GÖÇ-KİMLİK İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA LADIVINE

Yıl 2023, Cilt: 63 Sayı: 2, 1137 - 1160, 25.12.2023

Ayşe Kayğun Tektaş

https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2023.63.2.10

Öz

Yazın dünyasına adım attığı 1985’ten bu yana farklı yazınsal türlerde başarılı yapıtları kaleme alan Marie NDiaye 2013’te yayımlanan Ladivine adlı romanında göçmen bir anne ile melez kızının sarsıcı öyküsünü anlatır. Romanda melez başkişinin içinde yaşadığı Batı toplumunda görünür olabilme çabası etkileyici bir biçimde ele alınır. Farklı aidiyetleri olan başkişinin tutarlı bir kimlik edinmede çektiği güçlük tüm yaşamını alt üst edecek bir karar almasına neden olur. Annesi Fransız, babası Senegalli olan Marie NDiaye’nin yazar olarak konumu yazın dünyasında tartışmaya açık bir konudur. Marie NDiaye Fransız kültürüyle yetiştiğinden Fransız bir yazar olarak anılmayı yeğlerken yazın alanında Afrikalı, Frankofon, melez, göçmen gibi farklı başlıklarda konumlandırılır. Bu durum Ladivine’nin melez başkişisinin kimlik karmaşasının çıkış noktası olarak değerlendirilebilir. Yazarın siyahi/melez bir birey olarak Fransız toplumunda yaşadığı kimlik karmaşasını başkişinin öyküsüne yansıttığı açıkça görülür. Yazar göç, kimlik, aidiyet, melezlik gibi sıklıkla ele aldığı izlekleri yine birçok romanında olduğu gibi aile içi ilişkiler üzerinden işler. Başkişinin yaşadığı ötekileştirilme kaygısı, günümüzün çok kültürlü toplumlarında farklılıklar konusundaki önyargıların aşılamadığını gözler önüne serer. İnsanın birlikte yaşama gereksinimi toplumsal kabul görmeyi dolayısıyla bireyin kimliğini içinde yaşadığı toplumsal koşullara uyarlamasını gerektirir. Ancak göçmen, kimliğini içinde yaşadığı toplumsal bağlama uyarlamada ne denli başarılı olursa olsun toplumsal kabul görmesi her zaman olanaklı değildir. Yazar göçmen/melez bireylerin sahip olduğu karşıtlıkların yol açabileceği içsel çatışmaları ve ikilemleri imgeleminin süzgecinden geçirerek yazınsal bir metne aktarır. Bu çalışmada kuramsal bilgiler ışığında Ladivine adlı romanda göç-kimlik ilişkisinin incelenmesi amaçlanır. Çok katmanlı anlatı yapısı olan romanın başkişisinin kimlik bunalımını çözümlemek kuramsal anlamda çoklu bakış açısını gerektirir. Bu bağlamda Erving Goffman’ın Damga başlıklı çalışması başkişinin ötekileştirilme kaygısını, Amin Maalouf’un Ölümcül Kimlikler ile Zygmunt Bauman’ın Kimlik adlı denemeleri çoklu aidiyetli bireylerin kimlik edinme sürecini, Frantz Fanon, Homi K. Bhabha ve Pap NDiaye’nın görüşleri ise deri renginin neden olduğu ayrımcılığı aydınlatıcı niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Marie NDiaye, Melezlik, Çoğul kimlik, Aidiyet, Kimlik bunalımı

IMMIGRATION AND IDENTITY RELATIONSHIP IN LADIVINE

Öz

Marie NDiaye, who has written successful works in different literary genres since 1985, tells the traumatic story of an immigrant mother and her biracial daughter in her novel titled Ladivine, published in 2013. Throughout the novel, the biracial protagonist’s effort to be visible in the Western society she lives in is narrated impressively. The difficulty of the protagonist, who has different belongings, in obtaining a coherent identity, causes her to make a decision that will ruin her whole life. The position of Marie NDiaye as a writer, whose mother is French and whose father is Senegalese, is a controversial matter in the world of literature. Having grown up within a French culture Marie NDiaye prefers to be known as a French writer but she is positioned under different titles such as African, Francophone, biracial and immigrant in the field of literature. This situation can be considered the starting point of the identity confusion of Ladivine's biracial protagonist. It is seen that the author reflects the identity confusion in French society as a black/biracial individual in the protagonist's story. Like in many of the author’s novels, themes such as migration, identity, belonging, and hybridity are explored through intra-familial relationships in Ladivine. The marginalization anxiety of the protagonist expresses the prejudices about differences in today's multicultural societies. The need for people to live together requires social approval and thus the adaptation of the individual's identity to the social conditions. However, no matter how successful the immigrants are in adapting their identity to the social context in which they live, it is not always possible for them to gain social acceptance. Hence, this study aims to discuss the immigration and identity relationship in Marie NDiaye’s Ladivine in the light of theoretical knowledge. Analyzing the identity crisis of the protagonist requires multiple perspectives in the theoretical sense. In this context, the identity confusion of the protagonist will be examined through Erving Goffman's Stigma, Amin Maalouf's In the Name of Identity and Zygmunt Bauman's Identity. On the other hand, the reflections of Frantz Fanon, Homi K. Bhabha, and Pap NDiaye will highlight the discrimination based on skin colour.

Anahtar Kelimeler

Marie NDiaye, Hybridity, Hybrid Identity, Belonging, Identity confusion

Kaynakça

• Bauman, Z. (2022). Kimlik. (M. Hazır, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
• Bhabha, H. K. (2016). Kültürel Konumlanış. (T. Uluç, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Brezeult, É. (2011). Du malaise de la "condition noire" dans la société française. Nouvelles Études Francophones, 26(2), 142-157. Erişim Tarihi: 18.12.2019, http://www.jstor.org/stable/41445296
• Burke, P. (2011). Kültürel Melezlik. (M. Topal, Çev.). İstanbul: Asur Yayınları. Chambers, I. (2014). Göç, Kültür, Kimlik. (İ. Beşikçi ve M. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çağırkan, B. (2016). Göç, Hibrit Kimlik ve Aidiyet: Yeni Toplumlar, Yeni Kimlikler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2613-2623. Doi: 10.15869/itobiad.281840
• Çetin, G. (2008). Göçmen Fransız Yazarlarının Kimlik Arayışları: Tzvetan Todorov ve Amin Maalouf. Ankara: Kül Sanat Yayınevi.
• Diene, B. (2014). Trois femmes puissantes et l’énigme identitaire de Marie Ndiaye. Erişim Tarihi: 15.11.2019, http://gellugb.over-blog.com/2014/07/troisfemmespuissantes- et-l-enigme-identitaire-de-marie-ndiaye-par-baboudiene.html
• Erbaş, H. (2019). Göç ve Göçmenler. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Fanon, F. (2009). Siyah Deri Beyaz Maske. (C. Koytak, Çev.). İstanbul: Versus Yayınları.
• Gezici Yalçın, M. (2017). Göç Psikolojisi. Ankara: Pharmakon Yayınevi.
• Goffman, E. (2018a). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. (B. Cezar, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Goffman, E. (2018b). Damga, Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. (Ş. Geniş, L. Ünsaldı ve S. N. Ağırnaslı, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
• Goldmann, L. (2005). Roman Sosyolojisi. (A. Erkay, Çev.). Ankara: Birleşik Yayınevi.
• Hill, D. L. (2006). Sense of belonging as connectedness, American Indian worldview, and mental health. Archives of Psychiatric Nursing, 20(5), 210–216. doi: 10.1016/j.apnu.2006.04.003
• Jensen, L. (2017). Writing Race and Universalism in Contemporary France: Marie NDiaye and Bessora. Yale University. Erişim Tarihi: 20.11.2019, https://pqdtopen.proquest.com/doc/1950584111.html?FMT=ABS
• Kaprièlian N. (2009). L’écrivain Marie NDiaye aux prises avec le monde. Erişim Tarihi: 22.10.2019, https://www.lesinrocks.com/2009/08/30/actualite/actualite/lecrivainmariendiaye- aux-prises-avec-le-monde/
• Maalouf, A. (2018). Ölümcül Kimlikler. (A. Bora, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Marshall, G. (2009). Sosyoloji Sözlüğü. (O. Akınbay ve D. Kömürcü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Moudileno, L. ve Motte W. (2013). Si être écrivain. L'Esprit Créateur, 53(2), 1-3. Erişim Tarihi: 01.06.2020, https://www.jstor.org/stable/26378837
• Moura, J.-M. (2005). Littératures francophones et théorie postcoloniale. Paris: Presses Universitaires de France.
• NDiaye, M. (2013). Ladivine. Paris: Éditions Gallimard.
• NDiaye, M. (2009). Trois Femmes Puissantes. Paris: Éditions Gallimard.
• NDiaye, P. (2008). La Condition noire. Essai sur une minorité française. Paris: Calman-Lévy.
• Neamtu-Voicu, A. (2016). L’impuissance de la puissance: entre l’obstacle et l’opportunité, (Trois femmes puissantes et Ladivine de Marie NDiaye). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Université Blaise Pascal-Clermont-Ferrand
• Thomas, D. (2013). Africa and France. Indiana: Indiana University Press. Touraine, A. (2022). Birlikte Yaşayabilecek Miyiz?. (O. Kunal, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Volet, J.-M. (1993). La parole aux africaines, ou, l'idée de pouvoir, chez les romancières d'expression française de l'Afrique sub-saharienne. Amsterdam: Rodopi.
• Yassıtepe Ayyıldız, E. (2018). Aimé Césaire'in Gözünden Kongo'nun Bağımsızlık Mücadelesi ve Patrice Lumumba: Une Saison Au Congo. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(1), 496-511. Doi:10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.24