OSMANLI DEVLETİ’NİN SON DÖNEMİNDE POSTA GÜVERCİNLERİ

Yıl 2015, Cilt: 55 Sayı: 2, 167 - 188, 01.01.2015

Sevilay Özer

Öz

Güvercinlerin haberleşmede kullanımı çok eski tarihlere dayanmaktadır. “Posta Erleri”, “İlk Hava Postacıları” gibi adlarla anılan posta güvercinleri özellikle insanlığın teknoloji ile tanışmadığı dönemlerde etkin olarak kullanılmıştır. Hafıza ve görüş özellikleri ön planda olan güvercinlerin en dikkat çekici taraflarından bir diğeri yuvalarına bağlılıkları ile boğazlarına olan düşkünlükleridir. Bu yanları güvercinlerin talim ve terbiyesine kolaylık sağlamıştır. Zaman içerisinde ticaretten askeriyeye çok farklı alanlarda istihdam edilmişlerdir. 1870 yılındaki Alman-Fransız savaşında Almanlar tarafından kuşatılan Paris’in dışarıyla bağlantısını sağlayan posta güvercinleri diğer devletlerin de dikkatini çekmiş ve onlar da özellikle askeriye içerisinde posta güvercini istihdamına büyük önem vermişlerdir. 19.yüzyılın ikinci yarısında kaydedilen bu gelişmelere Osmanlı Devleti de kayıtsız kalmamıştır. Araştırmada, posta güvercinlerinin özelliklerine yer verilerek, talim ve terbiyesi ile birlikte Osmanlı Devleti’ndeki kullanımı üzerinde durulmaktadır

Anahtar Kelimeler

Posta Güvercini, Osmanlı Devleti, Avrupa, Güvercinlik, Haberleşme, Mektup

The Post Pigeons in the Last Era of the Ottoman State

Öz

Using of the pigeons had very old history. The post pigeons called as “Post Men”, “The First Air Postmen” especially used in the time in which the people had not become acquainted with technology. One of the most interesting aspects of the the pigeons whose memory and property of sights in the front plan is also their loyalty of their homes and addiction of feeding. These properties convenience their education and edifying. In the time, they employed in very different fields from trade to military. The post pigeons provided the connection of Paris where surrounded by the Germans in the Germany- France War in 1870 with the out attracted the attention of the other states and they attached important to the employing of post pigeons in the army. The Ottoman state were interested in these developments happened in the second half of the 19th century. In this investigation, the properties of the post pigeons, their education, edifying and the using in the Ottoman state were also dwelt on.

Anahtar Kelimeler

Post Pigeon, Ottoman State, Europe, Dovecote, Communication, Letter

Kaynakça

• Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO) 248/18585; 18 Muharrem 1311/ 1 Ağustos 1893. 1185/88843; 11 Rebiyülâhir 1316/ 29 Ağustos 1898. 1881/141036; 03 Rebiyülâhir 1320/ 10 Temmuz 1902. 1881/141056; 04 Rebiyülâhir 1320/ 11 Temmuz 1902. 1920/143992; 14 Cemaziyelevvel 1320/ 19 Ağustos 1902.
• Sadaret Bulgaristan) A.}MTZ.(04), 80/44; 12 Cemaziyelevvel 1320/ 17 Ağustos 1920.
• Dâhiliye Nezareti Şifre Kalemi (DH. ŞFR) 47/291;14 Muharrem 1333/ 2 Aralık 1914. 465/96; 6 Mart 1331/ 19 Mart 1915. 76/87; 18 Recep 1335/ 10 Mayıs 1917.
• Ali Fuat Türkgeldi Evrakı (HSD. AFT) 9/16; 29 Zilhicce 1341/ 12 Ağustos 1923.
• Yıldız Sadaret Hususî Maruzat Evrakı (Y.A.HUS) 432/12; 3 Rebiyülâhir 1320/ 10 Temmuz 1902. 433/69; 15 Cemaziyelevvel 1320/ 20 Ağustos 1902. 434/57; 15 Cemaziyelâhir 1320/ 19 Eylül 1902
• Yıldız Maliye Nezareti Maruzatı (Y.PRK. ML) 12/63; 29 Zilhicce 1308/ 5 Ağustos 1891.
• Yıldız Mütenevvî Maruzat Evrakı (Y. MTV) 28/50; 10 Safer 1305/ 28 Ekim 1887. 66/13; 03 Safer 1310/ 27 Ağustos 1892. 98/102; 29 Zilhicce 1311/ 3 Temmuz 1894. 119/47; 05 Zilkade 1312/ 30 Nisan 1895. 126/45; 21 Safer 1313/ 13 Ağustos 1895. 310/157; 3 Cemaziyelevvel 1326/ 3 Haziran 1908.
• “Güvercin Postası”, Muharrir. C.1, S.6, s. 163-167.
• “Güvercin Yetiştirmek”, Servet-i Fünun. C.27, S.677, (1904): 5-7.
• “Güvercinci Nasıl Olmalıdır”, Fen Kıtaatı Mecmuası. (Çev. İhsan Sacid), C.2.Sene, S.1, (1926): 18-21.
• “Güvercinler”, Dağarcık. C.1.Sene, S.4, (1877/1878): 117-121.
• “Güvercinler”, Servet-i Fünun. C.27, S.699, (1904): 363-365.
• “Güvercinlerle Muhabere”, Jandarma Dergisi. S.16, (1928): 219-240.
• “Harpte Güvercinlerin İstihdamı”, Fen Kıtaatı Mecmuası. Çev. İhsan Sacid, C.2, S.1, (1926): 17-18.
• “İlk Hava Postacıları Muhabere Güvercinleri”, Türk Hava Mecmuası. C.2.Sene, S.19, (1927): 12-15.
• “Muhabere Güvercinleri”, Fen Kıtaatı Mecmuası. C.2.Sene, S.1, (1926): 21-32.
• “Muhabere Güvercinlerinin Menşei”, Fen Kıtaatı Mecmuası. C.2.Sene, S.1, (1926): 30-32.
• “Muhabere Güvercinleri-Ordu Hizmetinde Bulunanlardan Sureti İstifade”, Mecmua- yı Ebuziyya. C. 30.Sene, S.102, (1911): 746-753.
• “Posta Güvercinleri”, Servet-i Fünun. C.21, S. 536, (1901): 253-254.
• “Seyyah Güvercinler ve Bunların Harpte İstihdamı”, Malumat, C.1, S.21, (1895): 459.
• Ali Nazima. “Güvercin”, Maarif. C.1.Sene, S.26, (1892): 412-414.
• Bahriye Fen Komisyonundan İsmail. “Bahri Muhabere Güvercinleri”, Mecmua-yı Fünun-u Bahriye. C.6, (1898): 262-263.
• Başlangıcından Bugüne Kadar Dünya Casusluk Tarihi. (Genel Yön. Ercan Arıklı), C.1, İstanbul: Artel Yayınları, 1974.
• Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi. Editör: Kenan Seyithanoğlu, C.7, İstanbul, 1992.
• Evliya Çelebi b. Derviş Mehmed Zıllî. Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, Yayına Hazırlayanlar: Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, Robert Dankoff, Zekeriya Kurşun, İbrahim Sezgin, C.2, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2011.
• YÜKSEL, Hasan. “Güneydoğu Medreseleri ve Mellaları”, Dergâh Edebiyat Sanat Kültür Dergisi. C. XXIII, S.268, (2012): 18-21.
• Hayat Büyük Türk Sözlüğü. Hayat Yayınları, Tifdruk Matbaa.
• HAREKÂT, İbrahim. “Berid”, TDV İslam Ansiklopedisi. C.5, İstanbul, (1992): 498- 501.
• İsmail Zühtü. “Bahri Muhabere Güvercinleri”, Mecmua-yı Fünun-u Bahriye. C.8, (1896): 309-320.
• Miralay Cemal. “Yabancı Güvercinlik”, Fen Kıtaatı Mecmuası. C.2, S.14, (1928): 26-32.
• Yüzbaşı Asaf. “Güvercinler ve Muhabere/ Muhabere Güvercinlerinin Talim ve Terbiyeleri”, Fen Kıtaatı Mecmuası. C.2.Sene, S.5, (1926): 23-24.
• Yüzbaşı Asaf. “Güvercinler ve Muhabere”, Fen Kıtaatı Mecmuası. C.1, S.1, (1925a): 24-27.
• Yüzbaşı Asaf. “Güvercinler ve Muhabere”, Fen Kıtaatı Mecmuası. C.1, S.2, (1925b): 22-24.