EL-AHTAL'IN EMEVİLERE METHİYELERİ

Yıl 2017, Cilt: 57 Sayı: 2, 936 - 960, 01.01.2017

Esat Ayyıldız

Öz

Emevî Döneminin en büyük methiye şairlerinden birisi olan el-Ahtal et-Tağlibî, şiirin siyaset için önemli bir araç olduğu dönemde, hicviye ve methiyeleri sebebiyle şöhret kazanmıştır. el-Ahtal, Yezîd b. Mu'âviye'ye Ka'b b. Cu'eyl tarafından takdim edilmiş, veliaht prensinin yakın dostu olmuştur. Yezîd, tahta çıktığı zaman el-Ahtal'a çok lûtufkar davranmıştır. Şair, Hıristiyan olmasına karşın, Emevî halifelerinin takipçisi olmak suretiyle ihsan ve bağışlar almış, tüm hayatı boyunca yönetimdeki Emevî hanedanlığına tabi olmuştur. Methiyelerinde Yezîd'i, Abdulmelik b. Mervân'ı ve el-Velîd b. Abdi'l-Melik'i övmüş, hicviyelerinde halifelerin tüm muhalierine hücum etmiştir. el-Ahtal, birkaç methiyesini adadığı Halife Abdulmelik'in resmi şairi olmuş, ancak I. Velîd zamanında gözden düşmüştür. İslam öncesi bedevî geleneği el-Ahtal'ın şiirlerinde daima gözlemlenmiş ve övgüleri bu geleneğin edebî devamını teşkil etmiştir. Öyle ki onun methiyeleri klasik bir statü kazanmış ve şiiri, eleştirmenler tarafından saf Arapça olarak kabul edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

el-Ahtal, Methiye, Emeviler, Övgü, Yezîd b. Mu'âviye, Abdulmelik b. Mervân, el-Velîd b. Abdi'l-Melik, Haffe'l-Katîn

THE PANEGYRICS OF AL-AKHTAL TO THE UMAYYADS

Öz

al-Akhtal al-Taghlibî was one of the great panegyrists of the Umayyad period. He became famous for his satires and panegyrics in a period when poetry was an important political instrument. al-Akhtal was introduced to Yazîd b. Mu'âwiyah by Ka'b b. Ju'ayl. He became a close friend of the crown prince. Yazîd, when he succeeded to the throne, was very kind to al-Akhtal. Although he was Christian, he was favoured by leading Umayyad caliphs. All his life al-Akhtal followed the reigning Umayyad Dynasty. He lauded in his panegyrics Yazîd, ʿAbd al-Malik b. Marwân and al-Walîd b. ʿAbd al-Malik and in his satires attacked all opponents of the caliphs. al-Akhtal became the ofcial poet to the caliph 'Abd al-Malik, to whom he dedicated a number of panegyrics. But he fell into disfavour under Walîd I. The pre-Islamic bedouin tradition is always apparent in the poems of al-Akhtal, and his panegyrics show the continued vitality of this tradition. The panegyrics of al-Akhtal acquired a classical status. His poetry was accepted by critics as source of pure Arabic.

Anahtar Kelimeler

al-Akhtal, Panegyric, Umayyads, Praise, Yazîd b. Mu'âwiyah, 'Abd al- Malik b. Marwân, al-Walîd b. 'Abd al- Malik, Khaffa al-Qatîn

Kaynakça

• el-Ahṭal, Ebû Mâlik b. İiyâs b. İavs. Dîvânu’l-Aẖṭal (Şrh. Mehdî Muhammed Nâṣıru’d-dîn,). 2. Basım. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1414/1994.
• --. Şi‘ru’l-Ahṭal: Ebî Mâlik b. İiyâs b. İavs et-TaŞlibî (tah. Dr. Fahreddin Ḳabâve). 4. Basım. Şam: Dâru’l-Fikr, 1416/1996.
• Bâbetî, ‘Azîze Fevvâl. Mu‘cemu’ş-Şu‘erâ’i’l-Muḥadramîn ve’l-Umeviyyîn. Trablus: Dâru Ṣâdır, 1998.
• Blachère, Régis. “al-Akhtal.” The Encyclopaedia of Islam. 1. Cilt. Leiden: Brill, 1986. 331.
• Brockelmann, Carl. History of The Islamic Peoples. Çev. Joel Carmichael ve Moshe Perlmann. New York: Capricorn Books, 1960.
• el-Bustânî, Buṭrus. Udebâ’u’l-‘Arab fî’l-Câhiliyye ve Ṣadri’l-İslâm. Kahire: Hindâvî, 2014.
• Caussin de Perceval, Armand Pierre. Notice sur les Trois, Poètes Arabes Akhtal, Ferazdak et Djérir. Paris: Imprimerie Royale, 1834. ed-Dehhân, Sâmî. el-Medîḥ. 5. Basım. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, Tsz.
• Ebû Temmâm. Naḳâ’iḍu Cerîr ve’l-Ahṭal (tah. Anṭûn Ṣâlḥânî el-Yesû‘î). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1922.
• el-Endelusî, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Said b. Ḥazm. Cemheretu Ensâbi’l- ‘Arab (tah. Abdusselâm Muhammed Hârûn). 5. Basım. Kâhire: Dâru’l-Me‘ârif, Tsz.
• Gardet, Louis ve Georges C. Anawati. Introduction à la Théologie Musulmane: Essai de Théologie Comparée. Paris: Librairie Philosophique J. Vrin, 1948.
• Gelder, Geert Jan H. van. “al-Akhṭal.” Encyclopedia of Arabic Literature. 1. Cilt. Londra: Routledge Taylor&Francis Group, 1998. 67.
• Hammer-Purgstall, Joseph Freiherr von. Literaturgeschichte der Araber. 1/2. Cilt. Viyana: Die kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei, 1851.
• Ḥâvî, Îlyâ. el-Aẖṭal: Fî Sîretihi ve Nefsiyyetihi ve Şi‘rihi. 3. Basım. Beyrut: Dâru’s’Seḳâfe, 1981.
• İbn Ḳuteybe, Ebû Muhammed Abdullah ed-Dîneverî. eş-Şi‘ru ve’ş-Şu‘erâ’ (tah. Ahmed Muhammed Şâkir). 1. Cilt. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, Tsz.
• İbn Manẓûr, Ebû’l-Faḍl Cemâluddîn Muhammed b. Mukerrem. Lisânu’l-‘Arab. 11. Cilt. Beyrut: Dâru Ṣâdır, Tsz.
• el-İsfehânî, Ebû’l-Ferec Alî b. el-Huseyin b. Muhammed b. Ahmed el-Ḳureşî. Kitâbu’l-EŞânî (tah. Dr. İhsân Abbâs). 3. Basım. 8. ve 15. Cilt. Beyrut: Dâru’ṣ- Ṣâdır, 1429/2008.
• Jacobi, Renate. “The Origins of the Qasida Form.” Classical Traditions and Modern Meanings. Ed. Stefan Sperl ve Christopher Shackle. Leiden: Brill, 1996.
• al-Jamâlî, Muḥammed Fâḍıl. The Individual and Society in Islam. Ed. Abdelwahab Bouhdiba ve Muḥammad Maʻrûf Dawâlîbî. Vendôme: Unesco Publishing, 1998.
• Jayyusi, Salma Khadra. “Umayyad Poetry.” Arabic Literature to the End of the Umayyad Period. Ed. Alfred Felix Landon Beeston. Cambridge: Cambridge University Press, 1983.
• Kremer, Alfred von. Culturgeschichte des Orients unter den Chalifen. 2. Cilt. Viyana: Wilhelm Braumüller, 1877.
• Lammens, Henri S. J. Le Chantre des Omiades: Notes Biographiques et Littéraires sur le Poète Arabe Chrétien Aẖṭal. Paris: Imprimerie Nationale, 1895.
• Marsham, Andrew. Rituals of Islamic Monarchy: Accession and Succession in the First Muslim Empire. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2009.
• el-Merzubânî, Ebû ‘Ubeydullah Muhammed b. İmrân b. Mûsâ. el-Muvaşşaḥ fî Meâẖiẕi’l-‘Ulemâ’ ‘ale’ş-Şu‘erâ’ (tah. Muhammed Huseyn Şemseddin). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1415/1995.
• el-Mes‘ûdî, Ebû’l-Hasan Alî b. el-Huseyn b. Alî. Murûcu’z-Zeheb ve Me‘âdini’l- Cevher. Haz. Kemal Hasan Mer‘î. 2. Cilt. Sayda: el-Mektebetu’l-‘Aṣriyye, 1425/2005.
• en-NâbiŞa ez-Zubyânî, Ziyâd b. Mu‘âviye. Dîvânu’n-NâbiŞa ez-Zubyânî (tah. Muhammed Ebû’l-Faḍl İbrâhîm). 2. Basım. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, Tsz.
• en-Nûtî, Zekeriyâ Abdu’l-Mecîd Abdu’l-Hâdî. el-Edebu’l-Umevî: Târîẖuhu ve Ḳaḍâyâhu. Mısır: Maṭba‘atu’l-Ḥuseyn el-İslâmiyye, 1413/1993.
• Rosenwein, Barbara H. Reading the Middle Ages: Sources from Europe, Byzantium, and the Islamic World. 2. Basım. Kanada: University of Toronto Press, 2014.
• Saunders, John Joseph. A History of Medieval Islam. Londra: Routledge, 2002.
• Shahîd, Irfan. Byzantium and the Arabs in the Sixth Century. 2/2. Cilt. Washington D.C.: Dumbarton Oaks Research Library and Collection, 2009.
• Stetkevych, Suzanne Pinckney. “Al-Akhṭal at the Court of ʿAbd al-Malik: The Qaṣîda and the Construction of Umayyad Authority.” Christians and Others in the Umayyad State. Ed. Antoine Borrut-Fred M. Donner. Chicago: The Oriental Institute of the University of Chicago, 2016.
• --. The Poetics of Islamic Legitimacy. Bloomington: Indiana University Press, 2002.
• eş-Şâyib, Ahmed. Târîhu’n-Naḳâ’iḍ fî’ş-Şi‘ri’l-‘Arabî. 2. Basım. Kâhire: Mektebetu’n- Nahḍati’l-Mıṣriyye, 1953.
• Ṭalîmât, İâzî ve ‘İrfân el-Eşḳar. eş-Şu‘erâ’ fi’l-‘Aṣri’l-Umevî, Şam: Dâru’l-Fikr, 1430/2009.
• Weil, Gustav. Geschichte der Chalifen: Vom Tode Mohammeds bis zum Untergange der Omejjaden, mit Einschluß der Geschichte Spaniens, vom Einfalle der Araber bis zur Trennung vom östlichen Chalifate. Mannheim: Bassermann, 1846.
• ez-Ziriklî, Hayreddîn. el-‘Alâm. 15. Basım. 5. Cilt. Beyrut: Dâru’l-‘İlmi li’l-Melâyîn, 2002.