Su Ürünleri Mühendisliği’nde Donanımlı Dalışın İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 94 - 101, 31.01.2020

Anıl Gülşahin , Hasan Cerim , Ozan Soykan

Öz

Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği konusunda çeşitli bilimsel çalışmalar bulunmasına rağmen, su ürünleri mühendisliği ve donanımlı dalış konularında kapsamlı bir araştırma bulunmamaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de aletli dalış yapan su ürünleri mühendislerinin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki tutum ve davranışları, güvenlik farkındalıkları, iş kazası ve meslek hastalıkları deneyimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmadaki veriler Haziran-Eylül 2017 tarihleri arasında Ege bölgesinde faaliyet gösteren yetiştiricilik sektörleri ile bu bölgedeki üniversitelerde görev yapan ve işi gereği donanımlı dalışlar gerçekleştiren 123 adet su ürünleri mühendisi ile yüz yüze anket yolu ile toplanmıştır. Elde edilen sonuçlar katılımcıların %48,8’inin sigara ve %78’inin alkol kullandığını göstermektedir. Katılımcıların %75,6’sı meslek hastalığı tanımını bilmektedir. Buna ek olarak %4,9’unda eklem hastalıkları (romatizma, menüsküs vb.), göz bozukluğu problemlerinin mevcut olduğu ve %4,9’unun kronik sinüzit ve işitme kaybı rahatsızlıklarına sahip oldukları tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlarda %53,7’sinin çalıştığı kurum tarafından donanımlı dalış ve mesleklerindeki karşılaşılabilecek risklerle ilgili düzenli olarak eğitime alındığı belirlenmiştir. Anket çalışmasında aletli dalışın ne kadar tehlikeli olduğu sorusunu katılımcıların %7,3’ü tehlikesiz, %75,6’sı tehlikeli, %17,1’i ise çok tehlikeli olarak değerlendirmişlerdir. Katılımcıların %7,3’ü dalıştan önce, %19,5’i dalış esnasında ve %9,8’i dalış sonrasında kaza geçirmiştir. Yapılan çalışmada iş sağlığı ve güvenliğini etkileyen en önemli risk etmenlerinin fiziksel ve ergonomik risk etmenleri olduğu değerlendirilmiştir. Çalışmanın önemli sonuçlarından biri donanımlı dalış için mesleki yeterliliklerin denetlenmemesi ve işletmelerin bu konudaki farkındalıklarının oldukça düşük olduğudur. Türkiye için önemi büyük olan su ürünleri sektöründeki iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin koşulların iyileştirilmesi sektörün güvenle büyüyebilmesi için çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Su ürünleri mühendisi, Donanımlı dalış, Risk, Tehlike, İş güvenliği

Evaluation of Scuba-Diving in Fisheries Engineering in terms of Occupational Health and Safety

Öz

There are various scientific studies on occupational health and safety in Turkey. However, there is no comprehensive research on fishery engineering and scuba-diving. In this study, attitudes and behaviors of fishery engineers who perform scuba-diving, on security, security awareness, accidents at work and occupational diseases were aimed to determine. Study was conducted between June and September 2017. A total of 123 aquaculture engineers and academicians joined work. Results showed that 48.8% of the participants were smokers and 78% were alcohol consumers. 75.6% of the participants know the definition of occupational disease. In addition, 4.9% of patients had joint diseases (rheumatism, meniscus, etc.), Eye disorders and 4.9% of them had chronic sinusitis and hearing loss. It was determined that 53.7% of them were regularly trained about the scuba-diving related occupational risks. While 7.3% of respondents found their job to be dangerless, 75.6% and 17.1% of them reported the occupation to be dangerous and very dangerous, respectively. 7.3% of the participants had an accident before diving, 19.5% during diving and 9.8% after diving. The most important risk factors affecting occupational health and safety were physical and ergonomic risk factors. Another result of the study is that the professional competencies for the scuba-diving have not been controlled and the awareness of the enterprises on this subject was quite low. Improving conditions related to occupational health and safety in the fisheries sector, which is of great importance for Turkey is very crucial for the safe growth of the fisheries and aquaculture sector.

Anahtar Kelimeler

Fishery engineer, Scuba-diving, Risk, Hazard, Occupational safety

Kaynakça

• [1] L. Somers, “History of Diving: Selected Events”, (2018, March 20). [Online]. Erişim: http://www.divinghistory.com/sitebuildercontent/sitebuilderfiles/somers.pdf.
• [2] Ü. Rodoplu, “Dalış Kazaları ve Hastalıkları,” Yoğun Bakım Dergisi, c. 9, s. 2, ss. 107-113, 2010.
• [3] M. K. Düzbastılar ve F. O. Düzbastılar, Dalma Tekniği, İzmir, Türkiye: Ege Üniversitesi Basımevi, 2007.
• [4] ILO, “Fisheries”, (2018, Feb. 15,). [Online]. Erişim: http://www.ilo.org/global/industriesand-sectors/shipping-ports-fisheries-inland waterways/fisheries/lang--en/index.htm.
• [5] H. Aydın, “Türkiye’de Kültür Balıkçılığı Potansiyeli ve Akuakültür Sektörünün Ekonomiye Katkısı”, International Congress of Management Economy and Policy, Proceedings Book, İstanbul, Turkey, 2016.
• [6] TDK, “Büyük Türkçe Sözlük”, Şub. 11, 2018. [Online]. Erişim: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts.
• [7] Profesyonel Sualtiadamlari Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazete, Sayı: 23098, 2 Eylül 1997.
• [8] B.O. Alli, Fundamental principles of occupational health and safety, International Labour Office, Geneva, 2008.
• [9] SGK, “İstatistik Yıllıkları”, Ara. 25, 2018. [Online]. Erişim: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari.
• [10] Resmi Gazete, “İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği”, Ara. 26, 2012.[Online].Erişim:http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=9.5.16909&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=i%C5%9Fyeri%20tehli.
• [11] A. Algün, “İş Sağlığı ve Güvenliğinin Genel Prensipleri” TMMOB EMO Ankara Şubesi Haber Bülteni, c.3, s.3, 2014.
• [12] H.W. Heinrich, Industrial Accident Prevention: A Scientific Approach, McGraw-Hill, New York, Quoted in Hollnagel, E. (2009) Safer Complex Industrial Environments: A Human Factors Approach, Boca Raton, USA: CRC Press, 1931.
• [13] A. Şevik, “Profesyonel Sualtıadamı (Sanayi Dalgıcı) Olma Yöntemlerinden "Aday Dalgıçlık" Uygulamasının Eksikleri, Neden Olduğu Sektörel, Bireysel Sorunlar ve Çözüm Önerileri,” Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü, Ulaştırma Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı, 2014.
• [14] DHA, “Balık çiftliğinde vurgun yiyen dalgıç öldü”, Mar. 18, 2018. [Online]. Erişim: http://www.hurriyet.com.tr/balik-ciftliginde-vurgun-yiyen-dalgic-oldu-40776684.