URDU ROMAN SANATINDA ISLAHATÇI YAKLAŞIMLARIN İZDÜŞÜMLERİ

Yıl 2018, Cilt: 58 Sayı: 2, 1347 - 1360, 01.01.2018

Aykut Kişmir

Öz

Urdu edebiyatında, reform denince akla ilk olarak Sir Seyyid Ahmed Han'ın bir eğitim kurumu olarak açılmasını ön gördüğü Aligarh Kolej bünyesinde gerçekleştirilen faaliyetler gelmektedir. Sosyokültürel ve siyasi yönden, halkı içine düştüğü çıkmazdan kurtarmak isteyen aydınlar, toplumu bilinçlendirmeye yönelik çeşitli çalışmalar başlatmışlardır. Sir Seyyid Ahmet Han ve arkadaşları, Aligarh Hareketi olarak bilinen eğitim ve edebiyat faaliyetleri ile toplumun ıslahına yönelik çalışmaları hızlandırmışlardır. Bu çalışmalar, Urdu edebiyatında önemli bir farklılık yaratmıştır. Dönemin edebiyatçıları, halkı bilinçlendirmek için eserlerinde anlaşılabilir bir dil kullanmaya özen göstermişlerdir. Bunlar içerisinde Dipti Nezir Ahmed'in çalışmaları da Urdu roman sanatının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu çalışmada Dipti Nezir Ahmed'in eğitici-öğretici yönü, Pirem Çand'ın betimleyici anlatımı çerçevesinde toplumcu-gerçekçi yönü Urdu edebiyatında öne çıkan edebiyat akımları çerçevesinde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Urdu Edebiyatı, Sir Seyyid Ahmet Han, 1857 Bağımsızlık Savaşı, Aligarh Hareketi, İlerici Yazarlar Hareketi

THE PROJECTIONS OF REFORMIST APPROACHES TO THE GENRE OF THE NOVEL IN URDU LITERATURE

Öz

A very first reflection of the word reform in Urdu literature that comes to mind is the activities carried out within the Aligarh College, an educational institution proposed by Sir Syed Ahmad Khan. The intellectuals and writers from all over the subcontinent initiated various forms of consciousness-raising activities aimed to foster sociocultural and political awareness in their society. Sir Seyyid Ahmet Han and his friends accelarated the social reform, a process which is known as the Aligarh Movement, through educational and literary activities. Thus, the work of literary scholars gave a new trend to Urdu literature. The use of a more fluid and approachable language made the task of raising public awareness more effective. The scholarly work by Deputy Nazir Ahmad played an important role in this scenario and gave rise to the emergence of the genre of the novel in Urdu literature. The present study aims to examine the educator-instructor aspect of the work by Deputy Nazir Ahmad and the socialist-realistic aspect of Premchand's descriptive narratives within the context of literary movements in Urdu literature.

Anahtar Kelimeler

Urdu Literature, Sir Syed Ahmad Khan, the War of Independence 1857, the Aligarh Movement, the Progressive Writers Movement

Kaynakça

• Ahmad, Aziz. Terakki Pasand Edeb. Multan: Karvan-e Edeb, (Undated).
• Asauddin, M. “First Urdu Novel: Contesting Claims and Disclaimers.” Annual of Urdu Studies 16 (2001): 76-97.
• Durgun, Recep. Ahmed Nedim Kasimi Toplumcu Gerçekçi Öyküleri. Konya: Aybil, 2105.
• Erdemir, Canan. “Premçand, Orhan Kemal ve Yaşar Kemal’in Kısa Öykülerinde Uykuya Yenik Düşme, Bir Ocak Gecesi, Uyku ve Sarı Sıcak Örneği.” I.
• International Urdu Literature Congress. Ed. Asuman Özcan and Aykut Kişmir. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 2018. 59-75.
• Hassan, Mahmood-ul, Pakistani Urdu Novelon Ka Heiyyeti, Uslubati Aur Majarai Muta’ala. Islamabad: National University of Modern Languages, 2012.
• Kamuran, Jeylani. Hamara Edebi Our Fikri Safar. Lahore: Idara Sikafat Islamiya, 1987.
• Kamuran, Muhammed. Mir Amman Sa Intizar Hussain Tak. Lahore: Mavra Books, 2013.
• Kuyumcu, Hakan. “Urducanın Gelişiminde Etkin Olan İlk Batılı Eğitim Kurumları ve Aligarh Hareketi.” Şarkiyat Araştırmaları Dergisi IV.20 (Kış 2006): 133- 146.
• Ozcan, Asuman Belen. Doğu Kültüründe Anlatı Geleneği: Urdu Nesri. II.Basım. Ankara: HDY Yayınları, 2012.
• Qasim, Mahmood, Syed. “Deputy Nazir Ahmad.” Encyclopedia Pakistanika. Lahore: Al-Faisal Nashran, 2014.
• Selim, Subiye. Urdu Novel ke Kilidi Nisvani Kirdar. Islamabad: National University of Modern Languages, 2009.
• Syed, Farzana. Nuqus-u Edeb. Lahore: Sang-e Meel Publications, 1998.
• Siddik, Han, Mohammad. Nazir Ahmad Mirat-ul Urus, Debaçe Doum. Lahore: Tertibu Tedvin, 2002.
• Siddiqi, Abu Allas. Cedid Urdu Novel, Âc ka Urdu Edeb. Lahor: Firuz Sons Limited, 1970.
• Siddiqi, Iftikhar Ahmad. Moulvi Nazir Ahmad Dahlavi. Lahore: Ahval-u Asar Meclise Taraqqi Adab, 1971.
• Siylim, Emel. “Ahmet Nedim Kasımi’nin ‘Sefariş’ ve Sabahattin Ali’nin ‘Sulfata’ Kısa Öykülerinde Yoksulluk Teması Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme.” I.
• International Urdu Literature Congress. Ed. Asuman Özcan and Aykut Kişmir.
• Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 2018. 83-100.
• Soydan, Celal. Mirza Esedullah Han Galib. Ankara: Nüsha Yayınları, 2004.
• Surur, Al Ahmad. Tenkidi Ishare. Lucknow: Idara Furug Urdu, 1955.
• Sahbaz, Davut. “Urdu Nesrinde Romantizmin Yükselişi.” DTCF Dergisi 56.1 (2016): 338-354. Web. 23 June 2016.
• Zaheer, Sajjad. Roshnai. Karachi: Mekteb-i Danyal, 1976.