Analysis of Risk Factors Causing Occupational Accidents in the Textile Sector by Using DEMATEL Method

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 3, 1162 - 1175, 31.07.2019

Ömer Faruk Efe , Burak Efe

https://doi.org/10.29130/dubited.509463

Cited By: 5

Öz

Tekstil Sektöründe İş Kazalarına Sebep Olan Risk Faktörlerinin DEMATEL Yöntemiyle Analizi

Öz

Günümüzde rekabetin ve sürekli
iyileştirmenin en önemli unsurlarından birisi de iş sağlığı ve güvenliği  çalışmalarıdır. İş sağlığı ve güvenliği
uygulamalarının etkinliği işletmelerin  ve çalışanların performansını uzun dönemde
olumlu etkilemektedir. Çalışma ortamında üretim verimliliğini ve çalışan
sağlığını olumsuz etkileyen birçok risk faktörü bulunmaktadır. Bunların tespit
edilmesi ve çalışma ortamından uzaklaştırılması işletmenin ve çalışanın güvenliği
açısından önemlidir. Bu çalışmada tekstil sektöründe, iş kazalarına sebep olan
risk faktörleri incelenmiştir. Kazalar üzerinde etkili olan risk faktörleri ve
birbirleri arasındaki etkileri daha net ve doğru olarak belirlenebilirse,
yapılacak iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının da etkinliği o düzeyde artacaktır.
İş kazasına sebep olan risk faktörlerinin birbirleri arasındaki ilişki DEMATEL
yöntemi ile araştırılmıştır. Sonuç olarak “yönetim-işveren algıları” kriterinin
diğer risk faktörlerini daha çok etkilediği tespit edilmiştir. Yönetim-işveren
algısında oluşturulabilecek iyileşmeler ile diğer risk faktörlerinin etkinliği
ve kazaların gerçekleşme durumu azaltılacaktır. Diğer kriterleri en az
etkileyen ve en fazla etkilenen faktör ise “biyolojik faktörler” olarak
bulunmuştur. 

Anahtar Kelimeler

İş sağlığı ve güvenliği, İş kazaları, Risk faktörleri

Kaynakça

• [1] F. B. Muniz, J. M. Peon, C. Vasquez-Ordas, “Safety culture: Analysis of the causal relationships between its key dimensions,” Journal of Safety Research, vol. 38, no. 6, pp. 627–641, 2017.
• [2] F. Uğurlu, “Tekstil Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği,” ÇSGB, Türkiye, İş Müfettişliği Yardımcılığı Etüdü, 2012.
• [3] G. Dur, “Hazır Giyim İşletmelerinde Çalışan Personelin Çalışma Şartlarından Kaynaklanan Fiziksel Rahatsızlıklar ve İş Kazalarının Ergonomik Kriterler Açısından Değerlendirilmesi,” Yüksek Lisans Tezi, Giyim Endüstrisi ve Giyim Sanatları Eğitimi ABD, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2007.
• [4] H. Dedeler, “Bir İşletmede İşyeri Fiziksel Risk Etmenlerinin Çalışanların Sağlığına Olan Etkisinin Saptanması ve Değerlendirilmesi,” Yüksek Lisans Tezi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye, 2008.
• [5] A. Taşoluk, “Bir Hazır Giyim Üretiminde Meslek Hastalıkları, Yorgunluk ve İş Kazaları Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi: Örnek Bir Uygulama,” Yüksek Lisans Tezi, Giyim Sanatları Eğitimi Bilim Dalı, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye, 2011.
• [6] Ü. Özdemir, “Bulanık DEMATEL ve Bulanık TOPSIS Yöntemleri Kullanılarak Limanlarda Yaşanan İş Kazalarının İncelenmesi,” J ETA Maritime Science, c. 4, s. 3, ss. 235–247, 2016.
• [7] S. Seker, F. Recal, H. Basligil, “ A Combined DEMATEL and Grey System Theory Approach for Analyzing Occupational Risks: A Case Study in Turkish Shipbuilding Industry,” Human and Ecological and Risk Assessment, vol. 23, no. 6, pp. 1340–1372, 2017.
• [8] S. Iranzadeh, G. Soltanifesaghandi, “Measuring Cause and Effect Relations among the Organizational Factors Affecting the Performance of Industry Safety Based on Fuzzy DEMATEL Method,” Iran Occupational Health, vol. 13, no. 1, pp. 27–37, 2016.
• [9] B. Özdemir, “Tekstil Atölyelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemiyle Değerlendirilmesi,” İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Türkiye, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, 2014.
• [10] N. G. Mutlu, S. Altuntaş, “Türkiye’de 1974-2016 Yıllarında İş Sağlığı ve Güvenliği Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Profili,” Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, c. 7, s. 2, ss. 509-535, 2017.
• [11] İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları. T.C. Resmi Gazete, Sayı: 28602, 29 Mayıs 2013.
• [12] Sosyal Güvenlik Kurumu. (2018, 6 Haziran). 2015 Yılı İş Kazası İstatistikleri. Erişim: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari.
• [13] Ö. F. Efe, “Tekstil Sektöründe İş Kazalarının ve Meslek Hastalıklarının Üretime ve Kaliteye Etkilerinin İncelenmesi,” Doktora Tezi, Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye, 2018.
• [14] E. Fontela ve A. Gabus, “DEMATEL, Innovative Methods. Report No. 2 Structural Analysis of the World Problematique,” Battelle Geneva Research Institue, pp. 67-69, 1974.
• [15] C. W. Li ve G. H. Tzeng, “Identification of A Threshold Value for the DEMATEL Method Using the Maximum Mean De-entropy Algorithm to Find Critical Services Provided by a Semiconductor Intellectual Property Mall,” Expert Syst. with Application, vol. 36, no. 6, pp. 9891–9898, 2009.
• [16] D. Vujanović, V. Momčilovic, N. Bojović ve V. Papić,“ Evaluation of Vehicle Fleet Maintenance Management Indicators by Application of DEMATEL and ANP,” Expert Systems with Applications, vol. 39, no. 12, pp. 10552–10563, 2012.
• [17] W. H. Tsai ve W. C. Chou, “Selecting Management Systems for Sustainable Development in SMEs: A Novel Hybrid Model Based on DEMATEL, ANP, and ZOGP,” Expert Systems with Applications, vol. 36, no. 2, pp. 1444–1458, 2009.
• [18] G. H. Tzeng, C. H. Chiang ve C. W. Li, “Evaluating Intertwined Effects in E-learning Programs: A Novel Hybrid MCDM Model Based on Factor Analysis and DEMATEL,” Expert Systems with Applications, vol. 32, no. 4, pp. 1028–1044, 2007.
• [19] W. W. Wu ve Y. T. Lee, “Developing Global Managers’ Competencies Using the Fuzzy DEMATEL Method,” Expert Systems with Applications, vol. 32, no. 2, pp. 499–507, 2007.
• [20] M. Gül, A. F. Güneri ve B. Derin, “Evaluation of Service Quality Criteria for A Privative Medical Center by Using Servqual and DEMATEL Methods,”Journal of Engineering and Natural Science, vol. 32, pp. 240–253, 2014.
• [21] M. N. Muhammad ve N. Cavus, “Fuzzy DEMATEL Method for Identifying LMS Evaluation,” 9th International Conference on Theory and Application of Soft Computing, Computing with Words and Perception5, Macaristan, 2017.
• [22] R. Gholamnia, M. Ebrahimian, S. B. Gendeshmin, R. Saeedi ve S. Firooznia “Effective Factors on the Occurence of Falling from Height Accidents in Construction Projects by Using DEMATEL Method,” Proceedings of the 20th Congress of the International Ergonomics Association (IEA 2018) pp. 293–305, İtalya, 2018.
• [23] Y. Li, H. Yong, X. Zhang, Y. Deng ve S. Mahadevan, “An Evidential DEMATEL Method to Identify Critical Success Factors in Emergency Management,”Applied Soft Computing, vol. 22, pp. 504-510, 2014.
• [24] M. N. Shaik ve W. Abdul-Kader, “Comprehensive Performance Measurement and Causal-effect Decision Making Model for Reverse Logistics Enterprise,” Computers & Industrial Engineering, vol. 68, pp. 87-103, 2014.
• [25] E. Aksakal ve M. Dağdeviren, “ANP ve DEMATEL Yöntemleri ile Personel Seçimi Problemine Bütünleşik Bir Yaklaşım,” Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Dergisi, c. 25, s. 4, ss. 905-913, 2010.
• [26] İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü. (2018, 29 Kasım). Tekstil Ürünleri İmalatı İçin Kontrol Listesi. Erişim: https://www.ailevecalisma.gov.tr/isggm/hizmetlerimiz/yayinlar/.
• [27] C. Smallman ve G. John, “Perspective on the Impact of Health and Safety on Corporate Performance,” Safety Science, vol. 38, no. 3, pp. 227-239, 2001.