SERGEY DOVLATOV'UN ESERLERİ ÇERÇEVESİNDE RUSÇADA ÖRTMECELER

Yıl 2018, Cilt: 58 Sayı: 2, 1412 - 1435, 01.01.2018

Zulfiya Şahin

Öz

Toplumun dünya anlayışını ve kültürel değerlerini yansıtan bir olgu olarak dil sürekli gelişmekte ve yetkinleşmektedir. Dil gelişiminin her aşaması farklıdır ve bu aşamalar kendine özgü karakteristik özellikler barındırmaktadır. Yaşayan dillerin gelişiminin mevcut durumunun gözlemlenmesi sonucunda, dillerin örtmeceleştirilme sürecinde olduğu kanısına varılmaktadır. Rus dili bu eğilimde bir istisna değildir. Ortaya konan bu çalışmada, Rus dilindeki örtmece olgusunun hem dilbilimsel hem de edebî yönü Sergey Dovlatov'un eserlerinden alınan kesitler üzerinden incelenmektedir. Çağdaş Rus edebiyatının en çok okunan yazarlarından biri olan Sergey Dovlatov'un karakteristik özellikleri içerisinde en çok ön plana çıkan, eserlerinin içeriğinin demokratik nitelik taşımasıdır. Söz konusu demokratik içeriğin rahatlıkla meydana getirilebilmesinde, örtmece kullanımının payı göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür. Bu çalışmada örtmece olgusunun gerek teorik, gerekse işlevsel bakış açılarıyla analizi yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örtmeceler, Sergey Dovlatov, Rusça, Dilbilim, Biçembilim

RUSSIAN LANGUAGE EUPHEMISMS IN SERGEI DOVLATOV`S WORKS

Öz

Language as a phenomenon that reflects society's view of the world and cultural values is constantly developing. Each stage of language development is different and different stages have their own characteristic features. The observation of the present stage of living languages shows that languages are in the process of eupheminisation. The Russian language is no exception to this tendency. The article is devoted to an in-depth exploration of euphemisms in Russian language. The euphemisms, as a linguistic and literary device, are studied through the works of Sergey Dovlatov. The characteristic feature of Sergey Dovlatov's writing style, one of the most widely read authors of contemporary Russian literature, can be attributed to the democratic nature of the texts. The democratic content of Dovlatov's texts is achieved largely by the use of euphemisms. In this study, the euphemisms are analyzed from theoretical and functional perspectives.

Anahtar Kelimeler

Euphemisms, Sergey Dovlatov, Russian Language, Linguistics, Stylistics

Kaynakça

• Ahmanova, Olga. Slovar lingvistiçeskih terminov. Moskva: Sovetskaya entsiklopediya, 1966.
• Aksan, Doğan. Her Yönüyle Dil. Ankara: Türk Dil Kurumu,1990.
• Aytaç, Gürsel. Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Papirus, 1999.
• Demirci, Kerim. “Örtmece Kavramı Üzerine.” Milli Folklor 77 (2008): 21-34.
• Dovlatov, Sergey. Jizn korotka. Sankt-Peterburg: Azbuka-Klassika, 2007.
• --. Naşi. Sankt-Peterburg: Azbuka-Klassika, 2004.
• --. Predstavleniye. Sankt-Peterburg: Azbuka-Klassika, 2004.
• --. Zona. Sankt-Peterburg: Azbuka-Attikus, 2018.
• Evgenyeva, Anastasiya. Malıy akademiçeskiy slovar. Moskva: Russkiy yazık, 1984.
• Genis, Aleksandr. Dovlatov i okrestnosti. Moskva: Corpus, 2011.
• Jelvis, Vladimir. Emotivnıy aspect reçi. Psiholingvistiçeskaya interpritatsiya reçevogo vozdeystviya. Yaroslavl: Yaroslavskiy gosudarstvennıy pedagogiçeskiy institut, 1990.
• Karağaç, Günay. Dil Bilimi Terimleri. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2013.
• Katsev, Anri. Yazıkovoye tabu i evfemiya. Leningrad: Leningradsiy gosudarstvennıy pedagogiçeskiy institut, 1988.
• Korkmaz, Zeynep. Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2010.
• Kovşova, Mariya. Semantika i progmatika evfemizmov. Kratkiy tematiçeskiy slovar sovremennıh evfemizmov. Moskva: Gnozis, 2007.
• Krısin, Leonid. “Evfemizmı v sovremennoy russkoy reçi.” Russistika 1-2. Berlin: 1994. 28-49.
• Kudlinska, Halina, İrina Nikitina ve Elena İvanyan. Metaforiçeskiye evfemizmı delikatnoy temı v russkom, polskom i angliyskom yazıkah, Folia Linguistica Rossica 8 (2012): 50-62.
• Larin, Boris. “Ob evfemizmah.” Uçenıye sapiski Leningradskogo gosudarstvennogo universiteta. № 301. Leningrad: 1961.110-124.
• Malıgina, Nina. “‘Tyuremnaya povest’ Sergeya Dovlatova.” Russkaya slovestnost 5 (1996): 57-62.
• Matveeva, Tamara. Polnıy slovar lingvistiçeskih terminov. Rostov-na-Donu: Feniks, 2010.
• Moskvin, Vasiliy. “Evfemizmı: sistemnıye svyazi, funktsii i sposobı obrazovaniya.” Voprosı yazıkoznaniya 3 (2001): 58-70.
• Moskvin, Vasiliy. Vırazitelnıye sredstva sovremennoy russkoy reçi. Tropı i figurı.
• Terminologiçeskiy slovar. Rostov-na-Donu: Feniks, 2007.
• Osipov, Vladimir. Dubravlag. Naş sovremennik. Moskva: 2003. Web. 12 Ağustos 2018.
• Seniçkina, Elena. Slovar evfemizmov russkogo yazıka. Moskva: Flinta, 2008.
• Stariçenok, Vasiliy. Bolşoy lingvistiçeskiy slovar. Rostov-na-Donu: Feniks, 2008.
• Suhova, İrina. “Dengi kak fenomen kulturı.” Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta. Tomsk: 2009. 146-148.
• Üstüner, Ahat. “Örtmece Sözlerle İlgili Terimler.” Turkish Studies 4.8 (2009):166- 176.
• Vahtin, Nikolay. “Sovetskiy yazık i yego posledstviya.” Online video lesson. YouTube. YouTube, 23 Haz. 2015. Web. 12 Mayıs 2018.
• Voznesenskaya, Olga. Proza Sergeya Dovlatova. Yayınlanmamış Bitirme Tezi. İnstitut mirovoy literaturı imeni Maksima Gorkogo, 2000. Web. 16 Ekim 2018.