Türk Erişkinlerinde Beslenme Düzeyinin Antropometrik Veriler Yardımıyla Değerlendirilmesi

Yıl 2013, Cilt: 53 Sayı: 2, 1 - 12, 01.01.2013

Başak Koca Özer Timur Gültekin

Öz

Beslenme durumu toplumların gerek sağlık, gerekse sosyo-ekonomik durumlarının irdelenmesinde yardımcı olan önemli biyolojik göstergelerden birini oluşturmaktadır. Bu noktadan yola çıkarak, Türk erişkin toplumunda beslenme durumunun belirlenmesi amacıyla 18-59 yaş aralığında bulunan 1215 sağlıklı erişkinden 703 erkek ve 512 kadın International Biological Program doğrultusunda boy, ağırlık, gevşek biceps çevresi ve triceps deri kıvrım kalınlığı ölçümleri alınmıştır. Üst kol kas ve yağ alanları ile beden kitle endisleri hesaplanarak, bireylerin protein ve yağ rezervleri ile International Obesity Task Force IOTF kriterlerine göre düşük ağırlık, yüksek ağırlık ve şişmanlık durumları belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre erkeklerde boy 174 cm ve ağırlık 78 kg, kadınlarda ise sırasıyla 159 cm ve 67 kg olarak tespit edilmiştir. Cinsiyetler açısından değerlendirildiğinde tüm değişkenlerin istatistikî açıdan anlamlı farklılık gösterdiği görülmekte, özellikle seksüel dimorfizmin belirgin olduğu ülkemizde bu sonuç beklenilen düzeydedir. Hem erkek hem de kadınlarda üst kol kas AMA alanı yaşa bağlı tutarlı bir yapıda seyretmekte, buna karşın üst kol yağ AFA alan değerleri yaşla birlikte bir artış e ğilimi göstermektedir. Düşük ağırlık oranının örneklemde çok düşük düzeyde olduğu buna karşın, yüksek ağırlık oranları erkeklerde % 48, kadınlarda ise % 36 düzeyinde bulunmuştur. Obezite açısından ise kadınlar % 22 erkeklere % 9 oranla oldukça yüksek değerler sergilemişlerdir. Sonuç olarak her iki cinsiyet açısından da tespit ettiğimiz yüksek risk prevelansı dikkatle ele alınmalı ve koroner kalp hastalıkları, hipertansiyon, bazı kanser türleri ve diyabet gibi pek çok kronik hastalıkla olan ilişkisi bilinen yüksek vücut yağlılığının seyrinin kapsamlı antropometrik araştırmalarla takibi sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Beslenme durumu, Antropometri, Beden Kitle Endisi, Kol antropometrisi, Erişkin, Türkiye

ASSESSMENT OF NUTRITIONAL STATUS USING ANTHROPOMETRIC MEASUREMENTS IN TURKISH ADULTS

Öz

Nutritional status is one of the most important indicators that help to elaborate public health, as well as socio-economic status. Based on this point to determine the nutritional status of the Turkish adult population ages between 18-59 years , in accordance with the International Biological Program, height, weight, biceps circumference, and triceps skinfold thickness measurements were collected from 1215 healthy adults 703 males and 512 females . The upper arm muscle and fat areas, and body mass index were calculated. Protein and fat reserves of individuals were evaluated and, in accordance with the International Obesity Task Force IOTF criteria low weight, overweight and obesity status were determined. According to the study results male height was found to be 174 cm and weight 78 kg, and for females 159 cm and 67 kg, respectively. All variables were statistically significant in terms of sexes, and this result is expected due to the high sexual dimorphism in our country. Both male and female upper arm muscle areas AMA are consistent with age, whereas the upper arm fat area AFA values tend to increase with age. Low-weight ratio was very low among the sample however, overweight ratio were found 48% for males, and 36% for females. In terms of obesity, females 22% showed higher values compared to the males 9% . In conclusion, the prevalence of high risk that have found in the present study for both sexes should be handled with care, and coronary heart disease, hypertension, some types of cancer and many chronic diseases like diabetes that known with the relationship of high body fatness should follow with comprehensive anthropometric studies.

Anahtar Kelimeler

Nutritional level, Anthropometry, Body Mass Index, Arm Anthropometry, Adult Population, Turkey

Kaynakça

• Applegate, Liz. Beslenme ve diyet temel ilkeleri. Çev. H. ÖZPINAR. Kendall/Hunt: Iowa, 2011.
• Cole, T.J., Freeman, J.V., Preece, M.A. British 1990 growth reference centiles for weight, height, body mass index and head circumference fitted by maximum penalize likelihood. Statistics in Medicine, 17 (1998): 407 – 429.
• Cole, T.J., Green, P.J. Smoothing reference centile curves: the LMS method and penalized likelihood. Statistics in Medicine, 11 (1992): 1305-1319.
• Frisancho, A. Roberto. “New norms of upper limb fat and muscle areas for assessment of nutritional status”. American Journal of Clinical Nutrition. 34 (1981): 2540-2545.
• Frisancho, A. Roberto. Anthropometric standards for the assessment of growth and nutritional status. Ann Arbour: University of Michigan Press, 1990.
• Güleç, Erksin. Anadolu insanının antropometrik boyutları. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Kesin Raporu (20030901018), Ankara, 2006.
• Gültekin, Timur, ve ark. “Age related patterns of upper arm muscle and fat area in Turkish children and assessment of nutritional status.” International Journal of Anthropology 21(2006): 231-239.
• Gültekin, Timur, ve ark. “Prevalence of overweight and obesity in Turkish adults”. Antropologischer Anzeiger. 67. 2 (2009): 205-212.
• International Obesity Task Force (IOTF). International Obesity Task Force Statement, London, 2003.
• Kıple, Kenneth F. Gezgin şölen gıda küreselleşmesinin on bin yılı. Çev. N. ELHÜSEYNİ. Cambridge: Cambridge University, 2007.
• Lukaskı, Henry C. Estimation of muscle mass. (Eds. AF. Roche, SB. Heymsfield, TG. Lohman) Human body composition. Human Kinetics, Champaign, 1996.
• Lobsteın, Rigby, ve R. Leach. EU platform on diet, physical activity and health. EU Platform Briefing Paper. International Obesity Task Force, Brüksel, 2005.
• Özer, İsmail, ve ark. Nutrition and food consumption in Anatolia, Nutrition Factors in Past and Present Populations. Biennial Books of EAA Vol 6, (Eds. EB. Bodzsar and C. Susanne), Budapest, Platin Publ. and Press, 2010.
• Pekcan, Gülden. Beslenme durumunun saptanması. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 726, Ankara, 2008.
• Satman, İlhan. ve ark. Obesity Prevalance in Turkey, Turkish Congress on Endocrinology and Metabolism, Antalya, 1999.
• Şansoy, Vedat. Obesity, abdominal obesity and their relation with other risk factors in Turkish adults. In: Onat A (ed.). TEKHARF, MAS, İstanbul, 2003.
• Weiner, Jes, ve JA Lourie. Human Biology: A Guide to Field Methods. IBP Handbook, No: 9, Oxford, Blackwell, 1969.
• World Health Organızatıon (WHO). Obesity: preventing and managing the global epidemic. WHO Technical Report Series 894 Geneva, 2000.
• World Health Organızatıon (WHO). Obesity and overweight. WHO Fact Sheet Number 311, Geneva, 2011.