN , Carl. (1959). Târîhu’l-Edebi’l-Arabî. (Çev.: ‘Abdulhalîm en-Neccâr ). Kâhire: Dâru’l-Me‘ârif.
• EL-CÂHİZ, Ebû ‘Osmân ‘Amr b. Bahr. (1968). el-Beyân ve’t-Tebyîn. (Haz.. el-Muhâmî Fevzî ‘Atvî). Beyrût.
• EL-CEHM, ‘Alî b. (1949). Dîvân. (Haz. Halîl Merdum Bek.). Şam: Matba‘atu’l-Hâşimiyye.
• EL-CEVHERÎ, Recâ’. (tsz). Fennu’r-Recez fi’l-‘Asri’l-‘Abbâsî. İskenderiye: Menşe’etu’l-Me‘ârif.
• ÇELEBÎ, Kâtib. ( 1992). Keşfu’z-Zunûn ‘An Esâmi’l-Kutub ve’l-Funûn. Beyrût: Dâru İhyâ’i Turâsi’l-‘Arabî.
• ÇETİN, Nihat M. (1973). Eski Arap Şiiri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• ED-DABBÎ, el-Mufaddal. (1962). el-Mufaddaliyyât. (Haz. Ahmed Muhammed Şâkir-Abdusselâm Muhammed Hârûn). Mısır: Dâru’l- Me‘ârif.
• DAYF, Şevkî. (2001). el-‘Asru’l-‘Abbâsî es-Sânî. Kâhire: Dâru’l-Me‘ârif.
• DAYF, Şevkî. (2004). el-Asru’l-Abbâsî el-Evvel. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif.
• DTCF Kütüphanesi Yazmaları, No: İ.S.I, 3262, varak 43b
• EMÎN , Ahmed. (2003 ) Duha’l-İslâm. Mısır: Mektebetu’l-Usre.
• EL-HÂŞİMÎ, Ahmed. (1965). Mîzânu’z-Zeheb. Mısır: Mektebetu’l-Âdâb.
• HOMER. (1991). The Illiad.(Çev. Samuel Butler). Ottowa: World Library İnc.
• İBN ‘ABDİRRABBİHİ. (1993). Dîvân. (Haz..Muhammed et-Tancî). Beyrût.
• İBNU’L-MU‘TEZZ. (1995). Dîvân. (Haz.. Mecîd Tarâd ). Beyrût.
• EL-İSFAHÂNÎ, Ebu’l-Ferec. (1986). el-Eğânî, (Haz. ‘Ali Muhennâ-Semîr Câbir ). Beyrût.
• KEŞŞÂŞ, Muhammed. (1995). er-Recez fi’l-‘Asri’l-Emevî , Beyrût: Âlemu’l-Kutub
• EL-MA‘ARRÎ, Ebu’l-‘Alâ’. (1977). Risâletu’l-Gufrân. (Haz..‘Âişe ‘Abdurrahmân binti’ş-Şâti’). Kâhire: Dâru’l-Me‘ârif
• MUHMAMMED, Sirâcuddîn. (tsz) Mevsû‘atu Revâ‘i ‘ş-Şi‘ri’l-‘Arabî. Beyrut: Dar al-Rateb al-Câmian.
• www.annabaa.org/nba56/aalam.htm (2008).