A Scale Development Study Based on Determining the Effect of Open and Green Areas on Housing Choice

Yıl 2019, , 223 - 238, 31.01.2019

Aybike Ayfer Karadağ , Yaşar Selman Gültekin

https://doi.org/10.29130/dubited.434790

Cited By: 5

Öz

Housing choice in urban life is one of the important issues. Housing is a force that has the power to direct the mobility of the city and therefore the socio-cultural and economic distribution of the city. Sometimes this phenomenon brings about the anticipation of cultural construction, sometimes the characteristics of suitable housing for the building, and the relationship of cultural distribution suitable for the housing at some time. The aim of this study was to develop a scale for determining the factors affecting the choice of housing in Turkey. Work in the vicinity of Turkey's capital Ankara's Dikmen valley was carried out in some neighborhoods. In the study, a survey was conducted to collect data. The questionnaire was composed of 21 questions in three sections, which are the variables (52 variables), the demographic characteristics of the participants (11 questions) and the properties related to the residence (9 questions). Considering the 95% confidence level and the 5% error margin; it was conducted with random and face-to-face interview technique to 415 people in order to increase the representation. Data analyzes were evaluated on the basis of validity, reliability analyzes and explanatory factor analysis (EFA) through the SPSS 22 statistical package program. According to the analysis results; Factors affecting housing choice (KSEF) are defined by 4 factors with eigenvalues greater than 1 and 20 variables under these factors. These factors are named with Recreational Accessibility and Green Areas (RUYA), Environmental Quality of Housing Area (KAÇK), Economic Value of Housing (KED) and Housing Structural Properties (KYO). As a result of the exploratory factor analysis, it was determined that the factor load values changed between 0.652 and 0.967 and the total variance explained 68.499%. Housing choice to determine the factors affecting the validity of this scale can be used in research of the development work to be done in different regions of Turkey and said to be a tool with reliability values.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Dikmen Valley, Housing Choice, Scale Development

Açık ve Yeşil Alanların Konut Seçimine Etkisinin Belirlenmesi Temelinde Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Öz

Kent yaşamında konut seçimi önemli konulardan biridir. Konut, kentteki hareketliliği ve dolayısıyla kentin sosyokültürel ve ekonomik dağılımını yönlendirme gücüne sahip bir olgudur. Bu olgu kimi zaman kültürel yapının
beklentisi, kimi zaman yapıya uygun konut nitelikleri, kimi zamansa konuta uygun kültürel dağılım ilişkisini
gündeme getirmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de konut seçiminde etkili olan faktörlerin belirlenmesine
yönelik bir ölçek geliştirmektir. Çalışma, Türkiye’nin başkenti Ankara’nın Dikmen vadisi çevresinde yer alan bazı
mahallelerde yürütülmüştür. Çalışmada verilerin toplanması amacıyla anket çalışması yapılmıştır. Anket formu,
konut seçiminde etkili olan değişkenler (52 değişken), katılımcıların demografik özellikleri (11 soru) ve konuta
ilişkin özellikler (9 soru) olmak üzere üç bölüm ve toplam 21 sorudan oluşturulmuştur. Anket çalışması %95 güven
düzeyi ve %5 hata payı göz önünde bulundurularak; temsil yeteneğini de artırmak amacıyla 415 kişiye rasgele ve
yüz yüze görüşme tekniği ile yürütülmüştür. Veri analizleri SPSS22 istatistik paket programı aracılığı ile geçerlilik,
güvenirlik analizleri ve açımlayıcı faktör analizi (AFA) temelinde değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre;
konut seçimini etkileyen faktörler (KSEF)özdeğerleri1’den büyük olan 4 faktör ve bu faktörlerin altında yer alan
20 değişkenle tanımlanmıştır. Bu faktörler Rekreasyonel Ulaşılabilirlik ve Yeşil Alanlar (RUYA), Konut Alanının
Çevre Kalitesi (KAÇK), Konutun Ekonomik Değeri (KED) ve Konutun Yapısal Özellikleri (KYO) isimleri ile
adlandırılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda faktör yük değerlerinin 0.652 ve 0.967 arasında değiştiği,
toplam varyansın da %68,499’unu açıkladığı belirlenmiştir. Konut seçimini etkileyen faktörlerin belirlenmesine
yönelik yapılan bu ölçek geliştirme çalışmasının Türkiye’nin farklı bölgelerinde yapılacak araştırmalarda
kullanılabilecek geçerlilik ve güvenilirlik değerlerine sahip bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Dikmen Vadisi, Konut Seçimi, Ölçek Geliştirme

Kaynakça

• [1] B. Duru ve A. Alkan, 20. Yüzyıl Kenti,1. baskı, Ankara, Türkiye: İmge Kitabevi, 2002, ss. 306.
• [2] N. Küyük, “Yerel yönetimlerin Kürt kökenli grupların büyükşehirlere göç sonrası entegrasyon sorunlarına yaklaşımı: Ankara örneği”, Yüksek Lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Atılım Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2011.
• [3] H. Bal, Kent Sosyolojisi. 1. baskı, Isparta, Türkiye: Fakülte Kitapevi, 2002, ss.400.
• [4] R. Erkan, Kentleşme ve Sosyal Değişme, 3. baskı, Ankara, Türkiye: Bilim Adamı Yayınları, 2002, ss. 264.
• [5] S. Aksoylu, Mimarlık Tarihi, Türkiye’de Modernleşme Sürecinde Kentleşme ve Kent Planlaması, Eskişehir, Türkiye: Anadolu Üniversitesi Yayını, 2013.
• [6] İ. Aslanoğlu, Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı, 1. baskı, Ankara, Türkiye: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, 2001.
• [7] H. Perçin ve A. Akay, “Plansız Kentleşme ve Sonuçları”, Peyzaj Mimarlığı Kongresi, Peyzaj Mimarları Odası, Ankara, Türkiye, 2000.
• [8] R. Keleş, Kentbilim Terimleri Sözlüğü, 1. Baskı, Ankara, Türkiye: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1998, ss.196.
• [9] H. Bal, Kentsel Yapı ve Kentlileşme Süreci, 1. baskı, Isparta Türkiye: Fakülte Kitabevi, 2003.
• [10] M. Ergen, “Avrupa birliğine entegrasyon sürecinde Türkiye’deki kentleşmenin ekolojik yapıya etkisinin araştırılması: Yozgat örneği”, Yüksek Lisans tezi, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, Gebze Teknik Üniversitesi, Gebze, Türkiye, 2005.
• [11] C. K. Şahin, “Isparta kent merkezi konut bahçelerindeki bitkisel materyalin incelenmesi üzerine bir araştırma”, Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, Türkiye, 2008.
• [12] M. C. Sayan, “Ankara’da yeni yerleşim alanlarındaki uygulamaların peyzaj tasarım ilkeleri açısından irdelenmesi”, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2002.
• [13] T. Akayoğlu, “İzmir kentinde örnek olarak seçilen toplu konut alanları dış mekânlarının irdelenmesi”, Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye, 2008.
• [14] J. Lang, Urban Design, The Amerikan Experience, 1st. ed, New York, USA: Van Nostrand Reinhold, 1994, pp. 509.
• [15] E. F. Arcan ve F. Evci, Mimari Tasarıma Yaklaşım, 1. baskı, İstanbul, Türkiye: Tasarım Yayın Grubu, 1999.
• [16] Ö. L. Kellekçi,“Kullanıcıların konut ve çevresel kalite memnuniyetin belirleyicileri: İstanbul metropoliten alanı örneği”, Doktora tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2005.
• [17] M. Y. Yıldız, “Bolu il merkezinde hane halkının konut tercihine etki eden faktörlerin incelenmesi,” Yüksek Lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye, 2006.
• [18] M. Es ve Ö. Akın, “Konut Memnuniyeti”, Yerel Siyaset Dergisi, c. 25, ss. 73-80, Türkiye, 2008.
• [19] M. Yalvaç, “İstanbul’da 2000 yılı sonrası gelişen yeni konut alanlarının değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2008.
• [20] M. Durkaya ve R. Yamak, “Türkiye’de Konut Piyasasının Talep Yönlü Analizi,” İktisat İşletme ve Finans Dergisi, c. 19, s. 217, ss. 75-87, 2004.
• [21] Z. G. Bakır, “Konut Hakkı ve İhlalleri: Kentli Haklarının Doğuşu”, Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, Kocaeli, Türkiye, 2010.
• [22] M. Sur, İş Hukukunun Uluslararası Kaynakları, 1. baskı, İzmir, Türkiye: Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Döner Sermayesi İşletmesi Yayınları, 1995, ss. 200.
• [23] K. Erata, “Toplu konutlarda kullanıcı isteklerini sistematize eden bir tasarım rehberi”, Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trakya Üniversitesi, Trakya, Türkiye, 1998.
• [24] F. Fırat, “Konya merkez ve çevresindeki konut alanlarının irdelenmesi,” Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2001.
• [25] D. Savaş, B. Oğuz, N. Çetinkaya ve Ü. Şimşek, “Iğdır Konut Karakteristiği ve Konut Eğilimleri Analizi”, Iğdır Valiliği Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, Iğdır, Türkiye,2014.
• [26] İ. Karaduman ve N. K. Yılmaz, “Rezidans Dairesi Satışında Müşteri Tercihlerini Etkileyen Faktörler ve Pazar Payı Analizinde Konjoint Yönteminin Kullanımı”, Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, c. 1, s. 2, ss. 65-82, 2015.
• [27] H. I. Uçar, “Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da toplu konut planlamasının ve mimarisinin gelişimi”, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2002.
• [28] H. Koç, “İzmir’de Konut Çevrelerinde Nitelikli Yapılaşma Üzerine Görüşler”, TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, ss. 515-526, İzmir, Türkiye, 2009.
• [29] R. Keleş, Kentleşme Politikası, 16. baskı, Ankara, Türkiye: İmge Kitabevi, 1984, ss. 703.
• [30] Dikmen Vadisi Konut Geliştirme Projesi Fizibilite Raporu, Türkiye, 1991.
• [31] M. Demirci, “Kent planlamada uygulama anlayışına eleştirel bir yaklaşım: Dikmen Vadisi projesi örneği”, Doktora tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2004.
• [32] G. Sayın, “Yerleşim alanlarında peyzaj kalitesini artıracak ölçütlerin saptanması ve dikmen vadisi örneğinde incelenmesi”, Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2011.
• [33] Ş. Şahin, “Dikmen Vadisi peyzaj potansiyelinin saptanması ve değerlendirilmesi üzerine bir araştırma”, Doktora tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 1996.
• [34] Z. Güngör, “Türkiye’de yaşanan gecekondulaşma süreci ve çözüm arayışları: Ankara Dikmen Vadisi örneği”, Kentsel tasarım ödevi, Okan Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, Kentsel Dönüşüm Yüksek Lisans Programı, İstanbul, Türkiye, 2012.
• [35] Ö. L. Kellekci ve L. Berköz, “Konut ve Çevresel Kalite Memnuniyetini Yükselten Faktörler,” İTÜ Mimarlık, Planlama ve Tasarım Dergisi, c. 5, c. 1, ss. 167-178, 2006.
• [36] H. Je, J. Lee, S. Cheong and S. A. Shin, “A Study on Residential Quality Index of Super High-Rise Apartment Housing Through Survey With Experts,” Proceedings of the International Conference on Sustainable Building Asia, Seoul, Korea, 2007.
• [37] A. G. Salleh, “Neighbourhood Factors in Private Low-cost Housing in Malaysia”, Habitat International, vol.2, no.1, pp.1-9, 2008.
• [38] H. Türkoğlu, “Residents’ Satisfaction of Housing Environments: The Case of Istanbul, Turkey,” Landscape and Urban Planning, vol. 39, no. 1, pp. 55-67, 1997.
• [39] B. Li and S. Chen, “A Study of Residential Condition and Satisfaction of The Elderly in China”, J. Housing Forthe Elderly, vol. 25, pp. 72-88, 2011.
• [40] K. Dekker, S. Vos, S. Musterd and R. Kempen, “Residential Satisfaction in Housing Estates in European Cities: A Multi-Level Research Approach”, Housing Stud., vol. 26, no. 4, pp. 479-499,2011.
• [41] R. Altunışık, R. Coşkun, S. Bayraktaroğlu ve E. Yıldırım, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, 9. baskı, Sakarya, Türkiye: Sakarya Kitapevi, 2017.
• [42] T. Baş, Anket: Anket Nasıl Hazırlanır? Anket Nasıl Uygulanır? Anket Nasıl Değerlendirilir? Ankara, Türkiye: Seçkin Yayıncılık, 2010.
• [43] M. Otrar ve F. S. Argın, “Öğrencilerin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, c. 4, s. 1, ss. 391-403, 2015.
• [44] F. Y. Karakoç ve L. Dönmez, “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Temel İlkeler”, Tıp Eğitimi Dünyası Dergisi, s. 40, ss. 39-49, 2014.
• [45] Ş. Kalaycı, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara, Türkiye: Asil Yayın Dağıtım, 2008.
• [46] A. Field, Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics, London, UK: Sage Publication, 2013.
• [47] T. Zorlu ve A. Sağsöz, “Müstakil Konut Sitelerinde Kullanıcı Tercihlerine Bağlı Fiziki Müdahaleler: Trabzon Örneği,” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 27, s. 2, ss. 189-206, 2010.
• [48] A. E. Pamukçu, “Konut ve yakın çevresinde memnuniyet ve aidiyetin irdelenmesi: Bakırköy örneği,” Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü İç Mekân Tasarımı, Bahçeşehir Üniversitesi İstanbul, Türkiye, 2015.
• [49] M. R. Kaleli ve E. M. Özgür, “İkametgâh Memnuniyeti Bağlamında Konut Yeri Seçimi ve İkametgâh Hareketliliği: Bolu Kenti Örneği,” Coğrafi Bilimler Dergisi, c. 11, s. 2, ss. 149-168,2013.
• [50] H. Çınar, N. Döngel, M. Atar ve İ. Aydın, “Konutlarda Hava Kalitesini Etkileyen Kirleticiler ve Kullanıcı Memnuniyetinin Tespit Edilmesi”, Türk Bilim ve Araştırma Vakfı, c. 9, s. 3, ss. 31-40, 2016.
• [51] D. Altun, “Konut satın alma kararını belirleyen faktörler; karaman iline yönelik bir araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Karaman, Türkiye, 2017.
• [52] İ. Yüksek, E. Mıhlayanlar ve T. E. Tıkansak, “Konut Kullanıcılarının İç Ortam Konfor Koşullarından Memnuniyetlerinin Tespitine Yönelik Bir Çalışma”, Bina Fiziği Sempozyumu, ss. 2141-2149, Türkiye, 2015.
• [53] Y. Kara, İ. H. Demir ve M. Torun, “TOKİ Konutlarında Son Kullanıcı Memnuniyetinin Belirlenmesi”, 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science, ss. 1476-1482, Bakü, Azerbaycan, 2017.
• [54] R. Yayar ve D. Gül, “Mersin Kent Merkezinde Konut Piyasası Fiyatlarının Hedonik Tahmini,” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 14, s. 3, ss. 87-100, 2014.