FİRDEVSÎ-İ RÛMÎ’NİN BİR MÜNAZARASI

Yıl 2009, Cilt: 49 Sayı: 1, 61 - 93, 01.01.2009

Halil İbrahim Usta

Öz

Firdevsî-i Rûmî, Süleymân-nâme adlı eserinde konuyu daha iyi anlatabilmek için fırsat buldukça kısa veya uzun bazı manzum parçalar söyler. Bazen de konu ile ilgili çeşitli hikâye ve kıssaları, metne dahil eder. Bu yazıda incelediğimiz metin de böyle didaktik bir amaçla esere katılmıştır. Sözkonusu metin, eserin 45. cildinde geçmektedir. Ayrıca bütün hikâyenin yazar tarafından yorumlandığı bir bölüm de vardır. Mübahase bölümünde şeker ve tuz arasındaki tartışmayı, münazara bölümünde ise şeker, bal ve pekmez arasındaki karşılıklı atışmayı aktardıktan sonra, son bölümde müellif kendisi de konuya dahil olur ve bu rumuzlardan ne anlaşılması gerektiğini etraflıca anlatır.

Anahtar Kelimeler

Hulviyyat, Tatlılar, Münazara, Mübahase, Firdevsî-i Rûmî, Süleymân-nâme, Tarihî Türkiye Türkçesi

A Contest of Firdevsî-i Rûmî

Öz

Firdevsî-i Rûmî, in his work Süleym â n-n â me, whenever he finds the opportunity, introduces some passages written in verses some shorter, others longer, for the subject to be better understood by the reader. Sometimes various short stories and anecdotes related to the subject are also introduced into the text. The text that we deal with in this article, was added in the book for this didactic purpose. The fragment in question is included in the 45th volume. At the same time, in the book there is a chapter in which all the story is interpreted by the writer himself. The author, after describing the quarrel between sugar and salt in the chapter entitled “mübahase”, and the argument between sugar, honey and pekmez grape molasses/ thick syrup of grape juice in the chapter “m ünazara”, includes hims elf in the text in the last chapter and he explains thoroughly what the reader should understand from these symbols.

Anahtar Kelimeler

Desserts, Candies, Discussion, Argumentation, Firdevsî-i Rûmî, Süleymân-nâme, Old Anatolian Turkish

Kaynakça

• ABİK, Ayşehan Deniz. (2005). Meyveler Münazarası. Ankara: Seçkin.
• BÜYÜKKARCI, Fatma. (1995). Firdevsí-i Tavíl and His Daèvet-nÀme. Sources of Oriental Languages and Literatures, Harvard University.
• CLAUSON, Gerard. (1972) An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford.
• Derleme Sözlüğü. I-XII, Ankara: TDK (1963-1982).
• DİHHUDA, Ali Ekber. (1377 = 1998). Lugatnâme. Tahran: Dânişgâh-ı Tahran, (2. baskı)
• DİLÇİN, Cem. (1991) Süheyl ü Nev-bahâr. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• DİRİÖZ, Meserret. (1980). “Türk Edebiyatında Münâzara”. Millî Kültür 2(1):20-22.
• EREN, Hasan. (1999). Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü. Ankara.
• HASAN ‘Amîd. (1367). Ferheng-i Fârsî ‘Amîd. Tahran: İntişârât-ı Emîr-i Kebîr
• HASAN Enverî. (1381-2002) Ferheng-i Bozorg-i Suhan. Tahran: İntişârât-ı Suhan.
• JARRING, Gunnar. (1936). The Contest of The Fruits. Lund.
• JARRING, Gunnar. (1981). Some Notes on Eastern Turki Munazara Literature. Lund.
• JARRING, Gunnar. (1989). The Thiefless City and The Contest Between Food and Throat. Lund.
• KARATAY, Fehmi Edhem. (1961). Topkapý Sarayý Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kataloðu. C.II, İstanbul: Topkapý Sarayý Müzesi.
• KÖPRÜLÜ, M. Fuad. (1977). “Firdevsî”. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: MEB.
• KUT, Günay. (1986). Et-terkibât fî Tabhi’l-Hulviyyât. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Kutb-nâme. (1980) (Haz. İ. Olgun - İ. Parmaksızoğlu). Ankara: TTK.
• LEVEND, Agâh Sırrı. (1980). Divan Edebiyatı. İstanbul:Enderun.
• LEVEND, Agâh Sırrı. (1988). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: TTK (3. Baskı).
• ÖNLER, Zafer. (1999) Müntahab-ı Şifâ II Sözlük. İstanbul: Simurg.
• REDHOUSE, James W. (1921) A Turkish and English Lexicon. Constantinople: H. Matteosian.
• SERDAROĞLU, Ş. Vildan. (2004). “Zâtî’nin Gazellerinde Şeker ve Şekerli Mamüller Yahut Zâtî’nin ‘Şeker’li Şiirleri”. Journal of Turkish Studies 28(I): 393-406.
• SERTKAYA, Ayşegül. (2005). “Yakînî’nin Ok Yay-nıng Münâzarası”. TDED 33, İstanbul: İst. Üniv.
• SMITH, Grace Martin. (1984). “Aşÿre and in Particular, The ‘Aşÿre of Muharrem”. Journal of Turkish Studies 8:229-231.
• STEINGASS, F. (1892,1998) Persian-English Dictionary. Lebanon : Beirut.
• ŞÜKÛN, Ziya. (1984). Farsça-Türkçe Lûgat. I, II, III. İstanbul: MEB.
• Tarama Sözlüğü. I-VIII, Ankara: TDK (1963-1977)
• TEZCAN, Semih. (1998). Bir Ziyafet Defteri. İstanbul: Simurg, TDAD 25.
• TEZCAN, Semih. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar. İstanbul: YKY.
• TEZCAN, Semih. (2004). Evliya Çelebi Seyahatnamesi Okuma Sözlüğü. İstanbul: TDAD 37.
• TOLASA, Harun. (1983). 16. y.y.da Edebiyat Araştırma ve Eleştirisi. İzmir: Ege Üniversitesi.
• TOPALOĞLU, Ahmet. (1978) Kur’an Tercümesi. İkinci Cilt (Sözlük). İstanbul: Kültür Bak.