TÜRKİYE’DE HALKBİLİMİNİN MİMARLARI

Yıl 2010, Cilt: 50 Sayı: 2, 193 - 206, 01.01.2010

Volkan Özteke

Öz

Ülkemizde halkbilimin akademik anlamda kurucu ve öncü isimleri olan Pertev Naili Boratav ve İlhan Başgöz Türk kültür tarihinden önemli isimleri konu edinen pek çok çalışmaları ile yeni nesillere bu tarihi kişiliklerin gerçek kimliklerini daha kolay anlama olanağı vermişlerdir. Türkiye’de ve dünyada Türk halkbilimi alanında araştırma yapan hemen herkes bu iki ismin çalışmalarını mutlaka gözden geçirmiştir. İki önemli ismin çalışmaları bazı konularda kesişmektedir. Bu iki ismin eserlerinde yer alan kişilikler, Türk kültür tarihinin en önemli isimleridir. Bu tarihi isimler üzerinde pek çok araştırmacı eser vermişse de bu iki önemli halkbilimcinin verdikleri eserler diğer araştırmacılara göre konulara daha bilimsel anlamda yaklaşmaktadır. İki bilim adamının eserleri ise günümüze kadar kültür bilim sosyal antropoloji açısından bir incelemeye tabi tutulmamışlardır. Bu çalışmanın amacı iki önemli halkbilimcinin Türk kültür tarihinde yer alan önemli isimleri çalışmalarında nasıl ele aldıklarını, ele alış tarzlarındaki benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Pertev Naili Boratav, İlhan Başgöz, Türk Kültürü, Halkbilimi, Türk Kültür Tarihi, Edebiyat, Değişim, Benzerlikler-Farklılıklar

Architects of folklore in Turkey

Öz

Pertev Naili Borotav and İlhan Başgöz, who are considered academically as the founders and pioneers of folklore in Turkey, conducted numerous studies on many personalities who played important roles in Turkish cultural history and made it easier new generations to get to know these historical personalities with their true identities. In Turkey and abroad almost everyone who researched Turkish folklore have gone through the works of these two academics. On some subjects works of these two scientists overlap. The people these two researchers studied in their works are the most important people of Turkish cultural history. Though many researchers wrote on these historically important personalities, in their works these two folklorists differed from others with their scientific approach to subjects. Works of these two scientists, on the other hand, were not so far subjected to a social anthropological study. The aim of this paper is to study how these two folklorists examined those eminent names in Turkish cultural history; similarities and differences in their styles.

Anahtar Kelimeler

Pertev Naili Boratav, İlhan Başgöz, Turkish Culture, Folklore, Turkish Cultural History, Literature, Change, Similarities-Differences

Kaynakça

• ALANGU, Tahir. (1983). Türkiye Folkloru El Kitabı. İstanbul: Adam Yayıncılık.
• BAŞGÖZ, Muzaffer İlhan. (1985). “Dede Korkut Üzerine Notlar”. Folklor ve Etnografya Araştırmaları Dergisi. 65–77.
• BAŞGÖZ, Muzaffer İlhan. (1999). Nasreddin Hoca. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• BAŞGÖZ, Muzaffer İlhan ve Andeas Tietze. (1993). Türk Bilmeceleri Külliyatı. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
• BAŞGÖZ, Muzaffer İlhan ve Howard Wilson. (2005). Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• BAŞGÖZ, Muzaffer İlhan. (2003a). Karacaoğlan. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• BAŞGÖZ, Muzaffer İlhan. (2003b). Yunus Emre. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• BORATAV, Pertev Naili ve Halil Vedat Fıratlı, (1943). İzahlı Halk Şiiri Antolojisi. Ankara: Maarif Matbaası.
• BORATAV, Pertev Naili. (1984). Köroğlu Destanı. İstanbul: Adam Yayınları.
• BORATAV, Pertev Naili. (1991). Pir Sultan Abdal. İstanbul: Der Yayınevi.
• BORATAV, Pertev Naili ve Wolfram Eberhard (2002). “Türk Masalları Kataloğu”. Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. içinde (25-33). İstanbul: Tarih Vakfı.
• BORATAV, Pertev Naili. (2006). Nasreddin Hoca. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• DEĞİRMENCİ, Koray. (2007). “Türk Milliyetçiliği ve Folklor Çalışmaları: Romantizm ile Aydınlanma Arasında”. Kırkbudak. 9: 99–100.
• DUNDES, Alan. (2006). “Halk Kimdir?”. Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar Cilt 1, (Çev: Metin Ekici). içinde (11–35). Ankara: Geleneksel Yayınları.
• EDGÜ, Ferit., Güzin Dino ve Enver Abdelmalek. (1967). Kültür Emperyalizmi Üstüne Konuşmalar. İstanbul: Ataç Kitapevi.
• ÖZTÜRKMEN, Arzu. (1998). Türkiye’de Folklor ve Milliyetçilik. İstanbul: İletişim.
• ÖZÜNEL, Evrim Ölçer. (2010). “Prof. Dr. M. İlhan Başgöz İle Söyleşi”. Milli Folklor. 85: 11-15.
• USLAN, Servet. (1998). “Cumhuriyet Dönemindeki Kültür Politikaları”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi. 13: 258-259.