URDU NESRİNDE ROMANTİZMİN YÜKSELİŞİ

Yıl 2016, Cilt: 56 Sayı: 1, 338 - 354, 01.01.2016

Davut Şahbaz

Öz

Romantizm akımı, Batı edebiyatlarının özellikle 18. yüzyılın başlarından 19. yüzyılın ortalarına kadar olan dönemini etkisi altına almış, isyankâr yapısından lizlenen özgürlük söylemiyle, edebiyatın yanı sıra toplumsal yaşama da geleneksellikten arınma fırsatı tanımıştır. İlk romantik ipuçları Alman ve İngiliz edebiyatlarında gözlemlenmiş, romantizm edebi bir hareket olma özelliğini ise Fransa'da, Fransız Devrimi ertesindeki huzursuz, melankolik toplumsal ortamda kazanmıştır. Urdu nesrinin romantizmle teması daha geç bir dönemde, 1901 ile 1935 yılları arasında olsa da bu akımdan etkilenme düzeyi batıdaki muadilleri ile aynı büyüklükte olmuştur. Urdu muharrirleri “sanat sanat içindir” anlayışını benimseyerek, tematik baskılardan uzak, duygusal, yaratıcı hayal gücüne dayalı ve olabildiğince özgür bir biçemle eser üretmişler ve daha önce dile getirilememiş veya göz ardı edilmiş cinsellik, kadın, duygusallık, hayal gücü, doğa ve aşk gibi öğeleri Urdu nesir geleneğine kazandırmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Romantizm, Urdu Nesri, Mahzen, Hindistan, Aligarh Hareketi, Duygusallık, Klasisizm, Fransız Devrimi

THE RISE OF ROMANTICISM ON URDU PROSE

Öz

Romanticism had signicant alteration on Western Literature from the beginning of the 18th century to the second half of the 19th century and reected prominent impression in terms of literary understanding and social life in these periods. It is assumed that the romantic works were at rst seen in German and English Literature but Romanticism was accepted as a worldwide movement in France after French Revolution resulted in chaotic, melancholic and anxious feelings. Even, Urdu prose was inuenced by romanticism in a later time between 1901 and 1935 it had the same affection as its contemporary works in the west. Romantic writers have supported the idea of “art for art” and they changed restrictive Aligarh style into emotional, creative, imaginative, independent one. Thus, sexuality, woman, sensuality, imagination, nature and love has been the main themes of this rebellious movement.

Anahtar Kelimeler

Romanticism, Urdu Prose, Makhzan, Muslim India, Aligarh Movement, Sensuality, Classicism, French Revulation

Kaynakça

• Aksakal, Hasan. Politik Romantizm ve Modernite Eleştirileri. Ankara: Kadim, 2011.
• Ali, Hicab İmtiaz. İhtiyat-ı Aşk. Lahore: Sang-e Mil, 1994.
• Arvasi, Battal. “Almanların Romantik Yahut Millî Edebiyatı.” Batı Kültür ve Edebiyatlarında Romantizm. Haz. Ünal Kaya, F. Devrim Kılıçer ve Yasemin Altaylı. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2014. 53-62.
• Berlin, Isaiah. Romantikliğin Kökleri. Çev. Mete Tunçay. İstanbul: Yapı Kredi, 2010.
• Çetişli, İsmail. Batı Edebiyatında Edebi Akımlar. Ankara: Akçağ, 2013.
• Eşref, Muhammed Han. Urdu Tenkid Ka Romanvi Debistan. Lahore: Ṯayyib İḳbal, 1996.
• Fetihpuri, Ferman. Urdu Nesir ka Fani İrtika. Lahore: Alijaz, 2007.
• Göker, Cemil. Fransa’da Edebiyat Akımları. Ankara: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 1982.
• Hasan, Muhammed. Urdu Adab min Romanvi Tehrik. Lahore: Zahid Başer, 1986.
• Kara, Ömer Tuğrul. “Toplumsal Olayların Etkisiyle Gelişen Üç Büyük Akımın Türk ve Dünya Edebiyatında İzleri.” Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 2.2 (2010): 73-96.
• Kefeli, Emel. Batı Edebiyatında Akımlar. İstanbul: Dergâh, 2012.
• Özcan, Asuman Belen. Doğu Kültüründe Anlatı Geleneği Urdu Nesri. Ankara: Hdy, 2012.
• Sadid, Enver. Urdu Adab ki Tehrikin. Karaçi: Encümen-i Terakki-i Urdu, 2013.
• Seyyid, Ferzanah. Nukuş-e Adab. Lahore: Sang-e Mil, 2013.
• Soydan, Celal. Urdu Dilinin Türk Asıllı Efsane Şairi Mirza Esedullah Han Galib. Ankara: Nüsha, 2004.
• Tişna, Nezir Ahmed. Urdu Adab ka İrtika. Lahore: Mekteb-i A’liye, 1991.
• Wellek, René ve Austın Warren. Edebiyat Biliminin Temelleri. Çev. Ahmet Edip Uysal. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 1983.
• Yıldırım, Secad Haydar. Hayalistan. Lahore: Sang-e Mil, 2006.
• Zaidi, Ali Javad. A History of Urdu Literature. Delhi: Sahitya Akademi, 1993.