UMBERTO ECO’NUN KRALİÇE LOANA’NIN GİZEMLİ ALEVİ VE MURAT GÜLSOY’UN NİSYAN ROMANLARINDA HATIRLAMA VE UNUTMA

Yıl 2022, Cilt: 62 Sayı: 2, 1353 - 1373, 20.12.2022

Burcu Alkan

https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2022.62.2.23

Öz

Bu makale Umberto Eco’nun Kraliçe Loana’nın Gizemli Alevi (2004) ve Murat Gülsoy’un Nisyan (2013) romanlarını hafıza ve benlik arasındaki ilişkiye yaklaşımları açısından karşılaştırmaktadır. Yazarların bahsi geçen anlatılarında hatırlama ve unutma deneyimlerini sunarken kullandıkları özgün ve çok katmanlı yöntemler metinleri arasındaki karşılaştırma olanaklarını edebiyatlarının değerlendirilmesi bağlamında ilgi çekici ve anlamlı kılmaktadır. Kraliçe Loana’nın Gizemli Alevi’nde baş karakter inme geçirir ve hafızasını yitirir. Roman karakterin kaybettiği hafızasını okuduğu kitapları onlardan alıntılar yapabilecek derecede hatırlayarak geri kazanma ve böylece yitirdiği benlik algısını edebiyat aracılığıyla yeniden kurma çabalarını anlatmaktadır. Murat Gülsoy Nisyan’da hafıza ve benlik ilişkisine dair benzer meselelere hafıza sürecinin karşı tarafından, yani hastalığa bağlı unutma deneyimi açısından yaklaşmaktadır. Gülsoy’un yazar-anlatıcısı demans nedeniyle hafızasını yitirmektedir. Romanda bu sürecin bir sonucu olarak karakterin benlik algısının parçalanması ve o zihinsel şartlarda son romanını yazma çabaları anlatılmaktadır. Karakterin sarı not kağıtlarına parça parça yazdığı ve bütün bir romana dönüşemeyen karalamaları yitirilen (yazar) benliğin yansımaları olur. Bahsi geçen iki karakter de hayata tutunmak için okur/yazar olarak yazılı olan ya da yazılamayan kelimelere tutunmaya çalışırlar. Bu anlatılarda güvenirlik sorunlarıyla birlikte hafıza süreçleri (unutma/hatırlama) ölüm ve yaşam arasındaki bağı oluşturur. Yazılı olan veya yazılamayan kelimeler parçalanmış hafıza ve benlik yapılarını bir arada tutan (ya da tutamayan) hayat enerjisi görevini görür.

Anahtar Kelimeler

Hafıza Kaybı, Demans, Benlik, Murat Gülsoy, Umberto Eco, Kraliçe Loana’nın Gizemli Alevi, Nisyan

REMEMBERING AND FORGETTING IN UMBERTO ECO’S THE MYSTERIOUS FLAME OF QUEEN LOANA AND MURAT GÜLSOY’S NİSYAN (OBLIVION)

Öz

This article compares Umberto Eco’s The Mysterious Flame of Queen Loana (2004) and Murat Gülsoy’s Nisyan (2013, Oblivion) in terms of how they explore the relationship between memory and selfhood. The unique multi-layered ways in which the novelists depict remembering and forgetting render such a comparative analysis insightful. In The Mysterious Flame of Queen Loana, the protagonist, who suffers from memory loss following a stroke, embarks upon a journey of remembering to re-establish who he is/was. In this journey, the books he had read become his guide as he rebuilds his sense of self through his remembering of bookish memories. Approaching the topic from the opposite direction in Nisyan, Gülsoy portrays forgetting as a fragmentation of selfhood through a writer-narrator who suffers from dementia and struggles to write his final book. In his case, his scribbles of yellow pieces of post-it notes serve as the manifestation of the dissolution of his writerly self. The two characters of the two novels lean on the un/written word in their attempts at anchoring back to life as a reader and as a writer. In these narratives, the unreliable memory work becomes the precarious connection between life and death as the un/written word becomes the life force that holds together (or not) the broken structures of memory and selfhood.

Anahtar Kelimeler

Memory Loss, Dementia, Selfhood, Murat Gülsoy, Umberto Eco, Nisyan, The Mysterious Flame of Queen Loana

Kaynakça

• Akşehir-Uygur, M. (2017). Murat Gülsoy. In B. Alkan & Ç. Günay-Erkol (Eds.) Turkish Novelists Since 1960 Second Series (DLB 379). (pp. 119-128). Farmington Hills, MI: Gale Cengage.
• Borges, J.L. (1975). Cambridge. In praise of darkness. (N. di Giovanni, Trans.) (p.23). London: Allen Lane.
• Cannon, J. (2007). Lost in the fictional woods with Umberto Eco: La misteriosa fiamma della Regina Loana in the context of Eco’s oeuvre. Forum italicum: A Journal of Italian Studies, 41(2), 403-416.
• Capozzi, R. (2006). The mysterious flame of Queen Loana: A postmodern historiographic illustrated novel of a generation. Forum italicum: A Journal of Italian Studies, 40(2), 462-486.
• Chupin, H. (2013). Growing old and searching for identity in Anne Tyler’s Noah’s Compass (2009) and Umberto Eco’s The Mysterious Flame of Queen Loana (2004). In U. Kriebernegg & R. Maierhofer (Eds.). The ages of life: Living and aging in conflict? (pp. 193-209). Bielefeld: Transcript.
• Cohen, D. & Eisdorfer, C. (2001). The loss of self: A family resource for the care of Alzheimer’s Disease and related disorders. New York: W. W. Norton & Co.
• Danyte, M. (2007). National past/personal past: Recent examples of the historical novel by Umberto Eco and Antanas Sileika. Literatura, 49(5), 34-41.
• Eco, U. (1984). The role of the reader: Explorations in the semiotics of texts. Bloomington: Indiana University Press.
• Eco, U. (2004). The mysterious flame of Queen Loana. (G. Brock, Trans.) New York: Harcourt.
• Eco, U. (2011). Confessions of a young novelist. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Genova, L. (2019). Still Alice. New York: Gallery Books.
• Glatzer, R. & Westmoreland, W. (Directors). (2014). Still Alice. Feature film. Lutzus-Brown / Sony Pictures.
• Gülsoy, M. (2004). Büyübozumu: Yaratıcı yazarlık kurmacanın bilinen sırları ve ihlal edilebilir kuralları. Istanbul: Can Yayınları.
• Gülsoy, M. (2013). Nisyan. Istanbul: Can Yayınları.
• Kruger, N. (2015). The “terrifying question mark”: Dementia, fiction, and the possibilities of narrative. In A. Swinnen & M. Schweda (Eds.). Popularizing dementia: Public expressions and representations of forgetfulness. (pp. 109-133). Bielefeld: Transcript.
• Mitchell, W. (with Wharton, A.). (2019). Somebody I used to know. London: Bloomsbury.
• Ronch, J.L. (1996). Mourning and grief in late life Alzheimer’s dementia: Revisiting the vanishing self. American Journal of Alzheimer’s Disease (July/August), 25-28.
• Sabat, S.R. & Harré, R. (1992). The construction and deconstruction of self in Alzheimer’s Disease. Ageing and Society 12, 443-461.
• Schilling, E. (2015). Umberto Eco between postmodernism and narrative: Il nome della rosa, Il pendolo di Foucault, and La misteriosa fiamma della regina Loana. Forum italicum: A Journal of Italian Studies, 49(3), 800-811.
• Taylor, K. (2020). Dementia: A very short introduction, Oxford: Oxford University Press.
• Whitehead, A. (2009). Memory. New York: Routledge.