SÖMÜRGECİLİKSONRASI DÖNEM ROMANLARINDA YABANCILAŞMA UNSURUNUN TEMSİLİ: SALMAN RUSHDIE'NİN UTANÇ VE JANET FRAME'İN BİR BAŞKA YAZA DOĞRU ROMANLARI

Yıl 2017, Cilt: 57 Sayı: 1, 622 - 653, 01.01.2017

Özgü Ayvaz

Öz

Kendilerinden daha az güçlü olduğu düşünülen Doğulu ve Güneyli 3. Dünya ülkelerinin Batılı ve Kuzeyli 1. Dünya ülkeleri tarafından çoğunlukla politik ve ekonomik amaçlı sömürülmesi kapsamındaki istila ve yerleşim hareketleri ile sömürgecilik ilkçağda başlar ve 20. yüzyılın ortalarına kadar devam eder. 2. Dünya Savaşı sonrası 1947'de Hindistan ile başlayan sömürge durumundan ismen kurtulma hareketleri sonucu sömürgeler tarihsel anlamda sömürgecilik-sonrası döneme geçmişlerdir. Sömürgecilik-sonrası terimi sömürge olmaktan çıkma durumu sonrasındaki zamana tekabül ederken tire işaretini içermeyen sömürgeciliksonrası terimi sömürgecilik-sonrası dönemin kültürel sonuçlarına ya da durumlarına tekabül eder. Sömürgeciliksonrası dönemde yaşayan birey, aidiyetsizlik, ötekileştirilme ve yabancılaşma duygularını kendisinde hissetmiştir. Sömürgeciliksonrası dönemde bireyin yaşadığı bu duyguları yansıtan sömürgeciliksonrası edebiyat bu yolla sömürgecilik sürecini sorgulamakta ve sömürgeci söyleme karşı koymaktadır. Bu çalışmada 1947'de sömürgecilik-sonrası döneme resmen geçen Pakistan ve Yeni Zelanda ele alınmakta ve Pakistanlı ve Yeni Zelandalı sömürgeciliksonrası dönemi yansıtan bireylerin, ister evlerinde olsun ister göç ettikleri ülkelerde, hissettikleri yabancılaşma duygusu çoğunlukla olumsuz anlamlarıyla incelenmektedir. Rushdie'nin Pakistanlı ve Frame'in Yeni Zelandalı anlatıcıları tarafından hissedilen yabancılaşma duygusu romanlardaki karakterlerce de hissedilmiştir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı yabancılaşmanın olumlu ve olumsuz sayılabilecek yönlerinin olmasına karşın, olumlu yönlerine de değinerek, sömürgeciliksonrası dönemde bireyin hissettiği yabancılaşmanın çoğunlukla olumsuz anlamda edebiyatta yansıma bulduğunu gözler önüne sermektir.

Anahtar Kelimeler

Sömürgecilik, Sömürgeciliksonrası, Yabancılaşma, Pakistan, Salman Rushdie, Utanç, Yeni Zelanda, Janet Frame, Bir Başka Yaza Doğru

THE REPRESENTATIONS OF ALIENATION IN POSTCOLONIAL NOVELS: SHAME BY SALMAN RUSHDIE AND TOWARDS ANOTHER SUMMER BY JANET FRAME

Öz

Colonialism, which is the settlement movements and implementation of the political and economic exploitation ideology of the Western and Northern 1st World countries that were thought to be more powerful than the Eastern and Southern 3rd World countries, started in the ancient times and went on until the mid-20th century. As a result of the decoloniztion movements, beginning after World War II and with India in 1947, colonized countries historically started to be denominated as post-colonial. While the term post-colonial refers to the time after decolonization, the term postcolonial, without hyphen, refers to the cultural consequences or conditions of post-colonial period. During the decolonization process, the postcolonial individual felt the loss of the sense of belonging, marginalization, and alienation. Postcolonial literature, reecting these senses felt by the postcolonial individual, questions the colonial process and challenge the colonial discourse. In this study, Pakistan and New Zealand, gaining their independence in 1947, are studied as post-colonial countries, and the sense of alienation of post-colonial Pakistani and New Zealander individuals, who are either in their home countries or in the host countries to which they emigrated, is depicted mostly with its negative connotations. The alienation which is felt by Rushdie's Pakistani and Frame's New Zealander narrators in his Shame and in her Towards Another Summer is also felt by the other characters in the novels. In this sense, the aim of this study is to delineate, also by mentioning the positive meaning of alienation, that in a postcolonial literature a postcolonial individual is depicted as the one feeling alienated mostly in its negative context although alienation, as a notion, has both positive and negative meanings.

Anahtar Kelimeler

Colonialism, Post-colonailsm, Postcolonialism, Alienation, Pakistan, Salman Rushdie, Shame, New Zealand, Janet Frame, Towards Another Summer

Kaynakça

• Ahmad, Aijaz. “Jameson’s Rhetoric of Otherness and the “National Allegory”.” Social Text No. 17. (1987): 3-25.
• --. “Orientalism and After: Ambivalence and Cosmopolitan Location in the Work of Edward Said.” Economic and Political Weekly 27.30 (1992): PE98-PE116.
• Barry, Peter. Beginning Theory: An Introduction to Literary and Cultural Theory. USA: Manchester University Press, 2002.
• Boehmer, Elleke. Colonial and Postcolonial Literature. New York: Oxford Oxford University Press, 2005.
• Brontë, Charlotte. Jane Eyre. Çev. Arzu Altınat. İstanbul: Yabancı, 2017.
• Çelikel, Mehmet Ali. Sömürgecilik Sonrası İngiliz Romanında Kültür ve Kimlik. İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2011.
• Ege Uygur, Ufuk. Batı Kültüründe Yabancılaşma Kuramları ve David Storey’nin Romanlarında Yabancılaşma Teması. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 2000.
• Fieldhouse, David Kenneth. Colonialism 1870-1945: An Introduction. London and Basingstoke: The Macmillan Press, 1983.
• Forster, Edward Morgan. A Passage to India. London: Penguin, 1979.
• Frame, Janet. Bir Başka Yaza Doğru. Çev. Z. Ceyil Özmen. İstanbul: Yapı Kredi, 2010.
• Hailwood, Simon. Alienation and Nature in Environmental Philosophy. United Kingdom: Cambridge University Press, 2015.
• Innes, Catherine Lynette. The Cambridge Introduction to Postcolonial Literatures in English. New York: Cambridge University Press, 2007.
• Jaeggi, Rahel. Alienation. New York: Columbia University Press, 2014.
• Kalekin-Fishman, Devorah. “Studying Alienation: Toward a Better Society?” Kybernetes 35. 3-4 (2006): 522-530.
• MacQueen, Norrie. Colonialism. Great Britain: Pearson Longman, 2007.
• McLeod, John. Beginning Postcolonialism. Manchester and New York: Manchester University Press, 2000.
• Parry, Benita. “The Postcolonial: Conceptual Category or Chimera?” The Yearbook of English Studies 27, The Politics of Postcolonial Criticism, 1997. 3-21.
• Rushdie, Salman. Utanç. Çev. Aslı Biçen. İstanbul: Can, 2013.
• Spivak, Gayatri Chakravorty. “Can the Subaltern Speak?”. Colonial Discourse and Post-colonial Theory. Ed. Patrick Williams and Laura Chisman. New York: Columbia University Press, 1994. 66-111.
• Talib, Ismail S. The Language of Postcolonial Literatures An Introduction. London and New York: Routledge, 2002.
• Watson, Irene. Aboriginal Peoples, Colonialism and International Law. New York: Routledge, 2015.