“KÜLTÜREL YOKSUNLUK” VE GEÇMİŞE TAKILMIŞ BİR İRLANDALI

Yıl 2017, Cilt: 57 Sayı: 1, 687 - 703, 01.01.2017

Ömer Kemal Gültekin

Öz

Brian Friel, oyun yazarlığındaki dönüm noktalarından biri olan Philadelphia, Here I Come 1964 adlı oyununda Amerika'ya göç etmek üzere olan genç Gareth O'Donnell'ın yaşadığı kültürel çatışmayı anlatmaktadır. Bu makale, Gar'ın içinde bulunduğu durumu Avustralyalı çocuk psikiyatrı ve antropolog Maurice Eisenbruch'un tanımlamış olduğu “kültürel yoksunluk” cultural bereavement kavramı üzerinden tartışmayı amaçlar. Henüz göç etmemiş olmasına rağmen Gar, Eisenbruch'un kültürel yoksunluk olarak tanımladığı duruma benzer belirtiler göstermektedir. Kendi toplumu ve kültürü tarafından yalnız bırakılan kahramanın hayatı sürekli olarak hayal ürünü bir karakter ve geçmişten gelen hatıralar tarafından işgal edilmektedir. Bunun yanında geçmişte yap a madığı şeyler yüzünden kendisini bazen suçlu, bazen üzgün, bazense sinirli hissetmektedir. Bu esnada 1960larda İrlanda'yı etkisi altına alan Amerikan kültürü, Gar için hem bir kaçış hem de bir tehdit unsuru olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışma, kendi kültürü tarafından dışlanan Gar'ın “kültürel yoksunluğu” daha göç etmeden yaşadığını ve Amerikan kültürünün bu yoksunluktan kurtulmak için hem bir alternatif kaçış hem de tam tersi şekilde bir baskı unsuru olarak bu yoksunluğun diğer bir sebebi olduğunu iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Philadelphia, Here I Come!, Brian Friel, Göç, Kültürel Yoksunluk, Amerikan Rüyası, İrlanda Kimliği, Aile

“CULTURAL BEREAVEMENT” AND AN IRISHMAN STUCK IN THE PAST

Öz

Considered one of the milestones for his career as a playwright, Brian Friel in his play Philadelphia, Here I Come! 1964 , narrates the cultural conict that his young protagonist Gareth Gar O'Donnell experiences right before his migration to America. This article aims to discuss Gar's situation in relation to the term "cultural bereavement" dened by the Australian child psychiatrist and anthropologist Maurice Eisenbruch. Although Gar has not been an immigrant yet, he shows symptoms similar to those described in Eisenbruch's cultural bereavement. As he is isolated and marginalised by his own culture, the life of the protagonist is invaded by an imaginary character and by the memories coming from the past. Besides that, now and then he feels guilty and sad, and sometimes gets angry for the things he could not or did not accomplish in the past. Meanwhile, American culture penetrating into Ireland in the 1960s serves both as an escape and threat for Gar. This study claims that Gar, marginalised by his own culture, experiences "cultural bereavement" even though he has not been an immigrant yet, and that American culture, playing a bilateral role, serves both as an escape from this bereavement and as a threat for his Irish identity.

Anahtar Kelimeler

Philadelphia, Here I Come!, Brian Frie, Migration, Cultural Bereavement, American Dream, Irish Identity, Family

Kaynakça

• Andrews, Elmer. The Art of Brian Friel: Neither Reality Nor Dreams. Basingstoke: Macmillan, 1995.
• Brennan, E. 2016. “Television in Ireland before Irish Television: 1950s Audiences and British Programming.” Shared Histories Conference 2016, National Library, Dublin, Ireland. 6 July 2016. Dublin Institute of Technology, Dublin, 2017.
• Friel, Brian. “In Interview with Graham Morrison” Brian Friel: Essays, Diaries, Interviews, 1964-1999. Ed. Christopher Murray. London: Faber and Faber, 1999. 4-14.
• ---. “In Interview with Peter Lennon” Brian Friel: Essays, Diaries, Interviews, 1964- 1999. Ed. Christopher Murray. London: Faber and Faber, 1999. 1-3.
• ---. Philadelphia, Here I Come! London: Faber and Faber, 1965.
• ---. “Self-Portrait: Brian Friel Talks about His Life and Work.” Brian Friel in Conversation. Ed. Paul Delaney. Ann Arbor: University of Michigan Press, 2000. 98-111.
• Hawkins, Maureen S. G. “Schizophrenia and the Politics of Experience in Three Plays by Brian Friel.” Modern Drama 6.3 (1996): 465-74.
• Maxwell, D. E. S. A Critical History of Irish Drama: 1891-1980. Cambridge: Cambridge UP, 1984.
• Mortimer, Claire. “Angry Old Women: Peggy Mount and the Performance of Female Ageing in the British Sitcom.” Critical Studies in Television 10.2 (2015): 71- 86. Sagepub. Web. 20 November 2016.
• Murray, Christopher. The Theatre of Brian Friel: Tradition and Modernity. London: Bloomsbury, 2014.
• Pine, Richard. Brian Friel and Ireland’s Drama. London: Routledge, 1990.
• Savage, Robert J. Irish Television: The Political and Social Origins. Cork: Cork UP, 1996.
• State, Paul F. A Brief History of Ireland. New York: Facts on File, 2009.
• Szasz, Maria. Philadelphia, Here He Came!: Brian Friel and America. Diss. University of New Mexico, 2007. Web. 11 January 2014.