ÇANAKKALE İLİNDE PALEOLİTİK DÖNEM İNSAN İZLERİ

Yıl 2018, Cilt: 58 Sayı: 1, 99 - 116, 01.01.2018

İsmail Özer Mehmet Sağır İsmail Baykara Berkay Dinçer Başak Koca Özer Serkan Şahin , Ece Eren Ayşegül Özdemir

Öz

İnsan türlerinin ilk kez Afrika kıtasında ortaya çıkmış olduğu ve oradan Dünyanın diğer bölgelerine yayıldığı bugünkü bilgiler ışığında kabul edilmektedir. İnsan türlerinin bu yayılımlar sırasında hangi rotaları izledikleri ve bu verilere kanıt oluşturacak olan yaşam alanlarının nerelerde olduğunun tespit edilmesi en önemli konulardan biridir. Afrika, Asya ve Avrupa kıtaları arasındaki konumu dolayısıyla Anadolu yarımadası da bu konunun araştırılması açısından kritik öneme sahip bir bölgedir. Fosil insanların Avrupa’ya yayılımı bakımından kilit bir bölgesinde yer alan Çanakkale İlinde 2014-2017 yılları arasında gerçekleştirilen yüzey araştırmaları esnasında Paleolitik dönemlere ait yontmataş alet buluntuları tespit edilen 40 buluntu alanı tespit edilmiştir. Bu sayının ileri ki yıllarda yapılacak araştırmalar sonucunda artması beklenmektedir. Yine bu araştırmalar sırasında 16 mağara tespit edilmiş ve bunlar içerisinde yoğun bir insan yerleşimine sahip İnkaya Mağarası’nda kazı çalışmaları başlatılmıştır. Bu çalışmada Çanakkale’de 4 sezondur devam eden arazi çalışmaları ve bu çalışmalarda elde edilen bulgular ışığında fosil insan izleri tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, Paleolitik, Pleistosen, İnsan Evrimi

HUMAN ACTIVITY IN PALAEOLITHIC PERIOD IN ÇANAKKALE PROVINCE

Öz

It is acknowledged in the light of today's information that human species first appeared in Africa and spread to other parts of the world. It is one of the most important issues to determine which routes human species took during this process and where their living areas were located. Due to its position between Africa, Asia and Europe, the Anatolian peninsula is a region of critical importance for the investigation of this issue. In Çanakkale province, which is located in a key region in terms of fossil human population spread to Europe, 40 locality where Paleolithic chipped stone finds were found were determined during the surveys carried out between 2014 and 2017. This number is expected to increase as a result of the research to be carried out in the following years. During these researches, 16 caves were found and excavations were initiated in İnkaya Cave, which has an intensive human settlement. In this study, field surveys in Çanakkale province that have been ongoing for 4 seasons and the fossil human traces in the light of the findings obtained from these studies are discussed.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, Palaeolithic, Pleistocene, Human Evolution

Kaynakça

• Beyin, Amanuel. “Upper Pleistocene Human Dispersals Out of Africa: A Review of The Current State of The Debate.” International Journal of Evolutionary Biology 2011 (2011):1-17.
• Baykara, İsmail ve diğerleri. “2014 yılı Van ili Neojen ve Pleistosen Dönemleri Yüzey Araştırması.” T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı-II (2016): 539-552.
• Conroy, Glenn C. Reconstructing Human Origins: A Modern Synthesis. New York- London: W.W. Norton & Company Inc, 1997.
• Dinçer, Berkay. Marmara Çevresinde Alt Paleolitik Çağ: İlk İnsan Hareketleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, 2017.
• Gabunia, Leo, Abesalom Vekua ve David Lordkipanidze. “The Environmental Contexts of Early Human Occupation of Georgia (Transcaucasia)” Journal of Human Evolution 38.6 (2000): 785-802.
• Hublin, Jean-Jacques ve diğerleri. “New Fossils From Jebel Irhoud, Morocco and The Pan-African Origin of Homo Sapiens.” Nature 546 (2017): 289-292.
• Krause, Johannes ve diğerleri. “Neanderthals in Central Asia and Siberia” Nature 449.7164 (2007): 902-904.
• Lebatard, Anne Elisabeth ve diğerleri. “Dating the Homo Erectus Bearing Travertine from Kocabaş (Denizli, Turkey) at least 1.1 Ma” Earth and Planetary Science Letters 390 (2014): 8-18.
• Özbek, Onur. “Sea Level Changes and Prehistoric Sites on the Coasts of Southern Turkish Thrace, 12000-6000 BP” Quaternary International 261 (2012): 162- 175.
• Özdoğan, Mehmet. “1988 yılı Trakya ve Marmara Araştırmaları.” T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, VII. Araştırma Sonuçları Toplantısı (1990): 443-457.
• Özer, İsmail ve diğerleri. “2012 yılı Muğla ve Çanakkale illeri yüzey araştırması” T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 31. Araştırma Sonuçları Toplantısı-I (2014): 297- 303.
• --. “2013 yılı Muğla ve Çanakkale İlleri Yüzey Araştırması.” T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 32. Araştırma Sonuçları Toplantısı-II (2015): 279-288.
• --. “2014 yılı Muğla ve Çanakkale İlleri Yüzey Araştırması.” T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı-II (2016): 323-334.
• --. “2015 yılı Muğla ve Çanakkale İlleri Yüzey Araştırması.” T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 34. Araştırma Sonuçları Toplantısı-I (2017): 315-327.
• Relethford, John H. “Genetic Evidence and The Modern Human Origins Debate” Heredity 100.6 (2008): 553-563.
• Roksandic, Mirjana, Predrag Radovic ve Joshua Lindal. “Revising the Hypodigm of Homo heidelbergensis: A View from the Eastern Mediterranean.” Quaternary International XXX (2017): 1-16.
• Sagona, Antonio ve Paul Zimansky. Arkeolojik Veriler Işığında Türkiye’nin En Eski Kültürleri M.Ö. 1.000.000-550. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat, 2015.
• Sirakov, Nikolay ve diğerleri. “An Ancient Continuous Human Presence in The Balkans and The Beginnings of Human Settlement in Western Eurasia: A Lower Pleistocene Example of The Lower Paleolithic Levels in Kozarnika Cave (North-Western Bulgaria)” Quaternary International 223-224 (2010): 94-106.
• Villmoare, Brian ve diğerleri. “Early Homo at 2,8 Ma from Ledi-Geraru, Afar, Ethiopia” Science 347.6228 (2015): 1352-1355.