A.S. BYATT'IN ÇEŞM-İ BÜLBÜLÜN İÇİNDEKİ CİN HİKÂYESİNDE TÜRK KÜLTÜRÜ VE ORYANTALİST SÖYLEMİN ÇÖKÜŞÜ

Yıl 2020, Cilt: 60 Sayı: 2, 701 - 716, 01.01.2020

Zeynep Yılmaz Kurt

Öz

A.S. Byatt'ın olaylarının büyük bir bölümü Türkiye'de geçen “Çeşm-i Bülbülün İçindeki Cin” adlı hikâyesi, Doğu-Batı karşıtlığı üzerine kurgulanmıştır. Avrupalı entelektüel bir kadının İstanbul'da aldığı çeşm-i bülbül bir şişeden çıkan Cin'le ilişkisini anlatan hikâye, Oryantalist Doğu algısı ile Batının kendi ataerkil kültürü arasında paralellik kurarak, batı kültürünün ikili karşıtlıklar üzerine kurgulanmış temeline dikkat çeker. Bu çalışmada, mekân olarak Doğu-Batı arasında eşik konumunda bulunan Türkiye'nin özellikle seçilmiş olmasından yola çıkılarak, yazarın batı kültürünün temelini oluşturan ikili karşıtlıkları yıkmayı amaçladığı ileri sürülmektedir. Hikâyenin temel metaforunu oluşturan çeşm-i bülbül şişenin ise, sadece karma doğu-batı yapım tekniği ile değil dört temel elementi barındırma ve hem var olup hem de görünmez olma özelliğiyle bütüncül gerçeklik algısını temsil ettiği vurgulanmaktadır. Batının ayrıştırıcı “ya, ya da” gerçeklik algısına karşın doğunun bütünleyici “hem, hem de” gerçeklik algısı üzerinde durularak, öteleyici tüm sınırların yıkıldığı sonucuna varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

A.S. Byatt, Çeşm-i Bülbülün İçindeki Cin, Türk Kültürü, Oryantalizm, Feminizm, Bütüncüllük

DECONSTRUCTION OF ORIENTALIST DISCOURSE THROUGH REPRESENTATIONS OF TURKISH CULTURE IN A.S. BYATT'S THE DJINN IN THE NIGHTINGALE'S EYE

Öz

A.S. Byatt's “The Djinn in the Nightingale's Eye”, mainly set in Turkey, is projected on East and West dichatomy. Revealing the fantastic experience of an emancipated European woman with a djinn appearing from a bottle in İstanbul, the story indicates to dichatomical basis of western culture by paralleling their Orientalist perception of the East with their patriarchal culture. This study claims that Byatt aims to deconstruct binary oppositions constituting the basis of western culture by setting the story in Turkey as a country thresholding east and west. The basic metaphor of the nightingale's eye, as a glass bottle combining eastern and western glass-making techniques and consisting of all four basic elements as well as being existent but transparent at the same time, represents holistic reality. It is concluded that by juxtaposing dual perception of reality in western culture with holistic peception of reality in eastern culture, Byatt transgresses beyond boundaries discriminating east and west.

Anahtar Kelimeler

A.S. Byatt, The Djinn in the Nightingale's Eye, Turkish Culture, Orientalism, Feminism, Holism

Kaynakça

• Bartky, Sandra Lee. “Body Politics” A Companion to Feminist Philosophy. Ed. Alison M. Jaggar ve Iris M. Young. Oxford: Blackwell 1998: 321-329.
• Bhabha, Homi K. The Location of Culture. New York: Routledge, 2004.
• Byatt, Antonia Susan.The Djinn in The Nightingale’s Eye: Five Fairy Stories. UK: Random House, 2001.
• Chaucer, Geoffrey. The Canterbury Tales. England: Penguin,1977.
• Fiander, Lisa M. Fairy Tales and the Fiction of Iris Murdoch, Margaret Drabble, and A. S. Byatt. Oxford: Peter Lang, 2004.
• Franken, Christine. A.S. Byatt Art, Authorship Creativity. United Kingdom: Palgrave Macmillan, 2001.
• Irwin, B. D. “Review: Eastern Dreams;How the Arabian Knights Came to the World. By Paul Michael Nurse.” Marvels and Tales: Journal of Fairy-Tale Studies 26.1(2012):117-119.
• Kabbani, Rana. Imperial Fictions: Europe’s Myths of Orient. London: Saqi Books, 2008.
• Marzolph, Ulrich. “Introduction to The Arabian Nights Encyclopedia.” The Arabian Nights Encyclopedia. Ed. Ulrich Marzolf ve Richard Van Leeuwen. California: ABC Clio, 2004: xxiii-xxvii.
• Renk, Kathleen Williams. “Myopic Feminist Individualism in A. S. Byatt’s Arabian Nights’ Tale: ‘The Djinn in the Nightingale’s Eye’.” Journal of International Women's Studies 8. 1 (2006):114-124.
• Tunnell, Michael O. ve diğerleri. Children’s Literature, Briefly. Boston: Pearson, 2012: 126-150.
• Webb, Caroline. “Forming Feminism:Structure and Ideology in Charades and ‘The Djinn in the Nightingale’s Eye’.” Hecate 9.1 (2003): 132-141.
• Weber, Charlotte. “Unveiling Scheherazade: Feminist Orientalism in the International Alliance of Women, 1911-1950.” Feminist Studies 27. 1 (2001): 125- 157.
• Yeğenoğlu, Meyda. Colonial Fantasies: Towards a Feminist Reading of Orientalism. Cambridge, Cambridge UP, 1998.