Türk Düğün Gelenekleri ve Kutsal Evlilik Ritüeli

Yıl 2008, Cilt: 48 Sayı: 2, 111 - 126, 01.01.2008

Cengiz Çetin

Öz

Kutsal evlilik Hieros Gamos ritüeli özellikle Anadolu ve Orta Doğu tarım toplumlarında karşımıza çıkan bereket tanrı ve tanrıçalarının cinsel birleşimlerini içeren mit ve ritüllerdir. Bu ritüel yılda en az bir kez insan biçimli olarak düşünülen bu tanrı ve tanrıçaların yeryüzüne bereketi getirmek amacıyla cinsel birleşimlerini içerir. Antik dini geleneklere bağlı bir ritüel olan kutsal evliliğin Türk Halkı’nın düğün geleneklerinde sembolik de olsa yansımalarını bulmak mümkündür. Bu makalenin amacı Türk Halkı’nın düğün gelenek ve göreneklerini inceleyerek kutsal evlilik ritüeli ile olan benzerliklere dikkat çekmek ve böylece Türk Halkı’nın hâlâ yaşatmakta olduğu kimi geleneklerin kökenine ışık tutmaktır.

Anahtar Kelimeler

Hieros Gamos, Kutsal Evlilik Ritüeli, Ana Tanrıça, Düğün Geleneği, Bereket Kültü, Bereket, Gelin, Damat

The Sacred Marriage Ritual and Turkish Wedding Ceremonies

Öz

Sacred marriage Hieros Gamos ritual means sexual relations of fertility deities in myths and rituals, characteristic of societies based on agriculture, especially in the Anatolia and Middle East. At least once a year, divine persons e.g., humans representing the deities engage in sexual intercourse, which guarantees the fertility of the land, the prosperity of the community, and the continuation. Sacred marriage as a ritual has ancient roots in the spiritual traditions, most notable are the symbolic representations of it within Turkish peoples wedding traditions. The aim of this article is to present a summary of Turkish peoples wedding ceremonies and olsa to discuss the role of ancient Anatolian civilizations that have cultural and political impact on the Turkish wedding ceremonies.

Anahtar Kelimeler

Hieros Gamos, Sacred Marriage, Goddess, Wedding Ceremony, Fertility Cult, Ftuitfulness, Bride, Groom

Kaynakça

• AND, M. (1962). Dionysos ve Anadolu Köylüsü, İstanbul: Elif Yayınları
• AND, M. (1985). Geleneksel Türk Tiyatrosu, İstanbul: Anka Ofset
• AND, M. (2003). Oyun ve Bügü: Türk Kültüründe Oyun Kavramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları-1891 Sanat-106
• BAHN, P. (2007). Cave Art: A Guide to the Decorated Ice Age Caves of Europe. London: Frances Lincoln
• BİLCAN, E. (2008). Ankara ili Nallıhan İlçesi Hıdırlar Köyü düğün adetleri bu köy nüfusuna kayıtlı Emine Bilcan’ın anlattıklarından aktarılmıştır. (İlk Yerleşim Mah. Güzelevler Sitesi, C 17/5 06370 Batıkent / ANKARA
• BRIFFAULT, R. (1990). Analar. (Çev. Şemsa Yeğin ). İstanbul: Payel Yayınları
• BRUECKNER, A. (1907). “Athenischer Hochzeitsgeschenke”, Attheniche Mitteilungen. 32, Berlin: Deutsches Archäologisches Institut. 79-122
• CURTIS, G. (2007). The Cave Painters: Probing the Mysteries of the World's First Artists, Anchor; Reprint edition (October 9, 2007
• ÇETİN, C. (2001). “Antik Çağda Evlilik Törenleri”. Evrensel Kültür. 114, İstanbul: Kültür-San A.Ş. Yayınları, 58-61
• ÇETİN, C. (2006). “Antik Çağ’da Hieros Gamos Ritüeli”. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi. 6, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve müzeler genel Müdürlüğü Yayınları. 99-110
• ÇETİN, C. (2007). “Anadolu berket Kültü ve Anadolu Türk Köylüsü Seyirlik Oyunlarına Yansımaları”. Ankara Üniversitesi Dil ve tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi. 46 (1), 189-210
• ÇETİN, A. (2008). Ankara ili Nallıhan İlçesi Sobran Köyü düğün adetleri bu köy nüfusuna kayıtlı Ayşe Çetin’in anlattıklarından aktarılmıştır. (İlk Yerleşim Mah. Güzelevler Sitesi, B 17/3 06370 Batıkent / ANKARA
• ERSAMUK, A. (1995). Antik Çağda Kadın, İzmir: US Yayınları
• HAGUE,R. (1988). “Marriage Athenian Style”, Archaeolgy, 32-36
• HARRISON, J. E. (1903). “Mystica Vannus Iacchi”. The Journal of Hellenic Studies. 23, Society for the Promotion of Hellenistic Studies. 292-324
• KOŞAY, H. Z. (1944). Koşay, Türkiye Türk Düğünleri Üzerine Mukayeseli Malzeme. Ankara: Maarif Matbaası
• KRAMER, S.N. (1990). Tarih Sumer'de Başlar. (Çev.Muazzez İlmiye Çığ), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
• KRAMER, S.N. (1963). The Sumerian. London: The Universtiy of Chicago Press
• NILSON, M. P. (1985). The Dionysiac Mysteries of the Hellenistic and Roman Age, New Hampshire: Ayer Company Publishers
• OAKLEY, J.h. and R.H. Sinos. (1993). The Wedding in Ancient Athens, The University of Winconsin Press
• ÖKSE, A. Tuba. (2006). “Eski Önasya’dan Günümüze Bahar Bayramları ve Bereket Törenleri”. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi. 6, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler genel Müdürlüğü Yayınları: 2006, 67-72
• ÖZGÜÇ, T. (1957). “The Bitik Vase”, Anatolia. 2, Ankara Üniversitesi Basım Evi, 57-78
• ÖZGÜÇ, T. (1988). İnandıktepe: Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi: Ankara 1988
• ROLLER, L E. (2004). Ana Tanrıça’nın İzinde:Anadolu Kybele Kültü, (Çev. Betül Avunç). İstanbul: Homer Kitabevi Sappho, Şiirler (Çev. Cevdet Çapan, İstanbul 1984)
• KEULS, E.C. (1985), The Reign of The Phallus: Sexual Politics in Ancient Athens, London: University of California Press 1985
• THOMSON, R. G. (1990), Aiskhylos ve Atina. (Çev. Mehmet H. DOÐAN, İstanbul: Payel Yayınları
• TURCAN, R. (1997). The Cults of The Roman Empire, Oxford: Blackwell Publishers
• WILLIAMS, D. L. (2004). The Mind in the Cave: Consciousness and the Origins of Art, Thames & Hudson.