OKULÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARDA MALNÜTRİSYON VE OBEZİTE PREVELANSININ DEĞERLENDİRİLMESİ: ANKARA ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 56 Sayı: 1, 210 - 225, 01.01.2016

Sibel Önal Ayşegül Özdemir Cansev Meşe Başak Koca Özer

Öz

Büyüme ve gelişme hem genetik hem de çevre koşullarından etkilenen dinamik bir süreçtir. Erken çocukluk döneminde maruz kalınan olumsuz çevre şartları ve beslenme durumunun takibi genel halk sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Ankara ilinde yaşayan okulöncesi dönem çocuklarında 36–72 ay malnütrisyon ve obezite prevalansını belirlemek ve sosyo-ekonomik faktörle ilişkisini ortaya koymak çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Kesitsel olarak gerçekleştirilen çalışma kapsamında Ankara'da okulöncesi dönemdeki 324 çocuktan 163 erkek, 161 kız International Biological Programme protokolleri çerçevesinde ağırlık ve boy ölçüleri alınmış, Beden Kitle Endisi ve z-skorları hesaplanmıştır. Dünya Sağlık Örgütünün kesme değerlerine göre beslenme durumları belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre okulöncesi dönem çocuklarının % 0.62'si beslenme geriliği gösterirken, her iki cinsiyet açısından da benzer bir örüntü görülmüştür. Obezite açısından değerlendirildiğinde ise tüm çocuklarda %11.11 oranında aşırı kilolu olma durumu ve %3.40 oranında obezite prevalansına rastlanmıştır. Malnütrisyon ve obezite üzerinde sosyo-ekonomik durumun etkisine de çalışmamızda yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Malnütrisyon, Obezite, Okulöncesi Dönem, Sosyo-Ekonomik Düzey

EVALUATION OF THE PREVALENCE OF OBESITY AND MALNUTRITION IN PRESCHOOL CHILDREN: THE CASE OF ANKARA

Öz

Human growth and development are dynamic processes that are shaped by both environmental and genetic factors. In early childhood exposure to negative environmental conditions and monitoring nutritional status are important for general public health. The aim of this study was to determine the prevalence of malnutrition and obesity in preschool children 36-72 month . It was also aimed to demonstrate the correlation between these variables and socioeconomic statuses. This cross-sectional study was conducted with324 preschool children 163 boys and 161 girls in a sample representing in Ankara. Height and weight results were recorded according to the International Biological Programme standard protocols, and the values of Body Mass Index and z-score were calculated. Children's nutritional status was determined according to cut off points offered by the World Health Organization. Prevalence of overweight and obesity was found to be 11.11% and 3.40%, respectively. The effects of socioeconomic status on malnutrition and obesity are also included in our study.

Anahtar Kelimeler

Malnutrition, Obesity, Preschool Period, Socioeconomic Status

Kaynakça

• Ahmed, Nazrin. “Dietary Practices and Nutritional Status of Preschool Children of Sivasagar, Assam.” International Journal of Computer Applications in Engineering Sciences 2.3 (2012): 266-269.
• Akgün, Seval, Coşkun Bakar, Altuğ Kut ve Sibel Tulgar Kınık. “Başkent Üniversitesi Hastanesi Pediatri Polikliniklerine Başvuran Beş Yaş Altı Çocuklarda Obezite Görülme Sıklığı ve Etkileyen Faktörler.” STED 15.4 (2006): 60-66.
• Biro, Frank M. ve Michelle Wien. “Childhood Obesity and Adult Morbidities”. The American Journal of Clinical Nutrition 91.suppl (2010): 1499-1505.
• Branca, Francesko, Haik Nikogosian ve Tim Lobstein. The Challenge of Obesity in the WHO European Region and the Strategies for Response: Summary. Denmark: World Health Organization. 2007.
• CDC. “About Adult BMI”. Web. 10.08.2015.
• Chamberlin, Leigh A., Susan N. Sherman, Anjali Jain, Scott W. Powers ve Robert C. Withaker. “The Challenge of Preventing and Treating Obesity in Low-Income, Preschool Children.” Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine 156 (2002): 662-668.
• Cole, Tim J., Katherine M. Flegal, Dasha Nicholls ve Alan A. Jackson. “Body Mass Index Cutoffs to Define Thinness in Children and Adolescents: International Survey.”BMJ 335 (2007): 194-197.
• Cole, Tim J., Mary C. Bellizzi, Katherine M. Flegal ve William H. Dietz, “Establishing a Standard Definition for Child Overweight and Obesity Worldwide: International Survey.”BMJ 320 (2000): 1240-1243.
• de Onis, Mercedes, Monika Blössner ve Elaine Borghi. “Global Prevalence and Trends Overweight and Obesity Among Preschool Children.” The American Journal of Clinical Nutrition 92 (2010): 1257–1264.
• Eksen, Mursayettin, Sunay Eksen ve Ayşe Karakuş. “Muğla Merkez İlköğretim Okulları Anasınıfı Öğrencilerinde Kan Basıncı, Kilo, Boy, Beden Kütle İndeksi Değerleri ile Obezite ve Hipertansiyon Durumlarının İncelenmesi.” Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 1.1 (2004): 1-9. Web. 12.08.2015.
• Elkholy, Thanaa A., H. M. Naglaa ve M. S. C. Hassanen Rasha “Demographic, Socio-Economic Factors and Physical Activity Affecting The Nutritional Status of Young Children Under Five Years.” Life Sciences Journal 9.4 (2012): 3604- 3614.
• Ergül, Şafak ve Aslı Kalkım. “Önemli Bir Kronik Hastalık: Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Obezite”. TAF Preventive Medicine Bulletin 10.2 (2011): 223-230.
• Farajian, Paul, Demosthenes B. Panagiotakos, Grigoris Risvas, Konstantina Karasouli, Vassiliki Bountziouka, Nikolaos Voutzourakis ve Antonis Zampelas. “Socio-Economic and Demographic Determinants of Childhood Obesity Prevalence in Greece: The GRECO (Greek Childhood Obesity) Study.”Public Health Nutrition 16.2 (2013): 240-247.
• Finkelstein, Eric Andrew, Justin G. Trogdon, Joel W. Cohen ve William Dietz. “Annual Medical Spending Attributable to Obesity: Payer-and Service-Specific Estimates.” Health Affairs 28.5 (2009): 822-831.
• Finkelstein, Eric Andrew, Wan Chen Kang Graham ve Rahul Malhotra. “Lifetime Direct Medical Costs of Childhood Obesity.” Pediatrics 133.5 (2014): 1-9.
• Hatun, Şükrü. Çocuk Hakları Sözleşmesinin 13. Yılında Yoksulluk ve Çocuklar Üzerine Etkileri. Ankara: Türk Tabipler Birliği, 2002.
• Kobak, Canan ve Hatice Pek. “Okul Öncesi Dönemde (3-6 Yaş) Ana Çocuk Sağlığı ve Anaokulundaki Çocukların Beslenme Özelliklerinin Karşılaştırılması.” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30.2 (2015): 42-55.
• Köksal, Gülden ve Hülya Gökmen Özel. Okul Öncesi Dönemde Obezite. Ankara: Sağlık Bakanlığı, 2008.
• Lobstein, Tim, Louise Baur ve Ricardo Uauy. “Obesity in Children and Young People: A Crisis in Public Health.” The International Association for the Study of Obesity. Obesity Reviews 5.1 (2004): 4–85.
• Manios, Yiannis, Vassiliki Costarelli, Maria Kolotourou, Katerina Kondakis, Chara Tzavara ve George Moschonis. “Prevalence of Obesity in Preschool Greek Children, in Relation to Parental Characteristics and Region Residence.” BMC Public Health 7 (2007): 178. Web. 15.08.2015.
• Nelson, Michael. “Childhood Nutrition and Poverty.” Proceeding of the Nutrition Society 59 (2000): 307-315.
• Neyzi Olcay, Hülya Günöz, Andrzej Furman, Rüveyde Bundak, Gülbin Gökçay, Feyza Darendeliler ve Firdevs Baş. “Türk Çocuklarında Vücut Ağırlığı, Boy Uzunluğu, Baş Çevresi ve Vücut Kitle İndeksi Referans Değerleri.” Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 51 (2008): 1-14.
• Özen, Hasan. “Malnutrisyon ve Beslenme”. Güncel Pediatri 3 (2005): 85-87.
• Özmert, Elif N. “Erken Çocukluk Gelişiminin Desteklenmesi-I: Beslenme.” Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 48 (2005): 179-195.
• Sarıtekin, Sevim ve İlknur Dindar, “Edirne Merkez Kreş ve Anaokullarına Kayıtlı 2-6 Yaş Grubu Çocukların Büyüme Gelişme Durumları ve Etkileyen Etmenler.” Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi 12.1 (2013): 11-24
• Shafqat, Noshaba, Saima Manzoor ve Shafquat Abbasi. “Relationship of Sociodemographic Factors with Malnutrition in Preschool Children: A Community Based Study.” Pakistan Journal of Medical Research 52.4 (2013): 120-125.
• Tanumihardjo, Sherry A., Cheryl Anderson, Martha Kaufer-Horwitz, Lars Bode, Nancy J. Emenaker, Andrea M. Haqq, Jessie A. Satia, Heidi J. Silver ve Diane D. Stadler. “Poverty, Obesity and Malnutrition: An International Perspective Recognizing The Paradox.” Journalof the American Dietetic Association 107.11 (2007): 1966-1972.
• TBSA. “Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010: Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu.” Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931. 2014.
• TOÇBİ. “Türkiye’de Okul Çağı (6-10 Yaş Grubu) Çocuklarında Büyümenin İzlenmesi (TOÇBİ) Projesi Araştırma Raporu.” Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Milli Eğitim Bakanlığı. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayın No:834. 2011.
• Turhan, Ebru, Mustafa Tözün ve Sinem Doğanay. “İzmir’e Bağlı Dokuz İlçede İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinde Obezite Sıklığı.” Journal of Clinical and Analytical Medicine 6.6 (2015): 755-759.
• Waly, Mostafa I. “Nutrition Assessment of Preschool Children Using Z-Score Analysis.” The Canadian Journal of Clinical Nutrition 2.2 (2014): 50-59.
• Weiner, Joseph ve John Adam Lourie. Human Biology: A Guide to Field Methods IBP Handbook. Oxford: Blackwell, 1969.
• WHO. “Community-Based Management of Severe Acute Malnutrition.” 2007. Web. 03.09.2015.
• WHO. 2016a. “Commission on Ending Childhood Obesity.” Web. 25.02.2016.
• WHO. 2016b. “Global Health Observatory visualizations.” Web. 13.01.2016.
• Wong, Hui Jie, Foong Ming Moy ve Sulochana Nair. “Risk Factors of Malnutrition Among Preschool Children in Terengganu, Malaysia: A Case Control Study.” BMC Public Health 14 (2014): 785. Web. 08.06.2015.
• Yabancı, Nurcan, Işıl Şimşek, Hakan İstanbulluoğlu ve Bilal Bakır. “Ankara’da Bir Anaokulunda Şişmanlık Prevelansı ve Etkileyen Etmenler.” TAF Preventive Medicine Bulletin 8.5 (2009): 397-404.