ÜÇ TEMA ÜZERİNDEN NİYAZİ BERKES SOSYOLOJİSİ: TOPLUMSAL YAPI, ÇAĞDAŞLAŞMA VE AYDINLAR

Yıl 2019, Cilt: 59 Sayı: 2, 844 - 870, 01.01.2019

Mustafa Doğacan Sümer

Öz

Bu çalışmanın amacı Türk düşünce dünyasının en üretken isimlerinden biri olan Niyazi Berkes'in sosyolojisini tarihsel bir bağlam içerisinde ele almaktır. Türk sosyolojisinin kurumsallaşması ve gelişimi açısından önemli akademik müdahalelerde bulunan Niyazi Berkes'in sosyoloji alanındaki üretimlerini üç tema altında sınıflandırmak mümkündür: toplumsal yapı, çağdaşlaşma ve aydınlar. Bu çalışmada üç temaya yönelik çözümlemeleri yorumlanacak ve çözümlemelerinin Türkiye'deki sosyal bilim pratiğindeki yeri anlaşılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Niyazi Berkes, Toplumsal Yapı, Çağdaşlaşma, Aydınlar

SOCIOLOGY OF NIYAZI BERKES ON THREE THEMES: SOCIAL STRUCTURE, MODERNIZATION AND INTELLECTUALS

Öz

The aim of this study is to examine the sociology of Niyazi Berkes, one of the most productive names among Turkish intellectuals, in a historical context. It is possible to classify the sociological works of Niyazi Berkes who has important academic involvements in terms of institutionalization and development of Turkish sociology under three themes: social structure, modernization and intellectuals. In this study, the analysis of these three themes will be interpreted and the status of practice of social science analysis in Turkey will be explored.

Anahtar Kelimeler

Niyazi Berkes, Social Structure, Modernization, Intellectuals

Kaynakça

• Berkes, Niyazi. Atatürk ve Devrimler. İstanbul: Yapı Kredi, 2016.
• --. Bazı Ankara Köyleri Üzerinde Bir Araştırma. Ankara: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Enstitüsü Neşriyatı, 1942.
• --. Felsefe ve Toplumbilim Yazıları. İstanbul: Yapı Kredi, 2017.
• --. “Garp Medeniyeti ve Biz.” Yurt ve Dünya Dergisi 9 (1941): 135-140.
• --. “İlim Dünyasındaki Durumumuz.” Yurt ve Dünya Dergisi 20 (1942): 271-275.
• --. “Makina ve Çocuk Ölümü.” Yurt ve Dünya Dergisi 1 (1941): 8-10.
• --. “Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminde Batı Uygarlığı’na Yaklaşım.” Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 1. İstanbul: İletişim, 1985.
• --. Teokrasi ve Laiklik. İstanbul: Yapı Kredi, 2017.
• --. Türk Düşününde Batı Sorunu. İstanbul: Yapı Kredi, 2015.
• --. Türkiye’de Çağdaşlaşma. 22.Baskı. Yay. Haz. Ahmet Kuyaş. İstanbul: Yapı Kredi, 2016.
• --. Türkiye İktisat Tarihi. 2.Baskı. İstanbul: Yapı Kredi, 2016.
• --. Unutulan Yıllar. 5.Baskı. Yay. Haz. Ruşen Sezer. İstanbul: İletişim, 2014.
• Boran, Behice. “Metod Açısından Feodalite ve Mülkiyet: Osmanlılarda Mülkiyet Meselesi.” Yön Dergisi 51 (1962): 13.
• Bourdieu, Pierre. Bilimin Toplumsal Kullanımları: Bilimsel Alanın Klinik Bir Sosyolojisi İçin. 2.Baskı. Çev. Levent Ünsaldı. Ankara: Heretik, 2015.
• Divitçioğlu, Sencer. Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu: Marksist Üretim Tarzı Kavramı. İstanbul: Türkiye İş Bankası, 2010.
• Ergun, Doğan. “Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Sosyoloji ve Gelişmesi.” Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 8. İstanbul: İletişim, 1985.
• Gökalp, Ziya. Türkçülüğün Esasları. 5.Baskı, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2017.
• Hilav, Selahattin. Felsefe Yazıları. 5.Baskı, İstanbul: Yapı Kredi, 2014.
• Kayalı, Kurtuluş. Türk Kültür Dünyasından Portreler. 3.Baskı. İstanbul: İletişim, 2014.
• Kongar, Emre. “Niyazi Berkes’te Çağdaşlaşma Kavramı.” İz Bırakmış Kıbrıslı Türkler 1.Sempozyumu. Yay. Haz. İsmail Bozkurt. Kıbrıs: Doğu Akdeniz Üniversitesi Kıbrıs Araştırmaları Merkezi, 1999: 35-41.
• Mardin, Şerif. Türk Modernleşmesi. 25.Baskı. İstanbul: İletişim, 2017.
• --. Türkiye’de Din ve Siyaset. 20.Baskı. İstanbul: İletişim, 2017.
• Meriç, Cemil. Mağaradakiler. 24.Baskı. İstanbul: İletişim, 2014.
• Sezer, Baykan. Türk Sosyolojisinin Ana Sorunları. İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, 2006.
• Tanyol, Cahit. “Türkiye’de Mülkiyet Meselesi.” Yön Dergisi 46 (1962): 7-8.
• Ülken, Hilmi Ziya. Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. 2.Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası, 2014.