ÇOK SATAN İNGİLİZCE KİTAPLARIN TÜRKÇE ÇEVİRİLERİNDEKİ VÜCUT BÖLÜMLERİYLE İLGİLİ TERİMLER VE İNGİLİZCENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİ İÇİN ÖNERİLER

Yıl 2017, Cilt: 57 Sayı: 2, 1411 - 1426, 01.01.2017

Cemal Çakır

Öz

Anlamların aktarımında vücut bölümleriyle ilgili terimlerin kullanımı bakımından, diller arasında benzerlikler ve farklılıklar gözlemlenebilir. Bu nedenle, vücut bölümleriyle ilgili terimler dilleri karşılaştırmak için en iyi araçlardan biridir. Bu çalışmada, çok satan beş İngilizce kitap Türkçe çevirileriyle karşılaştırılmış olup, vücut bölümleriyle ilgili terimlerin dağılımları, ve bu terimlerin her iki derlemdeki eğretilemesel kullanımlarındaki benzerlikler ve farklılıklar belirlenmiştir. Özellikle, vücut bölümleriyle ilgili terimleri içermeyen İngilizce ifadeler ve bu ifadelerin vücut bölümleriyle ilgili terimleri içeren Türkçe çevirileri üzerinde durulmuştur. Bu amaçla, ilk olarak, vücut bölümleriyle ilgili terimleri içermeyen on İngilizce cümlenin vücut bölümleriyle ilgili terimleri içeren Türkçe çevirilerini denetlemek için, üç seçenekli çoktan-seçmeli bir test Görev A , İngilizce Öğretmenliği Programında okuyan 100 üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencisine verilmiştir. İkinci olarak, 100 İngilizce öğretmeninden oluşan başka bir gruptan, vücut bölümleriyle ilgili terimleri içermeyen aynı on İngilizce cümleyi Türkçeye çevirmeleri istenmiştir Görev B . Görev B şunu denetlemek için verilmiştir: Vücut bölümleriyle ilgili terimlerin Türkçe çevirilerde eğretilemesel anlamda kullanımı çevirmenlerin seçimi mi yoksa ana dili Türkçe olanların genel eğilimi midir? Bulgular, vücut bölümleriyle ilgili terimlerin eğretilemesel anlamda kullanımının, Türkçe derlemde İngilizce derlemden daha fazla sayıda olduğunu ortaya koymuştur. A ve B Görevlerinin sonuçları, çevirilerde vücut bölümleriyle ilgili terimlerin kullanımında değişkenlik olduğunu da göstermiştir. Türkçe konuşanların vücut bölümleriyle ilgili terimleri daha fazla kullanma eğilimi, Türkçe konuşan öğrencilere İngilizce öğretiminde kullanılan malzemenin seçiminde ve düzenlenmesinde, vücut bölümleriyle ilgili terimlerin bir ölçüt olabileceğini belirtmektedir. Kavramsal Eğretileme Kuramı, İngilizcenin yabancı dil olarak öğretiminde, hem vücut bölümleriyle ilgili terimlerin eğretilemesel anlamda kullanımının öğretiminde hem de diğer dilsel eğretilemelerin öğretiminde bir çerçeve oluşturabilir.

Anahtar Kelimeler

Vücut Bölümleriyle İlgili Terimler, Kavramsal Eğretileme, Çeviri, İngilizcenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi

BODY PART TERMS IN THE TURKISH TRANSLATIONS OF ENGLISH BESTSELLERS AND IMPLICATIONS FOR TEFL

Öz

Similarities and differences across languages can be observed in the uses of body part terms BPTs to express meanings; therefore, BPTs are one of the best tools to compare and contrast languages. This study compared ve best-selling English books with their Turkish translations and identied the distribution of BPTs, and the similarities and differences in the non-literal uses of BPTs in both corpora. It particularly focussed on the English expressions containing no BPTs and their Turkish translations containing BPTs. For this purpose, rstly, a three-option multiple-choice translation test Task A was given to 100 English Language Teaching ELT program junior and senior students to crosscheck the BPT-containing Turkish translations of ten non-BPT-containing English sentences. Secondly, a different group of 100 native Turkish-speaking teachers of English translated the same ten non-BPT-containing English sentences into Turkish Task B . Task B was given for a further crosscheck to see whether the use of BPTs in the Turkish translations reects a predilection of the translators or a general tendency of native speakers of Turkish. The results reveal that Turkish translations include more non-literally used BPTs than the original English books do. Task A and Task B results also present variation in the use of BPTS in translations. Turkish speakers' tendency to use more BPTs indicates that BPTs can be a criterion in the selection and design of materials to teach English to Turkishspeaking learners. Conceptual metaphor theory can provide TEFL with the framework for teaching the non-literal uses of BPTs and other linguistic metaphors.

Anahtar Kelimeler

Body Part Terms, Conceptual Metaphors, Translation, Teaching English As A Foreign Language

Kaynakça

• Alvarez, Antonia. "On Translating Metaphoré." Meta: Journal des Traducteurs / Meta: Translators' Journal 38.3 (1993): 479-490.
• Dobrzynska, Teresa. "Translating Metaphor: Problems of Meaning." Journal of Pragmatics 24 (1995): 595-604.
• Fernandez, Eva Samaniego, Marisol Velasco Sacristan, and Pedro A. Fuertes Olivera.
• "Translations We Live by: The impact of Metaphor on Target Systems." Lengua y Sociedad: Investigaciones Recientes en Lengüistica Aplicada. Ed. Pedro A. Fuertes Olivera. Valladolid: University of Valladolid, 2005. 61-81.
• Johnson, Mark. The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination, and Reason. Chicago and London: The University of Chicago Press. 1987.
• ---. The Meaning of the Body: Aesthetics of Human Understanding. Chicago and London: The University of Chicago Press. 2007.
• Kövecses, Zoltan. Metaphor in Culture: Universality and Variation. Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
• ---. Metaphor: A Practical Introduction. Oxford: Oxford University Press, 2010.
• Lakoff, George, and Mark Johnson. Metaphors We Live by. Chicago: University of Chicago Press, 1980.
• Lewis, Michael. The Lexical Approach: The State of ELT and the Way Forward. Hove, England: Language Teaching Publications, 1993.
• ---. Implementing the Lexical Approach: Putting Theory into Practice. Boston: Thomson/Heinle, 2002.
• Maalej, Zouheir A., and Ning Yu. "Introduction: Embodiment via Body Parts." Embodiment Via Body Parts: Studies from Various Languages and Cultures. Eds.
• Zouheir A. Maalej, and Ning Yu. Amsterdam/Philedelphia: John Benjamins Publishing Company, 2011. 1-20.
• Monti, Enrico. "Translating the Metaphors We Live by." European Journal of English Studies 13:2 (2009): 207-221.
• Nattinger, James R., and Jeanette S. DeCarrico. Lexical Phrases and Language Teaching. Oxford: Oxford University Press, 1992.
• Newmark, Peter. Approaches to Translation. Englewood Cliffs, New Jersey: PrenticeHall, 1988.
• Olivera, Pedro A. Fuertes. "Metaphor and Translation: A Case Study in the Field of Economics." La Traduccion: Orientaciones Lingüisticas y Culturales. Eds.
• Purificación Fernández Nistal, and José María Bravo Gozalo. Valladolid: Universidad de Valladolid, 1998. 79-95.
• Saygın, Ayşe Pınar. "Processing Figurative Language in a Multi-Lingual Task: Translation, Transfer And Metaphor." Proceedings of the Workshop on Corpusbased and Processing Approaches to Figurative Language 2001: Held in Conjunction with Corpus Linguistics (UCREL Technical Papers). 2001. Web. 04 December 2014.
• Wierzbicka, Anna. "Bodies and Their Parts: An NSM Approach to Semantic Typology." Language Sciences 29 (2007): 14-65.
• Willis, Dave. The Lexical Syllabus: A New Approach to Language Teaching. London: Collins COBUILD, 1990.
• van den Broeck, Raymond. "The Limits of Translatability Exemplified by Metaphor Translation". Poetics Today 2.4 (1981): 73-87.
• Yu, Ning. From Body to Meaning in Culture. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 2009.
• ---. "Speech Organs and Linguistic Activity/Function in Chinese." Embodiment Via Body Parts: Studies from Various Languages and Cultures. Eds. Zouheir A.
• Maalej, and Ning Yu. Amsterdam/Philedelphia: John Benjamins Publishing Company, 2011. 117-148.