Teffi’nin Mizah Anlayışı

Yıl 2009, Cilt: 49 Sayı: 2, 145 - 156, 01.01.2009

Gamze Öksüz

Öz

Yirminci yüzyıl Rus edebiyatının ilk ve en ünlü kadın mizah yazarı olan Nadejda Aleksandrovna Lohvitskaya 1917 Ekim Devriminden önce Rusya’da elde ettiği sanatsal başarıyı 1920 yılında göç ettiği Fransa’da da sürdürmüştür. Çarlık Rusyası’ndayken yazdığı şiirler ve mizah öyküleriyle ünü gün geçtikçe artan Teffi toplumun her kesimi tarafından o kadar çok sevilir ki adına parfümler ve şekerlemeler bile üretilir. Yazar Ekim Devrimi’nden sonra ülkede yaşanan köklü değişikliklere ayak uyduramayarak birkaç aylığına Rusya’dan ayrılıp ortamın düzelmesini beklemeye karar verir. Bu amaçla birkaç ay İstanbul’da kalıp daha sonra Fransa’ya gider. Ancak aradan geçen 32 yıla rağmen bir daha Rusya’ya dönemez. İlk dönem yapıtlarına hakim olan mizah ögeleri yaşanan toplumsal sıkıntılarla ve göç trajedisiyle birlikte daha hüzünlü bir kimliğe bürünür. Ancak yine de mizah Teffi’nin sanatının ayrılmaz bir parçası olarak hep kalmıştır. Bu çalışma Teffi’nin mizahının yaşanan zor şartlar ve göç trajedisi nedeniyle nasıl yön değiştirdiğini göstermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Teffi, Mizah, Göç, Öykü Sanatı, Trajedi, Gerçeklik, Hiciv, İroni

Teffi’s Humour Perception

Öz

Nadezhda Alexandrovna Lohvitskaya, who was the first and the most famous woman humorist writer of the 20th century in Russian literature, continued her literary success in France, as well in Russia, until the October Revolution in 1917. In the period of Tsarist Russia, Teffi`s popularity, attributed to her poems and humoristic stories, was so great that candies and perfumes were named after her. As a result of the events in October producing inability to adapt to the drastic changes occurring after that, Teffi decided to move abroad. She lived in Istanbul for a few months and then went to France. She lived in France for 32 years, never returning back to Russia. All the motifs and humoristic elements in Teffi`s early works were mixed with melancholy and nostalgia due to emigration. Nevertheless, humor stayed as an integral part of her works. In this study it has been analyzed how the writer’s humor perception changed as a result of the hard conditions and tragedy involved in emigration.

Anahtar Kelimeler

Teffi, Humour, Emigration, Literary Creation, Tragedy, Realism, Satire, Irony

Kaynakça

• DEYÇ, E.K. (2000). B.K.Zaytsev i N.A.Teffi (Po Materialam Parijskogo Arhiva), Problemı Izuçeniya Jizni i Tvorçestva B.K.Zaytseva. Kaluga: Kalujskiy Gosudarstvennıy Pedagogiçeskiy Universitet.
• GREBENKOVA, M.N. (2000). Pisatel, Tvorçestvo: Sovremennoye Proçteniye, Puti Sozdaniya Komiçeskogo Obraza v Rannıh Rasskazah Teffi. Kursk: İzdatelstvo Kurskogo Ospeduniversiteta.
• İVANOV, A. (2006). “Oy, Kak Tıy Mne Nravişsiya ”. Jurnal Naşi Publikatsii “LU” 2.
• KOVALEVSKİ, P. (1996). Teffi o Sebe. Russkaya Mısl No:4186, 28 Ağustos-3 Eylül.
• MİHAYLOVA, L.P. (2001). Svoi i Çujiye v Jizni i Tvorçestve Teffi, Svoye i Çujoye v Kulture Narodov Yevropeyskogo Severa. Materialı Tretey Mejdunarodnoy Nauçnoy Konferentsii. Petrozavodsk: Petrozavodskiy Universitet.
• NEATROUR, E. (1989). Jizn Smeyotsiya i Plaçet (Teffi, N.A., Nostalgiya kitabında önsöz). Leningrad: Hudojestvennaya Literatura.
• NİKOLAYEV, D.D. (1999). Tvorçestvo N.A.Teffi i Russkiy Literaturnıy Protses Pervoy Polovinı XX.veka. K Vvoprosu o Proishojdenii Psevdonima Teffi. Moskova: Naslediye.
• NİKOLAYEV, D.D. (2008). Jemçujina Russkogo Yumora.
• (www.teffy.ru/additional/critique/nikolajev.phtml)
• NİKOLAYEV, D.D. (2008). Vesyolaya Karusel. (www.teffy.ru/additional/ critique/karusel.phtml)
• ODOYEVTSEVA, İ. (2007). Antologiya Satirı i Yumora Rossii XX. Veka. O Teffi. Moskova: Eksmo.
• ODOYEVTSEVA, İ. (2008). Na Beregah Senı. Sankt-Petersburg: Azbuka-Klassika.
• REZNİK, O.V. (2002). “Vsyo Eto Bılo Bı Smeşno (K 130-letiyu So Dnya Rojdeniya N.A.Teffi)”. Jurnal Russkiy Yazık i Literatura No: 3.
• SPİRİDONOVA, L.A.(1977). Russkaya Satiriçeskaya Literatura Naçala XX. Veka. Teffi. Moskova: Nauka.
• SPİRİDONOVA, L.A. (1994). Kulturnoye Naslediye Rossiiskoy Emigratsii 1917- 1940. Satira Russkogo Zarubejya. Moskova: Naslediye.
• TEFFİ, N.A. (2007). Antologiya Satirı i Yumora Rossii XX. Veka. Psevdonim. Moskova: Eksmo.
• TRUBİLOVA, Ye.M. (2004). “Tayna Smeyuşçihsya Slov Teffi”. Literaturnaya Uçyoba Mayıs-Haziran, Moskova.
• TRUBİLOVA, Ye.M. (2007). Rojdennaya v Voskresenye. (www.teffy.ru/ additional/critique/vsj_o_ljbvi.phtml)