Bazı Antidepresan ve Antiepileptik İlaçların İnsan Kanında Eş Zamanlı Analizi için LC-MS/MS Yöntemi Geliştirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 3, 2030 - 2044, 31.07.2019

Mehmet Kamil Temel Osman Aksu Ertuğrul Kaya Mert Dönmez Ümit Ergun

https://doi.org/10.29130/dubited.514385

Öz

Bu çalışmada, sık kullanılan
antidepresan ilaç etken maddeleri olan Paroksetin, Sitolapram, Essitolapram,
Venlafaksin ile antiepileptik ilaç etken maddeleri olan Karbamazepin ve
Oxkarbamazepin moleküllerinin tayini için, insan kanında Sıvı
Kromatografisi-Kütle Spektrometresi (LC-MS/MS) cihazı ile basit, hızlı ve
güvenilir olan bir metot geliştirilmiştir. Her bir ilaç etken maddesi için geri
kazanım, doğruluk, yüzde bağıl standart sapma (%RSD), gözlenebilme sınırı (LOD)
ve alt tayin sınırı (LOQ) gibi bazı analitik parametrelerin belirlenip,
ölçülebilir en düşük değerlerin yüksek hassasiyet ile en kısa sürede eş zamanlı
olarak yapılması amaçlanmıştır. Etken maddelerin her biri için belirlenen konsantrasyonlarda;
LOD değerleri 0,06-0,36 ng.mL^-1, LOQ değerleri ise 0,21-1,21  ng.mL^-1 aralığında elde
edilmiştir. Gün içi tekrarlanabilirlik değerlerinde %RSD sonuçları 0,15-10,71
ng.mL^-1, günler arası tekrarlanabilirlik değerlerinde ise %RSD
sonuçları 0,23-13,75 ng.mL^-1 aralığında bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Depresyon, epilepsi, ilaç, antidepresan, antiepileptik, LC-MS/MS

Kaynakça

• [1] R. M. Procyshyn, K. Z. Bezchlibnyk-Butler, J. J. Jeffries, Clinical Handbook Psychotropic Drugs, 22. baskı, Göttingen, Almanya: Hogrefe Yayıncılık, 2017, ss. 12.
• [2] S. Özden, Klinik Toksikoloji, Klinik Toksikoloji Ders Notları, İstanbul, 2015.
• [3] E. Köroğlu, DSM - 5 Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, 5. Baskı, Ankara, Türkiye, 2015, ss.34-35.
• [4] M. Öztürk, Kronik Hastalık ve Çocuk. İçinden: Çocuk Hastalıklarında Biyopsikososyal Yaklaşım," 1. baskı, İstanbul, Türkiye: Epsilon Yayıncılık, 2007, ss. 49-59.
• [5] K. Fazlıoğlu, Ç. Hocaoğlu, F. M. Sönmez, "Çocukluk Çağı Epilepsisinin Aileye Etkisi," Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, ss. 190-205, 2010.
• [6] A. İşler, "Epileptik Çocuklarda Semiyolojik Nöbet Sınıflamasında Modüler Eğitim," Doktora Tezi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Bölümü, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye, 2006.
• [7] K. Fazlıoğlu, Ç. Hocaoğlu, F. M. Sönmez, A. Cansu, "Epilepsi Tanısı Konan Çocukların Aile İşlevleri, Anne–Babalarındaki Kaygı Ve Başa Çıkma Tutumları," New Symposium Journal, c. 48, ss. 190-205, 2010.
• [8] K. Demirkan, "Terapötik İlaç Monitörizasyonu," Yoğun Bakım Dergisi, c. 7, s. 3, ss. 365-369, 2007.
• [9] A. Castro, M. Concheiro, O. Quintela, A.Cruz, M.López, Rivadulla, "LC-MS/MS method for the determination of nine antidepressants and some of their main metabolites in oral fluid and plasma. Study of correlation between venlafaxine concentrations in both matrices," Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, vol.48, pp.183-193, 2008.
• [10] Q. Zhong, L. Shen, J. Liu, D. Yu, S. Li, Z. Li, J. Yao, T. Huang, S. İ. Kawano, Y. Hashi, T Zhou, "Automatic on line solid phase extraction with ultra high performance liquid chromatography and tandem mass spectrometry for the determination of ten antipsychotics in human plasma," Journal of Separation Science, vol. 39, pp. 2129-2137, 2016.
• [11] L. Hu, X. Li, J. Hu, X. Ni, H. Lu, J. Wang, X.Huang, C. Xian, L. Shang, Y. Wen, A "Simple HPLC–MS/MS Method for Determination of Tryptophan, Kynurenine and Kynurenic Acid in Human Serum and its Potential for Monitoring Antidepressant Therapy," Journal of Analytical Toxicology, vol. 41, pp. 37–44, 2017.
• [12] I. González M. Verónica, C. Rosa, M. Rosario, R. Analores, R. Cela, J. B. Quintana, "Multi-residue determination of psychoactive pharmaceuticals, illicit drugs and related metabolites in wastewater by ultra-high performance liquid chromatography-tandem mass spectrometry," Journal of Chromatography Analyse, vol. 1569, pp. 91-100, 2018.
• [13] A. G. Asimakopoulos, P. Kannan, S. Higgins, K. Kannan, "Determination of 89 drugs and other micropollutants in unfiltered wastewater and freshwater by LC-MS/MS: an alternative sample preparation approach," Analytical and Bioanalytical Chemistry, c. 409, ss. 6205–6225, 2017.
• [14] A. Pouliopoulos, E. Tsakelidou, A. Krokos, H.G. Gika, G. Theodoridis, N. Raikos, "Quantification of 15 Psychotropic Drugs in Serum and Postmortem Blood Samples after a Modified Mini-QuEChERS by UHPLC–MS-MS," Journal of Analytical Toxicology, vol. 42, pp. 337–345, 2018.
• [15] D. Montenarh, M. Hopf, H. H. Maurer, P. Schmidtaand, A. H. Ewalda*, "Development and validation of a multi-analyteLC-MS/MS approach for quantification of neurolep tics in whole blood, plasma and serum," Drug Test Analysis, vol. 8, pp. 1080–1089, 2016.
• [16] M. Licata, C. Rustichelli, F. Palazzoli, A. Ferrari, C. Baraldi, D. Vandelli, P. Verri, F. Marchesi, E. Silingardi, "Hair testing in clinical setting: Simultaneous determination of 50 psychoactive drugs and metabolites in headache patients by LC tandem MS," Journal Of Pharmaceutıcal And Bıomedıcal Analysıs, vol. 126, pp. 14-25, 2016.
• [17] M. Jang I. Shin, J. Kim, W. Yang, "Simultaneous quantification of 37 synthetic cannabinoid metabolites in human urine by liquid chromatography-tandem mass spectrometry," Japanese Association of Forensic Toxicology and Springer, vol. 33, pp. 221-234, 2015.
• [18] A. Song, "Determination of 13 Organic Toxicants in Human Blood by Liquid–Liquid Extraction Coupling High-Performance Liquid Chromatography Tandem Mass Spectrometry," Japan Society for Analytıcal chemistry, vol. 32, pp. 645-652, 2016.
• [19] S. Deeb, D. A. McKeown, J. H. Torrance, F. M. Wylie, B. K. Logan, K. S. Scott, "Simultaneous Analysis of 22 Antiepileptic Drugs in Postmortem Blood, Serum and Plasma Using LC–MS-MS with a Focus on Their Role in Forensic Cases," Journal Analytical Methods Chemistry, vol. 38, pp. 485-494, 2014.
• [20] M. Shibataa, S. Hashib, H. Nakanishia, S. Masudab, T. Katsurab and I. Yanoa*, "Detection Of 22 Antiepileptic Drugs by Ultraperformance Liquid Chromatography Coupled With Tandem Mass Spectrometry Applicable To Routine Therapeutic Drug Monitoring,", Journal of Analytical Toxicology, vol. 38, pp. 485-494, 2014. [21] X. Miao and C. Metcalfe*, "Determination of Carbamazepine and Its Metabolites in Aqueous Samples Using Liquid Chromatography-Electrospray Tandem Mass Spectrometry," Analytıcal Chemistry, vol. 75, pp. 3731-3738, 2003.
• [22] L. Yin, M. Shi, T. Wang, M. Zhang, X. Zhao, Y. Zhang, J. Gu, "Parallel Column LC–MS/MS Method for High Throughput Analysis of Eight Antiepileptic Drugs in Clinical Therapeutic Drug Monitoring," Chromatographia, vol. 80, pp. 137-143, 2017.
• [23] F. Akçadağ, M. Bilsel, B. Binici, O. Cankur, K. Topal, A.yılmaz, P. Yolcu, "Metodun Geçerli Kılınması ve İlgili Konular için Laboratuvar Kılavuzu (EURACHEM)," İstanbul, Türkiye: 2.baskı, ss. 28-29, 2018.