MODERN ARAP EDEBİYATINDA İLK “SERBEST ŞİİR” DENEYİMLERİ

Yıl 2015, Cilt: 55 Sayı: 1, 185 - 206, 01.01.2015

Zafer Ceylan

Öz

Arap şiiri tarihinde, Cahiliye şiirinin ardından üzerinde belki de en çok tartış- ma yaşanan konu serbest şiir olmuştur. Bu alanda kimin ilk olduğu, en ideal örneğin kimin tarafından verildiği ve nasıl adlandırmak gerektiği, öncelikli tartışma konularının başında gelir. Bu çalışmada ilk olarak, serbest şiiri hazırlayan öncü edebi çalışmalar olan mursel ve mensur şiir, alanında ciddi ürünler ortaya koymuş lider diyebileceğimiz isimleriyle birlikte, modern Arap şiiri anlayışında bir temel oluş- turması açısından verilmiştir. Ardından serbest şiire geçişte önemli mihenk taşları olarak niteleyebileceğimiz Aḥmed Zekî Ebû Şâdî, Alî Aḥmed Bâkesîr ve Luvîs ‘Avvaḍ ayrı birer konu başlığı altında incelenmiştir. Sonrasında ise bu alanda en ciddi çalışmaları ortaya koymuş iki isim Bedr Şâkir es-Seyyâb ve Nâzik el-Melâ’ike ile her birinin “ilk serbest şiir” olarak iddia edilen çalışmaları incelenmiştir. Son olarak da bu alanda ilk olabilmeye ve yapılan çalışmalara bir ad verebilmeye dair tartışmalara değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arap Edebiyatı, Serbest Şiir, Aḥmed Zekî Ebû Şâdî, Alî Aḥmed Bâkesîr, Luvîs ‘Avvaḍ, Bedr Şâkir es-Seyyâb, Nâzik el-Melâ’ike

The First Free Verse Experiences in Modern Arabic Literature

Öz

The usage of the term “free verse” is perhaps the most controversial issue after Jahiliyyah’s poetry in the history of Arabic poetry. The primary discussion topics in this art revolve around who used the first free verse in his/her poetry, the ideal sample was given by whom and what should we call this form. First, the blank verse and the prose poetry, which are the pioneering literary studies to prepare using free verse, are given in terms of creating a basic in understanding of modern Arabic poetry in this article, with the leaders’ names who revealed significant studies in their field. And then, Ahmed Zaki Abu Shadi, Ali Ahmad Bakathir, Louis Awad who can be qualified as important milestones in the transition to the free verse were examined under separate headings. Then, Bedr Şâkir es-Seyyâb and Nâzik elMelâ’ike who revealed the most significant studies in their field and their poems that are alleged as “the first free verse” were investigated. Finally, the debates on the issues regarding the studies in this field with respect to the desire to be the pioneers and their efforts to give a name to the works are mentioned.

Anahtar Kelimeler

Arab Literature, Free Verse, Ahmed Zaki Abu Shadi, Ali Ahmad Bakathir, Louis Awad, Badr Shakir al-Sayyab, Nazik al-Malaika

Kaynakça

• ADALAR, Derya. “Apollo Grubu: Bir Modern Arap Şiiri Ekolü.” Ankara Üniversi- tesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 47. 2 (2008) 61-81.
• AVVAḌ, Luvîs. Blûtûlând ve Ḳaṣâ’id Uhrâ min Şi‘ri’l-Haṣṣa. Kahire: Mektebetu’l- Karnak, 1947.
• CEBRÂ, Cebrâ İbrâhȋm. er-Rıḥletu’s-Sâmine. Beyrut: Dâru’l-‘Aṣrıyye, 1967.
• CEYLAN, Zafer. Romantizmden Öznelliğe Bedr Şâkir es-Seyyâb. Ankara Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: 2011.
• EBȖ ŞÂDȊ, Aḥmed Zekȋ. “eş-Şi‘ru’l-Ḥurr.” Abȗllȗ 10. 2. Cilt. Haziran 1934.
• el-ʻAzme, Neẕîr. Medhal ilâ'ş-Şiʻri'l-ʻArabî el-Ḥadîs. Cidde: en-Nâdîu'l-Edebî es- Seḳâfî, 1988.
• ELIOT, Thomas Stearns. Edebiyat Üzerine Düşünceler. Çev. Sevim Kantarcıoğlu. Ankara: Kültür Bakanlığı, 1990.
• el-Melâ’ike, Nâzik. Dîvân Nâzik el-Melâ’ike. 2. cilt. Beyrut: Dâru’l-‘Avde, 1997.
• el-Melâ’ike, Nâzik. Kadâyâ eş-Şi‘ri’l-Mu‘âsır. Beyrut: Mektebetu’n-Nahḍa, 1967.
• ER, Rahmi. Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2004.
• er-Reyhânî, Emîn. er-Reyhâniyyât. 2. cilt. Beyrut: el-Maṭba‘atu’l-‘Ilmiyye, 1923.
• eṣ-Ṣâ’iŞ, Yȗsuf. eş-Şi‘ru’l-Ḥurr fȋ’l-‘Irâḳ munzu Neş’etihi Ḥattâ ‘Ȃm 1958. Şam: Ittiḥâdi’l-Kuttâbi’l-‘Arab, 2006.
• es-Seyyâb, Bedr Şâkir. el-A‘mâlu’ş-Şi‘riyye el-Kâmile. Bağdat: Dâru’l-Ḥurriyye, 2000.
• JAYYUSİ, Salma Khadra. Modern Arabic Poetry An Anthology. New York: Co- lumbia University Press, 1987.
• MOREH, Shmuel. Modern Arabic Poetry 1800-1970. Leiden: E. J. Brill, 1976.
• MOREH, Shmuel. “Modern Arap Edebiyatında ‘Mensûr Şiir’” Çev. Şener Şahin. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12. 1 (2003): 297-329.
• SHAKESPEARE. Rûmeyû ve Cûlyet. Çev. Alî Ahmed Bâkesîr. Kahire: Mektebet Mısr, 1943.
• ŞUKRÎ, Gâlî. Şi‘runâ el-Hadîs… ilâ Eyn?. Kahire: Dâru’ş-Şurûḳ, 1991.