AÇIK DEVLET VE AÇIK DEVLET UYGULAMALARI: TÜRKİYE'DE KAMU KURUMLARINA YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2018, Cilt: 58 Sayı: 1, 462 - 495, 01.01.2018

Şahika Eroğlu

Öz

Devlet verilerinin açık formatlarda açık platformlar aracılığı ile yayınlanması, söz konusu verilerin kullanılması/yeniden kullanılması ve bu bağlamda ekonomik, sosyal ve politik kazanımların elde edilmesi literatürde “Açık Devlet Open Government ” olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde birçok ülke, kamu verilerini toplumun erişimine açarak yönetimde şeffaflık ve hesap verilebilirlik süreçlerini daha etkin yönetmeye yönelmişlerdir. Çalışmada Türkiye’de açık devlet süreçlerinde rol alan kamu kurumlarının mevcut koşullarının analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda Türkiye’de açık devlet uygulamalarından sorumlu kurumlar ve mevcut e-devlet portalına entegre olan 21 kurum literatürdeki benzer çalışma ve modellere dayanılarak geliştirilen bir değerlendirme aracı ile analiz edilmektedir. Analizler sonucunda Türkiye’de açık devlet uygulamalarının geliştirilmesine yönelik politik/yönetimsel bağlamda sorunların olduğu saptanmıştır. Bu bağlamda çalışmanın son bölümünde saptanan sorunlara yönelik öneriler ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Açık Devlet, Açık Devlet Verisi, Bilgi Edinme Hakkı, Kamu Verisi

OPEN GOVERNMENT AND OPEN GOVERNMENT IMPLEMENTATIONS: AN EVALUATION OF PUBLIC INSTITUTIONS IN TURKEY

Öz

Open Government is defined in the literature as a way of providing use/re-use and the publication of governmental data in open formats via open platforms in order to obtain economical, social and political benefits. Recently, many countries have attempted to provide more efficient processes related to transparency, accountability by opening their public data. This study aims to analyze current conditions of public institutions involved in open government process in Turkey. In this regard, 21 Turkish institutions which are involved in the existing e-government platform and which are responsible for the open government applications are analyzed via an assessment tool developed in the shade of the literature review and existing models. The results of our analysis reflect that there are insufficiencies in terms of political/administrative infrastructures in Turkish institutions. In line with the results, recommendations related to identified problems were offered at the end of the study.

Anahtar Kelimeler

Open Government, Open Government Data, Right to Access Information, Public Data

Kaynakça

• Adli Sicil Kanunu. T.C. Resmi Gazete 1 Haziran 2005/25832.
• Beth, Simone Noveck. Peer to Policy. Web. 20 Nisan 2016.
• Bilgi Edinme Kanunu. T.C. Resmi Gazete 24 Ekim 2003/25269.
• BİMER. Başbakanlık İletişim Merkezi. Web. 9 Ocak 2017.
• Büyüköztürk, Şener ve diğerleri. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınevi, 2010.
• Capgemini Consulting. The Open Data Economy. Unlocking the Economic Value by Opening Government and Public Data. Web. 30 Kasım 2016.
• Çımat, Ali. “Türkiye’de Gizliliğin Yasal Temelleri ve Açıklık, Vergi Raporu.” Vergi Denetimleri Derneği Yayını 5.30(1997): 19-26.
• Data.gov. Data.gov. Web. 10 Nisan 2017.
• Data.gov.uk. Data.gov.uk. Web. 10 nisan 2017.
• Data.gov.sg.Data.gov.sg. Web. 10 Nisan 2017.
• Davies, Alysia ve Dara Lithwick. Government 2.0 and Access to Information: Recent Developments in Proactive Disclosure and Open Data in Canada. Web. 12 Şubat 2017.
• Declaration of Open Government. Australian Government Department of Finance Declaration of Open Government. Web. 4 Aralık 2016.
• Deloitte. Market Assessment of Public Sector Information. Londra: Department for Business Innovationveskills, 2013.
• Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik. T.C. Resmi Gazete 16 Mayıs 1988/19816.
• DPT. Bilgi Toplumu Stratejisi 2006-2010 Eylem Planı. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı, 2006.
• Eaves, David. After the Collapse: Open Government and the Future of Civil Service. Web. 22 Temmuz 2016.
• Elektronik İmza Kanunu. T.C. Resmi Gazete 23 Ocak 2004/25355.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı İstatistik Sistemi Veri Yönetmeliği. T.C. Resmi Gazete 4 Nisan 2014/26204.
• Eroğlu, Şahika. Türkiye’de Kamu Verilerinin Açık Devlet Uygulamaları ve Belge Yönetimi Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Bir Model Önerisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, 2017.
• Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu. T.C. Resmi Gazete 13 Aralık 1951/7981.
• Fung, Archun ve David Weil. “Open Government and Open Society.” Open Government. Ed. Laurel Ruma ve Daniel Lathrop. Pekin: O’Reilly Media, 2010. 107-115.
• Gigler, Bjorn-Soren, Samantha Custer ve Hanif Rahmetulla. Realizing the Vision of Open Government Data: Opportunities, Challenges and Pitfalls. Washington: World Bank- Open Development Technology Alliance, 2011.
• Government of Canada. Canada’s Action Plan on Open Government 2012-2014. Web. 25 Ekim 2016.
• GovTrack.us . GovTrack. Web. 10 Aralık 2016.
• Harrison, Teresa M. ve diğerleri. “Open Government and e-Government: Democratic Challenges from a Public Value Perspective.” Information Polity 17.2 (2012): 83- 97.
• Heusser, Felipe. Understanding Open Government Data and Addressing Its Impact. Web. 8 Kasım 2016.
• Hİgenhaven, Thomas. Open Government Communities: Does Design Affect Participation?. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Copenhagen Business School, 2013.
• Hood, Christopher. “Transparency in Historical Perspective.” Transparency: the Key to Better Governance? Ed. Christopher Hood ve David Heal. Londra: British Academy, 2006. 1-10.
• IFLA Trend Report The Future Impact of Open Government and Open Initiatives Web. 20 Nisan 2017.
• İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun. T.C. Resmi Gazete 23 Mayıs 2007/26530.
• Jaeger, Paul T. ve John Carlo Bertot. “Designing, Implementing, and Evaluating User-Centered and Citizen-centered e-Government.” International Journal of Electronic Government Research 6.2 (2010): 1-17.
• Jaeger, Paul T. ve Kim M. Thompson. “e-Government Around the World: Lessons, Challenges, and New Directions.” Government Information Quarterly, 20.4 (2003): 389−394.
• Joshi, Anuradha. Review of Impact and Effectiveness of Transparency and Accountability Initiatives. Londra: Institute of Development Studies, 2011.
• Kalkınma Bakanlığı. Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesi Projesi Kamu Hizmetlerinde Kullanıcı Odaklılık ve Etkinlik Ekseni Mevcut Durum Raporu. Ankara: Kalkınma Bakanlığı, 2013.
• --. 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Planı. Ankara: Kalkınma Bakanlığı, 2015.
• Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu. T.C. Resmi Gazete 29 Haziran 2012/28338.
• Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. T.C. Resmi Gazete 8 Haziran 2004/25486.
• Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. T.C. Resmi Gazete 25 Mayıs 2006/26179.
• Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu. T.C. Resmi Gazete 10 Aralık 2003/25326.
• Koçak, Süleyman Yaman. “Kamu Yönetiminde Açıklık için Bilgi Edinme Hakkı.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23.(2010: 115-125.
• Krabina, Bernhard, Thomas Prorok ve Brigitte Lutz. Implementation of Open Government. Version 2.0. 2012. Web. 19 Şubat 2017.
• Kuriyan, Renee ve diğerleri. “Technologies for Transparency and Accountability- Implications for ICT Policy and İmplementation.” 2011. Web.12 Ocak 2017.
• Lee, Gwanhoo ve Young Hoon Kwak. An Open Government İmplementation Model: Moving to Increased Public Engagement. 2011. Web. 19 Mayıs 2016.
• Lemma, Raimondo. Open Government Data: a Focus on Key Economic and Organizational Drivers. 2012. Web. 30 Aralık 2016.
• Linders, Dennis ve Susan Wilson. “What is Open Government? One Year After the Directive.” 12th Annual International Conference on Digital Government Research: Digital Government Innovation in Challenging Times. New York: ACM. 2011. 262-271. Web. 23 Şubat 2017.
• Miller, Ellen. “Disrupting Washingtons golden rule.” Open Government: Collaboration, Transparency, and Participation in Practice. Ed. D. Lathrop ve L. Ruma. Sebastapol: OReilly Media, 2010. 193-200. Web. 27 Şubat 2017.
• Muhafazasına Lüzum Kalmayan Evrak ve Malzemenin Yok Edilmesi Hakında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun. T.C. Resmi Gazete 29 Eylül 1988/3473.
• Nam, Taewoo. “Challenges and Concerns of Open Government: A Case of Government 3.0 in Korea.” Social Science Computer Review 33.(2015): 556-570.
• NARA.Open Government Plan: National Archives and Records Administration (2014- 2016). Web. 3 Ocak 2017. OECD. Building an Open And İnnovative Government for Better Policies and Service Delivery. Paris: OECD, 2010.
• OECD e-Government Project. OECD. 2012. Web. 25 Haziran 2016
• Open Government Initiative. Recommendations for Transition Teams. Web. 18 Ocak 2017.
• Open Government Partnership. Open Government Declaration. OGP. 2011. Web. 27 Aralık 2016
• --. What is the Open Government Partnership?. Web. 3 Ocak 2017.
• Owen, Barbara Buckley. The Development of UK Government Policy on Citizens' Access to Public Sector Information. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Loughborough University, Loughborough. 2011.
• Parycek, Peter ve Michael Sachs. “Open Government – Information Flow in Web 2.0.” European Journal of ePractice 9 (2010) Web. 26 Aralık 2016.
• Peled, Alon. “When Transparency and Collaboration Collide: The USA Open Data Program.” Journal of the American Society for Information Science and Technology 62 (2011): 2085-2094.
• Resmi İstatistiklerde Veri Gizliliği ve Gizli Veri Güvenliğine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. T.C. Resmi Gazete 20 Haziran 2006/26204.
• Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. T.C. Resmi Gazete 2 Şubat 2015/ 29255.
• Sandoval-Almazan, R. “The Two Door Perspective: An Assessment Framework For Open Government.” Journal of e- Democracy and Open Government 3 (2011): 166-181.
• Saydamlığın Artırılması ve Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesi Stratejisi. T.C. Resmi Gazete 5 Aralık 2009/27423.
• Sayıştay Kanunu. T.C. Resmi Gazete 19 Aralık 2010/27790.
• Sosyal Güvenlik Kanunu. T.C. Resmi Gazete 20 Mayıs 2006/17863 (Mükerrer)
• T.C. Anayasası. T.C. Resmi Gazete 9 Kasım 1982/17863 (Mükerrer).
• T.C. Başbakanlık. T.C. Başbakanlık (2011-2015) Stratejik Planı. Ankara: T.C. Başbakanlık 2010.
• Tauberer, Joshua. Open Government Data. Kindle Edition, 2012.
• --. Open Government Data. Kindle Edition, 2014.
• The White House. Presidential Memorandum - Managing Government Records. Washington: TheWhite House, 2011. Web. 30 Ocak 2017.
• Transparency and Open Government. Memorandum for the Heads of Executive Departments and Agencies. Web. 18 Aralık 2016 .
• Türkiye Bilim Derneği. Kamu Verisinin Paylaşımı Politika ve Mevzuatı Çalışma Grubu: Kamu Verisinin Paylaşımı Politika ve Mevzuatı Raporu. Ankara: Türkiye Bilim Derneği, 2016. Web. 7 Mart 2017.
• TURKSAT. e-Devlet kapısı nedir?. Web. 10 Ocak 2016.
• Ubaldi, Barbara. Open Government Data: Towards Empirical Analysis of Open Government Data Initiatives. Paris: OECD, 2013
• Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. 2016-2019 Ulusal e-Devlet Stratejisi ve Eylem Planı. Ankara: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, 2016
• Ulusal Coğrafi Bilgi Sisteminin Kurulması ve Yönetilmesi Hakkında Yönetmelik. T.C. Resmi Gazete 2 Ekim 2014/29301.
• Yu, Harlan. Designing Software to Shape Open Government Policy. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Princeton University, New Jersey. 2012
• Yu, Harlan ve David Robinson.”The New Ambiguity of “Open Government””. UCLA Law Review Discourse 178 (2012): 178-278. Web. 30 Kasım 2016.