BİR KÜLTÜREL GEÇİŞ KAYNAĞI OLARAK MEDEA OYUNUNUN İRLANDA TOPLUMUNA ADAPTASYONU

Yıl 2022, Cilt: 62 Sayı: 2, 1240 - 1260, 20.12.2022

Kader Güzel

https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2022.62.2.18

Öz

Medea mitosunu kaynak alan Medea oyunu yazıldığı dönemde toplumun içinde bulunduğu yargıları sorgulamış, kültürel değerlerin yeniden değerlendirilmesinin önünü açmış ve bakış açılarına değişiklik getirmeyi amaçlamıştır. Bu çalışmada, Marina Carr’ın Euripides’in Medea adlı oyununu İrlanda toplumuna adapte ederek, Medea’nın hem kadın hem de öteki konumunda oluşu üzerine vurgu yaptığı Kediler Bataklığı’nda… oyunu incelenmektedir. Yazarın dünya görüşü ve içinde bulunduğu toplumsal düzenin eleştirisiyle şekillenen bu yeni varyasyonda, İrlanda toplumunun bir parçası olan Gezginler topluluğunun algılanışı, yaşam şekilleri ve toplumdaki yeri Medea’nın sürgünde olduğu kentte kabul görmeyişiyle bağdaştırılmıştır. Çalışmanın amacı, Marina Carr’ın Medea’da var olan yalnızlık, sürgün edilme, ihanet, öfke ve intikam temalarını kendi çağdaş yorumu olan Kediler Bataklığı’nda… oyununda ele alarak İrlanda toplumuna yönelik analizlerini, ataerkil toplumun cinsiyet anlayışına ve ötekileştirmeye vurgu yaparak toplumsal sorunları dile getirme yöntemlerini Euripides’in Medea oyunuyla karşılaştırarak incelemektir. Bu yeni varyasyonda yazarın sistemde düzeltilmesi gereken sorunlara, toplum içerisinde var olan şiddete, ötekileştirmeye ve kadın erkek ilişkilerinin çıkmazlarına yönelik bakış açıları orijinal oyunla karşılaştırılarak incelenmektedir. Carr, geçmiş ile bugünü sentezlerken medeniyetler arasındaki kültürel bağları zengin bir kökene sahip olan mitoslar aracılığıyla geleneksel ile çağdaş olanı kesiştirmek suretiyle gerçekleştirir. Carr, Medea oyununu İrlanda’nın orta kesimlerine uyarlar ve toplum tarafından ötekileştirilen bir halk olan Gezginlerin bir üyesi olan Hester karakterinin ihaneti sonrasında kızının babasından intikam alışını anlatır. Egemen güçler tarafından dışlanan ve bir kadın olarak otoriter güçlerin dayattığı toplumsal cinsiyetçi yaklaşımları aşmaya çalışan Hester’ın mücadelesini ele alan oyun, İrlanda toplumundaki kültürel farklılıkları ve değerleri analiz eder. Medea mitosunun çağdaş toplumlara ve kültür ortaklıklara uyarlanması yaşanılan çağ farklılık gösterse de insanların benzer sorunlarla karşılaşabileceğinin bir göstergesidir.

Anahtar Kelimeler

Medea, Kadın, İrlanda, Gezginler topluluğu.

ADAPTATION OF MEDEA TO IRISH SOCIETY AS A CULTURAL TRANSITIONAL SOURCE

Öz

Medea, based on the Medea myth, questioned the judgments of the society at the time it was written, prepared the way for a re-evaluation of cultural values and tried to change viewpoints. In this study, Marina Carr’s adaptation of Euripides’ Medea to Irish society, in which she highlights Medea’s position as both woman and other, is examined. In this new version, which is formed by the author’s worldview and the criticism of the social order he is in, the perception, lifestyle and place of the Travellers community, which is a part of the Irish society, is associated with the fact that Medea is not accepted in the city where she is in exile. The purpose of the study is to examine Marina Carr’s analysis of Irish society by dealing with the themes of loneliness, exile, betrayal, anger and revenge in Medea in her contemporary interpretation By the Bog of Cats… through emphasizing patriarchal society’s understanding of gender and marginalization and by comparing the methods of voicing social problems with Euripides’ Medea play. In this new variation, the author’s perspectives on the problems that need to be corrected in the system, the violence existing in the society, marginalization and the deadlocks of male-female relations are examined by comparing them with the original play. While synthesizing the past and the present, Carr realizes the cultural ties between civilizations by intersecting the traditional with the contemporary through myths that have a rich origin. Carr adapts Medea to the middle parts of Ireland and reflects the story of Hester’s, a member of the Tinkers who are marginalized by society, taking revenge on her daughter’s father after betrayal. The play, which deals with the struggle of Hester, who is excluded by the dominant powers and as a woman tries to overcome the gendered approaches imposed by the authoritarian powers, analyses the cultural differences and values in Irish society. The adaptation of the Medea myth to contemporary societies and cultural partnerships indicates that although the age differs, people may encounter similar problems.

Anahtar Kelimeler

Medea, Woman, Ireland, the Travellers Community.

Kaynakça

• Carr, M. (2016). Toplu Oyunları 1- Kediler Bataklığı’nda…, Protia Coughlan, Mai (G. Sayın, Çev.). İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Eagleton, T. (2012). Tatlı Şiddet Trajik Kavramı (K. Tunca, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Eliade, M. (1998).Myth and Reality. United States: Waveland Press.
• Foley, H. P. (1999). Modern Performance and Adaptation of Greek Tragedy. Transactions of the American Philological Association (1974-), 129, 1–12. https://doi.org/10.2307/284422
• Furay, J. and O’Hanlon, R. (Ed.) (2003). Critical Moments: Fintan O’toole on Modern Irish Theatre. Ireland: Peter Lang.
• Hardwick, L. and Gillespie,C. (Ed.) (2007). Classics in Post-colonial Worlds. United States: Oxford University Press.
• Hutcheon, L. (2006). A Theory of Adaptation. New York: Routledge Taylor & Francis Group.
• Kovacs, D. (1993). Zeus in Euripides’ Medea. The American Journal of Philology, 114(1), 45–70. https://doi.org/10.2307/295381
• Leeney, C. and McMullan, A. (Ed.) The Theatre of Marina Carr: “…before rules was made”. Dublin: Caryfort Press.
• Margaret S. (2006). Culture and Customs of Ireland. USA: Greenwood Press.
• McCann, M., O Siochain, S. and Ruane, J. (Ed.) (1994). Irish Travellers: Culture and Ethnicity. Belfast: Queen’s University.
• Mendelsohn, D. (Ed.) (2002). Gender and the City in Euripides’ Political Plays. Oxford: Oxford University Press.
• Price, B. (2011). Kelt Mitolojisi. Çev. Cumhur Atay. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Stephenson, H. (Ed.) (1997). Rage and Reason: Women Playwrights on Playwriting. London: Methuen.
• Waters, J. (June 19, 2000). Problems in Excusing Medea’s Murders. www.irishtimes.com/opinion/problems-in-excusing-medea-s-murders-1.283532
• Wilmer, S. and Dillon, J. (Ed.) (2005). Rebel Women: Staging Ancient Greek Drama Today. Great Britain: Methuen.