MODERN TEODİSE DENEMELERİNİN OLANAĞI ÜZERİNE

Yıl 2018, Cilt: 58 Sayı: 2, 1300 - 1326, 01.01.2018

Melike Molacı

Öz

Kötülük problemi ya da teodise, düşünce tarihi kadar kadim bir sorun olarak Antik çağlardan günümüze değin çeşitli biçimler altında varlığını sürdürmektedir. Teistik içerimlerinin yanı sıra düşünce tarihinin her döneminde düşünürlerin odağında bulunma ayrıcalığına sahip bu problem, Modernizm ve Aydınlanma boyunca da çeşitlenerek düşünürlerin zihninde yer almaya devam etmiştir. Kötülük problemine ilişkin düşünceleri ile felsefi sistemleri arasında uygunluk bulunan Leibniz, Hume ve Kant'ın teodise denemelerinin ele alındığı bu çalışma, halihazırda bulunan bir probleme ilişkin farklı yaklaşımların ve çözüm önerilerinin mahiyeti ile modern düşüncede kötülüğe olan yaklaşımın nasıl bir değişime uğradığına odaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Leibniz, Hume, Kant, Teodise, Kötülük

ON THE POSSIBILITY OF A VINDICATION OF MODERN THEODICY

Öz

The problem of evil, or theodicy, continues to exist under various forms from ancient times to the present day as an archaic problem as the history of thought. This problem, which has the privilege of having a central point of attraction by the thinkers in every period of thought history as well as its theoretical implications, has continued to be in the minds of thinkers, diversifying throughout Modernism and Enlightenment. This study of the theodicy proof of Leibniz, Hume and Kant, whose views of the evil problem are in compliance with the philosophical systems, focuses on how the different approaches to an existing problem and the essence of the solution proposals change and how the approach to evil in modern thinking varies.

Anahtar Kelimeler

Leibniz, Hume, Kant, Theodicy, Evil

Kaynakça

• Aurelius, Marcus. Düşünceler. Çev. Şadan Karadeniz. İstanbul: Yapı Kredi, 2004.
• Becker, Ernest. The Structure of Evil: An Essay on the Unification of the Science of Man, New York: Free Press, 1976.
• Güzel, Cemal. “Antikçağ ile Ortaçağda Varlık Felsefesi.” Kaygı 11 (2008): 223-235.
• Hick, John. Arguments for the Existence of Gods, New York: Herder and Herder, 1971.
• --. Philosophy of Religion, New Jersey: Prentice Hall, 1990.
• --. Evil and the God of Love, United Kingdom: Palgrave Macmillan, 2010.
• Hume, David. “Dinin Doğal Tarihi.” Din Üstüne. Çev. Mete Tunçay. Ankara: İmge Kitabevi, 2004. 15-108.
• --. “Doğal Din Üstüne Söyleşiler.” Din Üstüne. Çev. Mete Tunçay. Ankara: İmge Kitabevi, 2004. 149-266.
• Kant, Immanuel. Critique of Pure Reason. Trans. N. K. Smith. London: Macmillan and Co. Limited, 1929.
• --. “On the Miscarriage of All Philosophical Trials in Theodicy.” Trans. G. Giovanni. Religion and Rational Theology. Ed. Paul Guyer and Allen W. Wood. Cambridge: Cambridge University Press, 1996. 19-37.
• --. “Religion Within the Boundaries of Mere Reason.” Trans. G. Giovanni. Religion and Rational Theology. Ed. Paul Guyer and Allen W. Wood. Cambridge: Cambridge University Press, 1996. 39-216.
• --. Pratik Aklın Eleştirisi. Çev. İoanna Kuçuradi ve diğerleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2009.
• --. “Bütün Felsefi Teodise Denemelerinin Başarısızlığı Üzerine.” Çev. Muhsin Akbaş. Doğu-Batı 14 (2011): 202-215.
• Kenny, Anthony. “Bilinmeyen Bir Tanrıya İman.” Çev. Fatih Topaloğlu. Dinbilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi 13. 2 (2013): 229-241.
• Kitab-ı Mukaddes. İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi, 1993.
• Lactantius. “A Treatise on the Anger of God.” Trans. Cleveland Coxe. The Ante-Nicene Fathers Christian Library vol.VII. Ed. James Donaldson and Alexander Roberts. New York: The Christian Literature Company, 1890. 259-280.
• Lariviére, D. Anthony ve Thomas M. Lennon. “Bayle on the Moral Problem of Evil”, The Problem of Evil in Early Modern Philosophy, Ed. E. J. Kremer and M .J. Latzer. Toronto: University of Toronto Press, 2001. 101-118.
• Latzer, Michael. “Leibniz's Conception of Metaphysical Evil.” Journal of the History of Ideas 55. 1 (Jan. 1994): 1-15.
• Leibniz, Gottfried Wilhelm. Monadoloji. Çev. Suut Kemal Yetkin. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 1962.
• --. İmanla Aklın Uygunluğu Üzerine Konuşma. Çev. Hüseyin Batu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 1986.
• --. Theodicee ya da Tanrının Haklı Kılınması. Çev. Levent Özşar. İstanbul: Biblos Kitabevi, 2009.
• Makkreel, Rudolf A. “Otantik Yorumdan Otantik İfşaya Doğru: Kant İle Heidegger Arasındaki Mesafeyi Aşmak.” Çev. Kurtul Gülenç. Ed. Özgür Aktok ve Metin Bal. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2010.
• Mossner, Ernest C. “Hume ve Söyleşiler’in Kalıtı.” Din Üstüne. Çev. Mete Tunçay. Ankara: İmge Kitabevi, 2004. 111-145.
• Neiman, Susan. Modern Düşüncede Kötülük. Çev. Ayhan Sargüney. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2006.
• Plutarch. “Against the Stoics on Common Conceptions.” Moralia Volume XIII: Part 2. Trans. Harold Cherniss. Cambridge, Harvard University Press, 1976. 660-873.
• Seneca, Lucius A. Tanrısal Öngörü. Çev. Çiğdem Dürüşken. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2007.
• Yaran, Cafer S. Kötülük ve Theodise. Ankara: Vadi Yayınları, 1997.