“UNO, NESSUNO E CENTOMILA1 ” ADLI ESERDE GERÇEK ALGISI EINSTEIN VE HEISENBERG İKİLEMİNDE PIRANDELLO

Yıl 2015, Cilt: 55 Sayı: 1, 129 - 140, 01.01.2015

Bülent Ayyıldız

Öz

Luigi Pirandello, XX. yüzyıl İtalyan ve dünya edebiyatının en önde gelen isimlerinden biridir. Sadece yazmış olduğu tiyatro oyunlarıyla değil, öyküleri ve romanlarıyla da edebiyat dünyasında kendisine kalıcı bir yer edinmiştir. Eserlerindeki yeniliklerden ve edebiyat alanındaki başarılarından ötürü ölümünden iki yıl önce 1934 yılında Nobel Edebiyat ödülüne layık görmüştür. “Uno, nessuno e centomila”, yazarın 1926 yılında yayınladığı, ancak çalışmasının kökenleri çok daha eskilere uzanan, 1900lü yılların başlarında yazmaya başladığı, oldukça iyi bilinen bir eseridir. Ayrıca, bu eser sadece edebiyat açısından değil, ortaya attığı fikirler ve ilgilendiği sorunlar açısından da büyük önem taşır. “Gerçek nedir?” sorunsalı etrafında şekillenen bu eser, bir yandan edebi Pirandello’yu bizlere sunarken, diğer yandan düşünür-filozof Pirandello’yu da gözler önüne serer. Bu çalışmada amaçlanan, Pirandello’nun “Uno, nessuno e centomila” adlı eserinde gerçek algısı, gerçeğin ne olduğu üzerine tartışmak ve bunu yaparken Pirandello’nun Einstein ve Heisenberg ikileminde “Gerçek nedir?” sorusuna verdiği cevapları incelemek, diğer bir deyişle, Pirandello’nun gerçeğe yaklaşımını irdelemektir.

Anahtar Kelimeler

Pirandello, Einstein, Heisenberg, Gerçek, İtalyan Edebiyatı

Il Concetto di Realtà nell “Uno, Nessuno e Centomila” Il Dilemma di Pirandello tra Einstein e Heisenberg

Öz

Luigi Pirandello è uno dei più importanti scrittori del ventesimo secolo nella letteratura italiana e nel mondo. Ha una posizione rilevante ed eterna nel mondo letterario, non solo per le sue opere di teatro, ma anche per i suoi racconti e romanzi. Due anni prima della sua morte, per il suo stile innovativo e per i suoi successi nel campo letterario nel 1934, gli è stato conferito il premio Nobel per la letteratura. “Uno, nessuno e centomila”, pubblicata nel 1926 pero' le cui radici risalgono fino agli inizi del'900, è un'opera ben conosciuta di Pirandello. Inoltre, è un’opera assai importante non solo per la letteratura ma anche perchè riflette le idee pirandelliane e per i problemi di pensiero di cui lui si occupa. Quest’opera che si basa sulla domanda “Che cosa è la realtà?”, da un lato ci presenta Pirandello il letterato, dall'altro quello filosofo-pensatore. Il fine di questo articolo è discutere sul concetto di realtà e cercare risposte alla domanda “Che cosa e’ la realtà?” nell'opera intitolata “Uno, nessuno e centomila” di Pirandello e analizzare le risposte dell'autore stesso nel dilemma tra le idee di Einstein e di Heisenberg; in altre parole, esaminare la percezione della realtà di Pirandello.

Anahtar Kelimeler

Pirandello, Einstein, Heisenberg, Realtà, Letteratura Italiana

Kaynakça

• BALAMİR, Ebru. “Luigi Priandello’nun Yapıtlarında Psikolojik Rölativizm.” Littera, Cilt 26, (2010).
• BALAMİR, Ebru. “İtalyan Yazar Luigi Pirandello’nun Tiyatroya Bakışı.” A.Ü. DTCF Dergisi, Cilt:50, Sayı: 1, (2010).
• BOLLES, Edmund Blair. Galileo’nun Buyruğu. Çev. Nermin Arık. Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları, 1999.
• BORSELLINO, Nino. Ritratto di Pirandello. Roma-Bari: Universale Laterza, 1987.
• BOSCHIGGIA, Elisabetta. Guida alla lettura di Pirandello. Milano: Mondadori, 1986.
• KUNDAKÇI, Durdu. “Pirandello’nun Psikolojik Rölativizmi-Öyküler.” A.Ü.DTCF Dergisi, Cilt: 34, (1990).
• FRITZSCH, Harald. Yanılıyorsunuz Einstein . Çev. Ogün Duman. İstanbul: Metis, 2011.
• LUKACS, Gyorgy. Roman Kuramı. Çev. Cem Soydemir. İstanbul: Metis, 2011.
• LINDLEY, David. Uncertainty. New York: Anchor Books, 2008.
• NASIO, J-D. Psikanalizin Yedi Temel Kavramı. Çev. Özge Erşen ve Murat Erşen. Ankara: İmge, 2006.
• PADELLARO, Giuseppe. Trittico Siciliano. Milano. Rizzoli: 1969.
• PIRANDELLO, Luigi. Biri, Hiçbiri, Binlercesi. Çev. Fuat Sevimay. İstanbul: Aylak Adam, 2013.
• PIRANDELLO, Luigi. L’Umorismo. Lanciano: R. Carabba Editore, 1908.
• PIRANDELLO, Luigi. Uno, nessuno e centomila. Milano: Mondadori, 2010.
• PIRANDELLO, Luigi. I vecchi e i giovani. A cura di Italo Borzi e Maria Argenziano. Roma: Newton, 1993.