HATIRALARIN IŞIĞINDA BALKAN SAVAŞLARI

Yıl 2016, Cilt: 56 Sayı: 2, 200 - 213, 01.01.2016

Hamiyet Sezer Feyzioğlu

Öz

Balkan Savaşları, Osmanlı Devleti'nin yıkılışı sürecinde önemli dönüm noktalarından biridir. Olumsuz şartlarda meydana gelmiş ve büyük bir yenilgi ile sonuçlanmış olan bu savaşta, halkın çoğunluğu göç etmek zorunda kalarak büyük acılar yaşamıştır. Konuyla ilgili çok sayıda eser yayınlanmış ve yayınlanmaktadır. Bu eserlerin içinde, savaşın tanığı olmuş kişiler tarafından yazılmış ve harbin gelişimi, yaşanılanların anlatıldığı çok sayıda anı da bulunmaktadır. Bunların bir kısmında savaş, askerî yönden günü gününe kaydedilmiştir. Anıları yazanlar, ağırlıklı olarak asker ve kumandanlardır. Anılarda, askerî açıdan bilgiler bulunmasının yanı sıra, yaşanan acılar, eksiklikler, hatalar da etkili bir şekilde aktarılmıştır. Okunduğu zaman Osmanlı ordusunun ne gibi hatalar yaptığını, halkın ve askerin nasıl zorluklar çektiğini görmek mümkün olmaktadır. Birçok eserde “askerî harekât” ele alındığından, bu çalışmada, anılardan yararlanılarak, sadece savaş sırasında yaşanılan zorluklar, hata ve eksiklikler anlatılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Balkan Savaşları, Hatırat, Osmanlı Ordusu

THE BALKAN WARS IN THE LIGHT OF MEMOIRS

Öz

The Balkan Wars are one of signicant turning points of the Ottoman Empire in the period of defeat and dissolution. As it is known, the wars occurred in negative conditions and resulted in a great defeat. In the aforementioned period, most of the people had to migrate and they experienced hard times. About this subject, a lot of studies were published and have been published today. Among these publications, there are memoirs that were written by witnesses of the development of the wars and the incidents during the wars. In some of them, the wars were recorded daily about military affairs, because the writers of memories are mostly soldiers and commanders. Besides the military information in the memoirs, suffer, deciencies, and mistakes during the wars are also explained. When the memoirs are read, it is possible to see the mistakes of the Ottoman army, which difculties the people and the soldiers lived. As the military operation could be seen in many books, in this study, the difculties during the war, especially mistakes and deciencies will be explained by the information from the memoirs.

Anahtar Kelimeler

Balkan War, Memoirs, The Ottoman Army

Kaynakça

• Abdullah Paşa’nın Balkan Savaşı Hatıratı ve Mahmut Muhtar Paşa’nın Cevabı. Çev. Hülya Toker, Semra Demirtaş ve Mustafa Toker. İstanbul: Alfa, 2012.
• Aybars, Ergün. Balkan Harbi (1912-1913), III/I. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 1979.
• Apak, Rahmi, Yetmişlik Bir Subayın Hatıraları, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1988.
• Balkan Harbi (1912-1913). C.1. Ankara: ATASE, 1970.
• Bahri. Balkan Harbinde Sırp Ordusu. İstanbul: Tanin Matbaası, 1329.
• Bahri. Balkan Harbinde Garb Ordusu. İstabul: Tanin Matbaası, 1331.
• Balkan Harbi (1912-1913). C.1. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 1970.
• Baş, Ersan. “Balkan Harbinde Osmanlı Donanmasının İcra Ettiği Görev ve Hareket ile Sonuçlarının İncelenmesi.” Dokuzuncu Askeri Tarih Semineri Bildiriler II. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 2006. 429-457.
• Barlett, Ellis Ashmead, Eshab-ı Hezimet ve Felaketimiz Lüleburgaz Muharebesinde Nasıl ve Niçin Mağlub Olduk. Mütercim. Ebu Nüzhet Hakkı. Dersaadet: Kitabhane-i İslam ve Askeri, 1328.
• Bekir Sıtkı. Garp Ordusu Hareketi Cavid Paşa Kolu ve Vardar Ordusu. İstanbul: Kitabhane-i İslam ve Askeri, 1331.
• Belen, Fahri. 1912-1913 Balkan Savaşı. İstanbul: Harp Akademileri Komutanlığı, 1971.
• Cesur, Hafize. Hatıratlar Işığında Türk Kamuoyunda Balkan Savaşları (1912-1913). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu İzzet Baysal Üniversitesi, 2008.
• Conk, Cemil. Hatıraları, Balkan Harbi 1912-1913. İstanbul: Türkiye,1947.
• Çobanoğlu, Zeki. Balkan Harbi Şark Ordusu’nun Hezimeti, Birinci Nizamiye Kolordusu Hatıratından. C.II. İstanbul: Kitabhane-i İslam ve Askeri, 1332.
• Ergin, Osman Nuri. Türk Maarif Tarihi. C. III-IV. İstanbul:Eser Kültür, 1977.
• Hall, Richard C. Balkan Savaşları 1912-1913, I. Dünya Savaşı’nın Provası. Çev. M. Tanju Akad. İstanbul: Homer, 2002.
• Hayta, Necdet. Balkan Savaşları’nın Diplomatik Boyutu ve Londra Büyükelçiler Konferansı (17 Aralık 1912- 11 Ağustos 1913). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 2008.
• Hayta, Necdet. “Balkan Savaşları Sırasında Ege Adaları.” Dokuzuncu Askeri Tarih Semineri, 22-24 Ekim 2003. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 2006. 255-274.
• Hochwaechter, G. V. Türklerle Cephede Bir Alman Subayın Balkan Harbi Anıları “Bnb. G.v. Hochwaechter’in Savaş Günlüğü. Çev. Fahri Çeliker. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 1979.
• Kılıç, Selda Kaya. “Birinci Balkan Savaşı Döneminde Sağlık Hizmetleri ve Koşulları.” Dokuzuncu Askeri Tarih Semineri Bildiriler II. 22-24 Ekim 2003. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 2006. 275-287.
• Kılıç, Selda, “İngiliz Gazeteci Ellis Ashmead Bartlett’e Göre Balkan Yenilgisinin Sebepleri”, XIV. Uluslararası Askeri Tarih Kongresi (03-07 Aralık 2012). Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 2014. 627-641.
• Kazancıgil, Ratip. Hafız Rakım Ertür’ün Anılarından Balkan Savaşında Edirne Savunması Günleri. Kırklareli: 1986.
• Mehmet Ali Nüzhet. Balkan Harbinde. Dersaadet: Resimli Kitab Matbaası, 1331.
• Özdemir, Mehmet, “Balkan Savaşı’nda Gönüllü Birlikler.” Dokuzuncu Askeri Tarih Semineri Bildirileri I. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 2005. 423-435.
• Uçarol, Rıfat, “Balkan Savaşı Öncesinde Terhis Olayı ve Seferberlik İlanı Sorunu.” Dördüncü Askeri Tarih Semineri Bildiriler. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 1989. 257-277.
• Uzel, İlter. “İkinci Meşrutiyet Döneminde (1908-1918) Osmanlı Ordusunda Sağlık Hizmetleri.” Dördüncü Askeri Tarih Semineri Bildiriler. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 1989. 206-237.
• Zeki. 1912 Balkan Harbine Ait Hatıratım. Dersaadet: Matbaa-i Askeriye, 1337.