OSMAN ENGİN'İN "DEUTSCHLAND ALLEIN ZU HAUS" VE HATİCE AKYÜN'ÜN "EINMAL HANS MIT SCHARFER SOßE" ESERLERİNDE KALIP YARGILAR

Yıl 2019, Cilt: 59 Sayı: 2, 758 - 771, 01.01.2019

Derya Perk

Öz

Yabancı kavramı genel olarak başka bir milletten olan, bilinmeyen, henüz keşfedilmeyen ve hakkında bilgi sahip olunmayan olgular için kullanılmaktadır. İnsan yabancı olduğu her şeye, onu çözümleyene kadar mesafeli bir duruş sergiler ve yabancı olanı çözümlemesi neticesinde zihninde olumlu ya da olumsuz imgeler gelişir. Bu imgeler, insanın kendi tecrübesine dayanabilir ya da duydukları ile şekillenebilir. Bu noktada da kalıp yargılar oluşur. Kalıp yargılar, değişmeyen imgelerdir ve her alanda karşımıza çıkmaktadırlar. Martina Thiele bahsi geçen kalıp yargıları sınıflandırmış ve neticesinde alansal, etnik, dini, cinsiyet ve cinsellikle ilgili, yaş, mesleki, ekonomik ya da sınıfsal, son olarak da bedenle ilgili kalıp yargılar arasındaki farkları ortaya koymuştur. Bu çalışmada Almanya'da yaşayan göçmen yazarlar arasında bulunan Hatice Akyün ve Osman Engin'in eserleri bu sınıflandırma çerçevesinde incelenmiştir. Aynı şekilde eserlerden örnekler sunularak bireyin ya da toplumun kendisi ile ilgili oluşturduğu "öz kalıp yargılar", yabancı ya da başkası ile ilgili oluşturulan "hetero kalıp yargılar" ve yabancı ya da başkasının kalıp yargısından yola çıkarak öz ile ilgili çıkarım yapılan "meta kalıp yargılar" üzerinde de durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yabancı, Kalıp Yargı, Göçmen Edebiyatı, Hatice Akyün, Osman Engin

STEREOTYPES IN "DEUTSCHLAND ALLEIN ZU HAUS" OF OSMAN ENGIN AND "EINMAL HANS MIT SCHARFER SOßE" OF HATICE AKYÜ

Öz

The term "Foreign er ” is generally used for people/thing with unknown origin, undiscovered and unrecognizable phenomenon which we do not have previous information. Humans take a distance until they analyze everything they are unfamiliar with and as a result of analyzing the unknown, positive or negative images might develop in his mind. These images can be based on one's own experience or can be shaped by what they hear. At this point, stereotypes are formed. Stereotypes are unchanging images and appear in every field. Martina Thiele categorized these stereotypes and as a result revealed the differences between areal, ethnic, religious, gender and sexuality, age, vocational, economic or class, and finally, body-related stereotypes. In this study, the works of Hatice Akyün and Osman Engin, who are among the immigrant writers living in Germany, are examined within the framework of this classification. In the same way, by presenting examples from the works, "auto-stereotypes" formed by the individual or the society itself, "hetero-stereotypes" created by the foreigner or someone else, and "metastereotypes" based on inferences from the stereotypes of the foreigner or someone else are also emphasized.

Anahtar Kelimeler

Foreign, Stereotype, Migrant Literature, Hatice Akyün, Osman Engin

Kaynakça

• Akyün, Hatice. Einmal Hans mit scharfer Soße. München: Wilhelm Goldmann Verlag, 2007.
• --. Biographie. Hatice Akyün Official Website, Web. 26 Ağustos 2019.
• Bußmann, Hadumod. Lexikon der Sprachwissenschaft. Stuttgart: Alfred Kröner Verlag, 2008.
• Dąbrowska, Jarochna. Stereotype und ihr sprachlicher Ausdruck im Polenbild der deutschen Presse. Tübingen: Gunter Narr Verlag, 1999.
• Engin, Osman. Deutschland allein zu Haus. München: Deutscher Taschenbuch Verlag, 2013.
• Gürsoy, Yüksel. “Die Haupt- und Nebenfiguren in den Werken von Osman Engin.” Auswanderung und Identität: Erfahrungen von Exil, Flucht und Migration in der deutschsprachigen Literatur. Ed. Christel Baltes-Löhr, Beate Petra Kory ve Gabriela Sandor. Bielefeld: Transcript Verlag, 2019. 183-192.
• Goethe, Johann Wolfgang von. "Ferneres über Weltliteratur." Johann Wolfgang von Goethe: Schriften zu Literatur und Theater. Ed. Walther Rehm. Stuttgart: J.G. Cotta'sche Buchhandlung Nachfolger. 797-800.
• Götz, Irene. Bilder vom Eigenen und Fremden: biographische Interviews zu deutschen Identitäten. Münster: Lit Verlag, 2001.
• Habermas, Jürgen. “Öteki” Olmak “Öteki”yle Yaşamak. Çev. İlknur Aka. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2013.
• Karaca, Ceren. “İspanya’da tiyatro geleneğinin oluşmasında Lope de Vega’nın yeri.” Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 30 (2015): 137-158.
• --. “Lope de Vega’nın Lo que hay que fiar del mundo adlı oyununda Türk karakterlerin üzerinden Hıristiyan Kimliğinin İnşası.“ Tiyatro Araştırmaları Dergisi 37 (2014): 43-57.
• Kula, Onur Bilge. Batı Edebiyatında Oryantalizm – I. İstanbul: Türkiye İş Bankası, 2011.
• Leskovec, Andrea. Einführung in die interkulturelle Literaturwissenschaft. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2011.
• Lewandowski, Theodor. Linguistisches Wörterbuch. Heidelberg/Wiesbaden: Quelle und Meyer, 1985.
• Neubauer, Jochen. Türkische Deutsche, Kanakster und Deutschländer. Würzburg: Verlag Königshausen&Neumann GmbH, 2011.
• Schweinitz, Jörg. Film und Stereotyp: Eine Herausforderung für das Kino und die Filmtheorie. Zur Geschichte eines Mediendiskurses. Berlin: Akademie Verlag, 2006.
• Six, Bernd. “Stereotype und Vorurteile im Kontext sozialpsychologischer Forschung.” Erstarrtes Denken: Studien zu Klischee, Stereotyp und Vorurteil in englischsprachiger Literatur. Ed. Günther Blaicher. Tübingen: Gunter Narr Verlag, 1987. 41-54.
• Specht, Theresa. Transkultureller Humor in der türkisch-deutschen Literatur. Würzburg: Verlag Königshausen&Neumann GmbH, 2011.
• Thiele, Martina. Medien und Stereotype: Konturen eines Forschungsfeldes. Bielefeld: Transcript Verlag, 2015.