USSALLIK, DİL, ANLAM VE BİLGİ İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA ‘TEMELSİZ’ SÖYLEMLERİN KARŞIT-TEZLERİ

Yıl 2015, Cilt: 55 Sayı: 2, 101 - 126, 01.01.2015

Ömer Faik Anlı

Öz

Pek çok çağdaş post-modern filozof eleştirel olarak değerlendirilecek bir epistemoloji arayışı içerisindedir. Böylesi bir epistemoloji saf kuşkuculuktan uzaktır. Bununla birlikte, bu düşünürler temelciliğin, evrensel standartların ve tamamlanmış sistemlerin olanağı konusunda bir hayli kuşkucudurlar ve bu olanağa karşı mantıksal –bilgi kuramsal-, tarihsel ve soykütüksel ‘saldırılarda’ bulunmaktadırlar. Bu ‘saldırılarla’ birlikte, pragmatik olarak bilgiyi pratik eyleme tâbi kılmak gibi entelektüel araştırmayı yönlendirecek ve meşru kılacak alternatif yöntemleri vardır. Buna bağlı olarak da kökenlere dönme fikrini ortadan kaldırmaktadırlar. Sosyal, bilimsel ya da tarihsel gerçekliğin bütüncül görüşünü meşru bulmayarak bunlara karşı dururken yerel anlatıları tercih ederler. Bu makale bu karşı-tezleri açımlayarak tartışmaya açmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Anti-Temelcilik, Ussallık, Dil, Anlam, Bilgi, Söylem, Richard Rorty

Anti-Theses of Unfounded Discourses in the context of Rationality, Language, Meaning and Knowledge

Öz

Many of contemporary post-modern philosophers sought an epistemology that be valued critically. Such an epistemology is far from pure-skepticism. And also, they were skeptical of the possibility of foundationalism, of universal standards of criticism, of complete systems. They use logical, historical or genealogical attacks on foundational concepts. With these attacks, they have alternative methods for justifying and forwarding intellectual inquiry, such as the pragmatic subordination of knowledge to practical action. They dismissed the search for a return to origins. They opposed totalising visions of social, scientific or historical reality, considering them to lack legitimation and preferring local narratives instead. This article aims to anatomize these anti-theses and to open them up for discussion.

Anahtar Kelimeler

Anti-Foundationalism, Rationality, Language, Knowledge, Discourse, Richard Rorty

Kaynakça

• ANLI, Ömer Faik (2010). “Üst-anlatılara ‘İnanmazlık’ Çağında Bilimin Olanağı”, Ankyra, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 2(1). s. 37- 62. DOI: 10.1501/sbeder_0000000025.
• ALTUĞ, Taylan (2008). Dile Gelen Felsefe. 2.baskı. İstanbul: YKY.
• ATEŞOĞLU, Güçlü (2008). “Geçmiş-Şimdi İlişkisinde Gelenek Kavramı Üzerine Düşünümler”. Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi. Sayı: 1. ss. 91-113. İstanbul: Alef Yayınevi.
• CARR, Edward Hallet (2005). Tarih Nedir? çev.: Misket Gizem Gürtürk. 8.baskı. İstanbul: İletişim Yay.
• CIORAN, E.M. (2003). Çürümenin Kitabı. çev.: Haldun Bayrı. 2. baskı. İstanbul: Metis Yayınları.
• GEUSS, Raymond (2002). Eleştirel Teori. çev.: Ferdan Keskin. 1. baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• HEGEL, G.W.F. (1974). Hegel’s Lectures on the History of Philosophy (Volume 1). çev.: E.S. Hardane & Frances H. Simson.. Londra & New York: Routledge and Kegan Paul; The Humanity Press.
• HEIDEGGER, Martin (1967). Beeing and Time. çev.: John Macquarrie & Edward Robinson. Great Britain: Oxford Basil Blackwell.
• KUHN, Thomas (2000). Bilimsel Devrimlerin Yapısı. çev.: Nilüfer Kuyaş. İstanbul: Alan Yayınları.
• LEKTORSKY, Viktor (1998). Özne Nesne Biliş. çev.: Şükrü Alpagut. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• LYOTARD, J.F. (2000). Postmodern Durum. çev.: Ahmet Çiğdem. Ankara: Vadi Yayınları.
• NEWMAN, Saul (2006). Bakunin’den Lacan’a –Anti-Otoriteryanizm ve İktidarın Altüst Oluşu-. çev.: Kürşad Kızıltuğ. 1.baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• NIETZSCHE, Friedrich (2002). Güç İstenci. çev.: Sedat Umran. 2. baskı. İstanbul: Birey Yayınları.
• NUTKU, Uluğ (2008). “Tarih Ontolojisinde Gelenek”. Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi. Sayı: 1. ss. 83-90. İstanbul: Alef Yayınevi.
• ÖZLEM, Doğan (2008). “Gelenek, Kopuş ve Felsefe”, Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi. Sayı: 1. ss. 59-82. İstanbul: Alef Yayınevi.
• RORTY, Richard (1995). Olumsallık İroni ve Dayanışma. çev.: M. Küçük, A. Türker. 1. baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• SEARLE, John (2005). Toplumsal Gerçekliğin İnşâsı. çev.: M. Macit, F. Özpilavcı. İstanbul: Litera Yayınları.
• VASSAF, Gündüz (2007). Cehenneme Övgü. çev.: Zehra Gencosman, Ömer Madra. 7.baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• WILLIAMS, Bernard (2006). Hakikat ve Hakikatlilik. çev.: Ertürk Demirel. 2.baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.