SPATIAL ORGANIZATION AND PRODUCTION ACTIVITIES rd AT BAKLA TEPE DURING THE FIRST HALF OF THE 3 MILLENNIUM BC

Yıl 2019, Cilt: 59 Sayı: 2, 1087 - 1110, 01.01.2019

Ümit Gündoğan Vasıf Şahoğlu Hayat Erkanal

Öz

The coastal region of western Anatolia and the eastern Aegean Islands, which share similar geographic, climatic, and conditions, witnessed a common architectural development process regarding settlement patterns and building types during the first half of the 3rd Millennium BC. A recent comprehensive study of the architecture of Bakla Tepe offers new contributions to our understanding of the development of architectural traditions and settlement models not only of coastal Western Anatolia but also of the eastern Aegean Islands. At the beginning of the 3rd millennium BC, Bakla Tepe and other coastal settlements of western Anatolia were surrounded by strong defensive systems. This idea of a citadel paved the way for a new perspective on the plans of settlements, and the space within the walls had to be organized as efficiently as possible in order to house all the needs of a community. As a result of this organization, production activities were carried out in private areas inside and outside settlements.

Anahtar Kelimeler

Western Anatolia, Early Bronze Age, Long House, Megaron, Spatial Organization, Production Activities

MÖ 3. BİNYILIN İLK YARISINDA BAKLA TEPE'DE MEKÂN YÖNETİMİ VE ÜRETİM AKTİVİTELERİ

Öz

Coğrafi, iklimsel ve kültürel benzerliklere sahip olan Batı Anadolu sahil kesimi ve Doğu Ege Adaları'nda, MÖ 3. Binyıl'ın başlarında yerleşim modelleri ve yapı tipleri açısından birbiriyle benzer bir mimari gelişim süreci yaşanmıştır. Bakla Tepe mimarisi üzerinde yapılan detaylı çalışma yalnızca Batı Anadolu sahil kesiminin değil aynı zamanda Doğu Ege Adaları mimarisinin ve yerleşim dokusunun gelişiminin de anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. MÖ 3. Binyıl'ın başlarında Bakla Tepe ve Batı Anadolu sahil kesimi yerleşimleri güçlü savunma sistemleri ile çevrelenmiştir. Sur ile çevrile alanların kısıtlı olması, yeni yerleşim planlama sistemini ortaya çıkarmış ve sur içinde kalan tüm alanlar mümkün olan en verimli şekilde kullanılmaya çalışılmıştır. Bu organizasyon şemasına uygun olarak, üretim aktiviteleri yerleşimin içinde ve dışında özel alanlarda üretilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Batı Anadolu, Erken Tunç Çağı, Uzun Evler, Megaron, Alan Yönetimi, Üretim Aktiviteleri

Kaynakça

• Bernabò-Brea, Luigi. Poliochni I, Citta’ Preistorica Nell’isola Di Lemnos. Roma: Bretschneider, 1964.
• Blegen, W. Carl et al. Troy: General Introduction the First and Second Settlements. New Jersey: Princeton University, 1950.
• Derin, Zafer and Tayfun Caymaz. “İzmir’in Prehistorik Yerleşim Alanı-Yeşilova Höyüğü 2012 Yılı Çalışmaları.” Kazı Sonuçları Toplantısı 35.1 (2014): 419- 433. Erkanal, Hayat. “Early Bronze Age Urbanization in the Coastal Region of Western Anatolia/ Erken Tunç Çağı’nda Batı Anadolu Sahil Kesiminde Kentleşme.” Housing and Settlement in Anatolia: A Historical Perspective. Ed. Yıldız Sey. In Habitat II, İstanbul: 1996. 70-82.
• ---. “Erken Tunç Çağı Batı Anadolu Sahil Kesimi Yerleşim Modelleri ve Konut Mimarisi.” Karşıdan Karşıya. MÖ 3. Bin’de Kiklad Adaları ve Batı Anadolu.
• Ed. Vasıf Şahoğlu and Peggy Sotirakopoulou. İstanbul: Sakıp Sabancı Müzesi, 2011. 130-135.
• ---. “Liman Tepe: New Light on Prehistoric Aegean Cultures.” Proceedings of International Symposium: The Aegean in the Neolithic, Chalcolithic and the Early Bonze Age. Ed. Hayat Erkanal, Harald Hauptmann, Vasıf Şahoğlu and Rıza Tuncel, Ankara: Ankara Üniversitesi, 2008. 179-190.
• ---. "MÖ. 3. Bin’de Batı Anadolu Sahil Kesimi Ve Kiklad Adaları: Giriş." Across: The Cyclades and Western Anatolia During the 3rd Millennium Bc. Ed. Vasıf Şahoğlu and Peggy Sotirakopoulou. İstanbul: Sabancı Universitesi Sakıp Sabancı Müzesi, 2011. 116-122.
• Erkanal, Hayat and Turhan Özkan. “1995 Bakla Tepe Kazıları.” Kazı Sonuçları Toplantısı, 18.2 (1997): 261-280.
• ---. “1996 Bakla Tepe Kazıları.” Kazı Sonuçları Toplantısı, 19.1 (1998): 399-425.
• ---. “1998 Yılı Bakla Tepe Kazıları.” Kazı Sonuçları Toplantısı, 21.1 (2000): 263-278.
• ---. “Bakla Tepe Höyüğü Kazı Çalışmaları.” Tahtalı Barajı Kurtarma Kazıları Projesi / Tahtalı Dam Area Salvage Project. ed. Turhan Özkan and Hayat Erkanal.
• İzmir: İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü, 1999. 21-41.
• Erkanal, Hayat and Vasıf Şahoğlu. “Bakla Tepe (1995–2001).” Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi 75. Yıl Armağanı Arkeoloji Bölümü, Tarihcesi ve Kazilari (1936–2011) Anadolu-Anatolia, Ek Dizi 3.2. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2012. 91-98.
• ---. “Liman Tepe (1992–).” Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi 75. Yıl Armağanı Arkeoloji Bölümü, Tarihcesi ve Kazilari (1936–2011) Anadolu-Anatolia, Ek Dizi 3.2. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2012. 219-230.
• ---. “Liman Tepe, an Early Bronze Age Trade Center in Western Anatolia: Recent Investigations.” Early Bronze Age Troy: Chronology, Cultural Development and Interregional Contacts. ed. Ernst Pernicka, Sinan Ünlüsoy and Stephan W. Blum. Bonn: Verlag Dr. Rudolph Habelt Gmbh, 2016. 157-166.
• Fidan, Erkan. “Küllüoba İlk Tunç Çağı Mimarisi.” MASTROP 7 (2012): 1-44.
• Gündoğan, Ümit. “Bakla Tepe Buluntuları Işığında M.Ö 3. Binin İlk Yarısında Batı Anadolu Sahil Kesimi Mimarisi ve Yerleşim Modelleri.” Unpublished Dissertation. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2019.
• ---. “Batı Anadolu Sahil Kesiminde Kalkolitik Çağ: Mimari ve İnşaat Teknikleri.” Anadolu/Anatolia 44 (2018): 351-370.
• Günel, Sevinç. “Çine-Tepecik 2012 Yılı Kazıları.” Kazı Sonuçları Toplantısı 35.2 (2014): 111-123.
• Hiller, Stefan. “Early and Late Helladic ‘Megara’: Questions of Architectural Continuity in Bronze Age Greece.” Early Helladic Architecture and Urbanization. Ed. Robin Hagg and Konsola Dora. Göteborg: Paul Aströms Förlag, 1986. 85-89.
• Hood, Sinclair. Excavations in Chios 1938-1955: Prehistoric Emporio and Ayio Gala. London: Thames and Hudson, 1981.
• Horejs, Barbara. “The Çukuriçi Höyük Research Project.” Çukuriçi Höyük 1. Anatolia and the Aegean from the 7th to the 3rd Millennium Bc. Ed. Barbara Horejs. Vienna: Austrian Academy of Science Press, 2017. 11-26.
• Horejs, Barbara, Stefan Grasböck and Maria Röcklinger. “Continuity and Change in an Early Bronze Age 1 Metal Workshop.” Çukuriçi Höyük 1. Anatolia and the Aegean from the 7th to the 3rd Millennium Bc. Ed. Barbara Horejs. Vienna: Austrian Academy of Science Press, 2017. 95-125.
• Hüryılmaz, Halime. “Gökçeada-Yenibademli Höyük 2011 Yılı Kazıları.” Kazı Sonuçları Toplantısı 34.1 (2013): 169-186.
• Ivanova, Maria. “Domestic Architecture in the Early Bronze Age of Western Anatolia: The Row-Houses of Troy I.” Anatolian Studies 63 (2013): 17-33.
• Kolankaya-Bostancı, Neyir. “Bakla Tepe Erken Tunç Çağı I Dönemi Obsidyen Atölyesi.” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 23.2 (2006): 221- 232.
• Korfmann, Manfred. “Beşik-Yassıtepe, 1986 Kazı Raporu.” Kazı Sonuçları Toplantısı 9.1 (1987): 131-134.
• ---. Demircihüyük I: Die Ergebnisse Der Ausgrabungen 1975-1978: Architektur, Stratigraphie Und Befunde. Mainz am Rhein: Verlag Philipp von Zabern, 1983.
• Kouka, Ourania. “Cross-Cultural Links and Elite Identities: The Eastern Aegean/Western Anatolia and Cyprus from the Early Third Millennium through the Early Second Millennium Bc.” Cyprus and East Aegean: Intercultural Contacts from 3000 to 500 Bc, Proceedings of the International Archaeological Symposium-Pythagoreion Samos. Ed. Vassos Karageorghis and Ourania Kouka. Nicosia: Leventis Foundation, 2009. 31-47.
• ---. “The Embodiment of Land Ownership in the Aegean Early Bronze Age.” An Archaeology of Prehistoric Bodies and Embodied Identities in the Eastern Mediterranean. Ed. Maria Mina, Sevi Triantaphyllou and Yiannis Papadatos. Oxford: Oxbow books, 2016. 129-135.
• ---. ““Minding the Gap”: Against the Gaps, the Early Bronze Age and the Transition to the Middle Bronze Age in the Northern and Eastern Aegean/Western Anatolia.” American Journal of Archaeology 117.4 (2013): 569-580.
• ---. “Prehistoric Heraion Reconsidered: Glimpses on the Excavations 2009–2013 North of the Sacred Road.” Ein Minoer Im Exil, Festschrift Für Wolf-Dietrich Niemeier. Ed. Diamantis Panagiotopoulos, Ivonne Kaiser and Ourania Kouka. Bonn: Dr. Rudolf Habelt GmbH, 2015. 223-242.
• ---. Siedlungsorganisation in Der Nord-Und Ostägäis Während Der Frühbronzezeit (3. Jt. V.Chr.). Internationale Archaologie 58. Rahden: Marie Leidorf, 2002.
• ---. “Zur Struktur Der Fruhbronzezeitlichen Insularen Gesellschaften Der NordUnd Ostägäis: Ein Neues Bild Der Sogenannten Trojanischen Kultur.”
• Proceedings of the International Symposium the Aegean in the Neolithic, Chalcolithic and the Early Bronze Age. Ed. Hayat Erkanal, Harald Hauptmann, Vasıf Sahoglu and Rıza Tuncel. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2008. 285-301.
• Kouka, Ourania and Sergios Menelaou. “Settlement and Society in the Early Bronze Age Heraion: Exploring Stratigraphy, Architecture and Ceramic Innovation after Mid-3rd Millennium Bc.” Pottery Technologies and Sociocultural Connections Betwen the Aegean and Anatolia During the 3rh Millennium Bc.
• Ed. Eva Alram-Stern and Barbara Horejs. Vienn: Österreichische Akademie der Wissenschaften, 2018. 119-144.
• Lamb, Winifred. Excavations at Thermi in Lesbos. Cambridge: Cambridge University Press, 1936.
• Lamb, Winifred and J. K. Brock. “Excavations at Thermi.” Annual of the British School at Athens 31 (1933): 148-165.
• Riehl, Simone. Bronze Age Environment and Economy in the Troad: The Archaeobotany of Kumtepe and Troy. Bioarchaeologia 2. Tübingen: Mo Vince Verlag, 1999.
• Schwall, Christoph. Çukuriçi Höyük 2: Das 5. Und 4 Jahrtausend V. Chr. In Westabatolian Und Der Ostagais. Oriental and European Archaeology 7, Vienna: Verlag der österreichische akademie der wissenschaften, 2018.
• Şahoğlu, Vasıf. “Crossing Borders, the İzmir Region as a Bridge between the East and the West During the Early Bronze Age.” Crossing Borders: Proceedings of the 7th, 8th and 9th International Workshops, Athens 1997–1999. Ed. Carole Gillis and Birgitta Sjöberg. Sävedalen: Aström, 2008. 153-173.
• ---. “Liman Tepe and Bakla Tepe: New Evidence for the Relations between the Izmir Region, the Cyclades and the Greek Mainland During the Late Fourth and Third Millennia Bc.” Proceedings of the International Symposium the Aegean in the Neolithic, Chalcolithic and the Early Bronze Age. Ed. Hayat Erkanal, Harald Hauptmann, Vasıf Sahoglu and Rıza Tuncel. Ankara: Ankara Üniveristesi, 2008. 483-501.
• Şahoğlu, Vasıf et al. “Çeşme-Bağlararası: Batı Anadolu Sahil Kesiminde Bir Tunç Çağı Yerleşimi.” Anadolu/Anatolia 44 (2018): 371-389.
• Umurtak, Gülsün and Refik Duru. “Excavations at Hacılar Büyük Höyük in 2016 - Hacılar Büyük Höyük Kazıları-2016.” ANMED 15 (2017): 27-35.
• ---. “Hacılar Büyük Höyük Kazıları 2013.” Arkeoloji ve Sanat 145 (2014): 1-20.
• Warner, Jayne. Elmalı-Karataş 2: The Early Bronze Age Village of Karataş. Bryn Mawr: Bryn Mawr College, 1994.