The Effects of Indoor Comfort Conditions on the Employees in the Shopping Malls

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 3 - Ek Sayı, 406 - 429, 29.05.2021

Ebru İldeş , Fatma Dila Taşdemir Filiz Umaroğulları

https://doi.org/10.29130/dubited.755756

Cited By: 1

Öz

Closed shopping malls (SM) have become a part of life today as it offers access to functions such as shopping, entertainment and socialization without being affected by climate conditions in a single place. However, these spaces are supported by artificial lighting and air conditioning systems throughout the day in order to provide comfortable interior conditions. It is possible to see some chronic health problems in these people who do not benefit enough from daylight, which plays an important role in the physiological and psychological balance of people. Shopping malls users are exposed to these conditions within a limited time, while SM employees are affected by these conditions throughout the day. With this work, by evaluating the physical comfort of employees in shopping malls, obtaining inferences in the context of the effects of comfort parameters to the user, and making recommendations on the availability of adequate level of comfort, it is aimed to contribute to a healthy social life. For this purpose, a questionnaire was applied to 240 participants in order to determine the thermal comfort, indoor air quality, visual and auditory comfort conditions of the employees in a shopping mall with 500 employees selected as a sample in Edirne and the results obtained were statistically analyzed. As a result of the study, 26.7% of the shopping mall employees did not find thermal comfort suitable. The situation where 80% according to ASHRAE 55 and 90% according to TS EN ISO 7730 are satisfied with the ambient conditions is considered comfortable. In this case, the thermal comfort condition of the shopping mall is not suitable. In terms of indoor air quality, it has been determined that 21-37% of employees feel uncomfortable and this situation varies depending on factors such as the type of store they work, floor and smoking. In terms of visual comfort, it was observed that 65% of the employees could not benefit from daylight sufficiently during the day but found the artificial lighting conditions suitable by 67%. 80% of the employees are not satisfied in terms of auditory comfort. It is understood that the noise source is mostly indoor. As a result of this study carried out in an example of a shopping mall with an atrium in a closed plan, it is important to give importance to natural ventilation and lighting solutions in the design and planning phase in order for employees to continue their work in a healthier and more efficient way.

Anahtar Kelimeler

Thermal comfort, Indoor air quality, Visual comfort, Acustic comfort, Shopping malls

İç Mekân Konfor Şartlarının AVM (Alışveriş Merkezi) Çalışanları Üzerindeki Etkileri

Öz

İklim koşullarından etkilenmeden alışveriş, eğlenme, sosyalleşme gibi fonksiyonlara tek bir mekânda erişebilme imkânı sunması nedeniyle kapalı alışveriş merkezleri günümüzde yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Ancak konforlu iç mekân koşulları sağlamak amacıyla bu mekânlar gün boyu yapay aydınlatma ve iklimlendirme sistemleri ile desteklenmektedir. İnsanların fizyolojik ve psikolojik dengesinde önemli rol oynayan günışığından yeterince faydalanamayan bu mekânlarda çalışan kişilerde kronik hale gelen bazı sağlık sorunları görülmesi olasıdır. Alışveriş merkezi (AVM) kullanıcıları kısıtlı bir zaman içerisinde bu koşullara maruz kalırken AVM çalışanları gün boyu bu koşullardan etkilenmektedir. Bu çalışma ile AVM’lerde çalışanların fiziksel konfor değerlendirmesi yapılarak, konfor parametrelerinin kullanıcıya etkileri bağlamında çıkarımlar elde etmek, yeterli konfor düzeyine ulaşılabilirlik konusunda önerilerde bulunarak, sağlıklı bir toplumsal yaşam için katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu amaçla örneklem olarak Edirne’de seçilen 500 kişilik çalışan grubu olan bir AVM’de çalışanların iç ortamın ısıl konfor, iç hava kalitesi, görsel ve işitsel konfor durumlarını belirlemek amacıyla 240 katılımcıya anket uygulanmış ve elde edilen sonuçların istatistiksel analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda AVM çalışanlarının %26,7’si ısıl konforun uygun bulmamıştır. ASHRAE 55’e göre %80, TS EN ISO 7730’a göre %90’ının ortam koşullarından memnun olduğu durum konforlu olarak kabul edilmektedir. Bu durumda AVM’nin ısıl konfor durumu uygun değildir. İç hava kalitesi açısından çalışanların %21-37 oranında rahatsızlık duyduğu ve bu durumun çalışılan mağaza türü, kat ve sigara içme gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterdiği tespit edilmiştir. Görsel konfor açısından çalışanların %65’inin gün içerisinde gün ışığından yeteri kadar faydalanamadığı ancak yapay aydınlatma koşullarını %67 oranında uygun bulduğu görülmüştür. İşitsel konfor açısından çalışanların %80’i memnun değildir. Gürültü kaynağının ise çoğunlukla iç ortam kaynaklı olduğu anlaşılmaktadır. Atriumlu kapalı planlı bir AVM örneğinde gerçekleştirilen bu çalışma sonucunda tasarım ve planlama aşamasında doğal havalandırma ve aydınlatma çözümlerine önem verilmesi çalışanlarının işlerini daha sağlıklı ve verimli bir şekilde sürdürebilmesi açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Isıl konfor, İç hava kalitesi, Görsel konfor, İşitsel konfor, AVM

Kaynakça

• [1] S. E. Seker, “Maslow’un ihtiyaçlar piramidi,” YBS Ansiklopedisi, c. 1, s. 1, ss. 44-45, 2014.
• [2] S. Habıbı, “Bina kabuğunun enerji etkin üzerine ısı, ışık ve ses açısından bir çalışma incelenmesi,” Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2012.
• [3] Y. Epstein ve D. S. Moran, “Thermal comfort and the heat stress indices,” Industrial Healt, c. 44, s. 3, ss. 388-38, 2006.
• [4] F. Şenkal Sezer, “Sağlık ocaklarında konfor koşullarının değerlendirilmesi: Bursa/Nilüfer örneği,” Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 28, s. 1, ss. 197-208, 2015.
• [5] G. K. Oral, A. K. Yener ve N. T. Bayazit, “Building envelope design with the objective to ensure thermal, visual and acoustic comfort conditions,” Building and Environment, c. 39, ss. 281-287, 2004.
• [6] M. Özdamar ve F. Umaroğulları, “Thermal comfort and indoor air quality,”International Journal of Scientific Research, and Innovative Technology,’’ c. 5, s. 3, ss. 90-109, 2018.
• [7] İ. Atmaca ve A. Yiğit, “Isıl konfor ile ilgili mevcut standartlar ve konfor parametrelerinin çeşitli modeller ile incelenmesi,” IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, İzmir, Türkiye, 2009, ss. 543-555.
• [8] S. C. Sekhar, “Thermal comfort in air-conditioned buildings in hot and humid climates –why are we not getting it right?,” Indoor Air, c. 26, s.1, ss. 138-152, 2016.
• [9] Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy, ASHRAE Standart-55, 2013
• [10] H. Güler ve S. Ülkü, “Bitişik nizamlı villa tipi konutlarda yapısal konfor koşulları üzerine bir araştırma,” Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 12, s. 2, ss. 97-197,2007.
• [11] U. Rahle, “Desiccant kurutma ile nem kontrolü,” Tesisat Mühendisliği Dergisi, s. 95, ss. 37-42, 2006.
• [12] C. İmancı, “Döküm atölyelerinde termal konfor şartlarının incelenmesi,” İş sağlığı ve güvenliği uzmanlık tezi/araştırma, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı/İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara, 2014.
• [13] Ergonomics of the thermal environment-Analytical determination and interpretation of thermal comfort using calculation of the PMV and PPD indices and local thermal comfort criteria, ISO 7730,2005.
• [14] F. Zoroğlu ve G. Zorer Gedik, “An evaluation of thermal comfort conditions in shopping malls ın Istanbul,” inInternational Research Conference on Sustainable Energy, Engineering, Materials and Environment (IRCSEEME),Newcastle, United Kingdom, 2017, ss. 1-8
• [15] E. Mıhlayanlar, S. Kartal ve Ş. Y. Erten, “Yükseköğretim yapılarında ısıl konfor şartlarının araştırılması: Mimarlık Fakültesi Örneği,” Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 21, s. 3, ss. 917-927, 2017.
• [16] A. B. Atmaca ve G. Z. Gedik,“Determination of thermal comfort of religious buildings by measurement and survey methods: Examples of mosques in a temperate-humid climate,” Journal of Building Engineering, c. 30, ss. 101246, 2020.
• [17] Q. J. Kwong, N. M. Adam ve S. H. Tang, “Effect of environmental comfort factors in enclosed transitional,space toward work productivity,” American Journal of Environmental Sciences, c. 5, s. 3, ss. 315-324, 2009.
• [18] L. Pistore, F. Cappelletti, P. Romagnoni ve A. Zonta, “Assesment of the IEQ in two high schools by means of monitoring, surveys and dynamic simulation,” Energy Procedia, c. 82, ss. 519-525, 2015.
• [19] Y. Yaşar, A. Pehlivan ve E. Altıntaş, “İlköğretim dersliklerinde termal konfor araştırması,” VII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, İzmir, Türkiye, 2007, ss. 199-208.
• [20] İ. Yüksek, E. Mıhlayanlar ve T. E. Tıkansak, “Konut kullanıcılarının iç ortam konfor koşullarından memnuniyetlerinin tespitine yönelik bir çalışma,”12. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, İzmir, Türkiye, 2015, ss. 2141-2149,
• [21] H. Bulgurcu, N. İlten ve A. Coşgun, “Okullarda iç hava kalitesi problemleri ve çözümler,” 7. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Bildiriler Kitabı, c. 393, s. 1,ss. 601-616, 2005.
• [22] B. Kurutaş, “Bir metal endüstrisindeki çalışma ortamlarının iç hava kalitesinin belirlenmesi,” Yüksek lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2009.
• [23] E. Yurtseven, “İki farklı coğrafi bölgedeki ilköğretim okullarında iç ortam havasının insan sağlığına etkileri yönünden değerlendirilmesi”, Doktora tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2007.
• [24] O. Alptekin, “Binalarda iç hava kalitesi toz partiküllerinin iç mekân hava kalitesi üzerindeki etkilerinin incelenmesi”, Yüksek lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2007.
• [25] Y. Keskin ve O.Özyaral, “Kapalı alan atmosferinin sağlık üzerine etkileri: kakosmi (kötü koku) sendromu,”Astım Allerji İmmünoloji, s. 3, ss. 86 – 96, 2005.
• [26] Y. Keskin, O. Özyaral, R. Başkaya, E.N. Lüleci, S. Avcı ve M. Susur Acar, “Bir kamu binası iç alan atmosferinin mikrobiyolojik kalitesi ve iş ortamı algısının hasta bina sendromu açısından sorgulanması,” Astım Allerji İmmünoloji, s. 3, ss. 56–67, 2005.
• [27] V. Quagraine ve N.Boschi, “Behavioral changes can help prevent indoor air-relatedillness in Ghana,” Building and Environment, c. 43, s. 3,ss. 355-361, 2008.
• [28] P. S. Burge, “Sick building syndrome,” Occupational and Environmental Medicine, c. 61, s. 2, ss. 185-190, 2004.
• [29] A. H. Rowley ve S. T. Shulman, “Kawasaki Syndrome,” Clinical Microbiology Reviews, c. 11, s. 3, ss. 405-414, 1998.
• [30] H. Tezer ve G. Seçmeer, “Kawasaki hastalığında yenilikler,” Hacettepe Tıp Dergisi, s. 36, ss. 105-110, 2005.
• [31] A. Tuncer ve Ö.U. Soyer, “Hasta bina sendromu,” Astım Allerji İmmünoloji, s. 3, ss. 97–102, 2005.
• [32] EPA (U. S. Environmental Protection Agency),“Indoor Air Pollution: An Introduction for Health Professionals,” s. 1-8, USA: EPA, 1994.
• [33] P. Boyce, C. Hunter ve O. Howlett, The Benefits Of Daylight Through Windows, New York: Lighting Research Center, 2003.
• [34] A. K. Yener, “Binalarda günışığından yararlanma yöntemleri: çağdaş teknikler,”VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi,İzmir, Türkiye, 2008, ss. 231-241.
• [35] R. Ünver, “External obstructions and internal daylight illuminances,” International Lighting Congress Proceedings, Istanbul, Turkey, 2001, ss. 558-566.
• [36] WHO (World Health Organization),Development of a catalogue of methods: Indoor air pollution. Geneva, 2005.
• [37] Y. Shang, B. Li, A. N. Baldwin, Y. Ding, W. Yu ve L. Cheng,“Investigation of indoor air quality in shopping malls during summer in Western China using subjective survey and field measurement,” Building and Environment, c. 108, ss. 1-11, 2016.
• [38] C. Y. Chun ve A. Tamura, “Thermal environment and human responses in underground shopping malls vs department stores in Japan,” Building and Environment, c. 33, s. 2-3, ss. 151-158, 1998.
• [39] P. H. Bloch, N. M. Ridgway ve S. A. Dawson, “The shopping mall as consumer habitat,” Journal of Retailing, c. 70, s. 1, ss. 23-42, 1994.
• [40] W. M. Li, S. C. Lee ve L. Y. Chan, Indoor air quality at nine shopping malls in Hong Kong, in The Science of the Total Environment, D. Barcelo Culleres and Jay Gan, Ed., USA: Elsevier, 2001, ss. 27-40.
• [41] B. Elyiğit ve C. E. Ekinci,“Alışveriş merkezlerinin kış şartları için biyoharmolojik özelliklerinin incelenmesi,” SDU International Journal of Technologic Sciences, c. 5, s. 3, ss. 8-17, 2013.
• [42] Ş. F. Sezer, V. T. Arslan, ve A. Çatantimur, “Alışveriş merkezlerinde kullanıcı memnuniyetinin konfor koşulları açısından değerlendirilmesi: Bursa örneği,” Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 19, s. 1, ss. 81-95, 2014.
• [43] H. Abdullah, Q. Meng, L. Zhao ve F. Wang, “Field study on indoor thermal environment in an atrium in tropical climates,” Building and Environment, c. 44, s. 2,ss. 431-436, 2009.
• [44] B. Chen ve J. Kang, “Acoustic comfort in shopping mall atrium spaces-A case study in Sheffield Meadowhall,” Architectural Science Review, c. 47s. 2,ss. 107-114, 2004.
• [45] E. B. Çalışkan, “AVM tipolojilerinin işitsel konforunun değerlendirilmesi,” Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2010.
• [46] K. Demir, “Noise control and constructual preventions at shopping centers: two examples in Ankara,” Yüksek lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2003.
• [47] P. N. Dökmeci,“Acoustical comfort evaluation in enclosed public spaces with a central atrium: A case study in food court of Cepa Shopping Center,” Yüksek Lisans tezi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Bilkent Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2009.
• [48] Z. U. Ahmed, M. Ghingold ve Z. Dahari, “Malaysian shopping mall behavior: An Exploratory study,”Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, c. 19, s. 4, ss. 331- 348, 2007.
• [49] M. J. Mendell ve G. A. Heath, “Do indoor pollutants and thermal conditions in schools ınfluence student, performance? A critical review of the literature,” Indoor Air Journal, c. 15, ss. 27-32, 2005.
• [50] M. I. El-Adly, “Shopping malls attractiveness: A segmentation approach,”International Journal of Retail & Distribution Management, c. 35, s. 11, ss. 936-950, 2007.
• [51] J. R. DeLisle, “Shopping center classifıcations: challenges and opportunıties,” ICSC Working Paper Series, Research Review, c. 12, s. 2, ss. 96-101, 2005.
• [52] Sabri Paşayiğit Architects. (2019, 1 Mayıs). AVM Proje [Online] Erişim:http://www.spdo.com.tr/proje/erogluedirne-avm/177
• [53] R. Altunışık, R. Coşkun, S. Bayraktaroğlu ve E. Yıldırım, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 7. baskı, Sakarya, Türkiye: Sakarya Kitabevi, 2012.
• [54] K. Böke, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, İstanbul, Türkiye: Alfa Yayınları, 2009.
• [55] J. M. Ruane, Essentials of Research Methods: A Guide to Social Science Research, United Kingdom: Wiley-Blackwell, 2004.
• [56] Ş. Kalaycı, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara, Türkiye: Asil Yayın Dağıtım, 2010.
• [57] İ. Seçer, SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi: Analiz ve Raporlaştırma, Ankara, Türkiye: Anı Yayıncılık, 2013.
• [58] K. Özdamar, Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-1, Eskişehir, Türkiye: Kaan Kitabevi, 2011.
• [59] N. Gürsakal,Çıkarımsal İstatistik: SPSS-MINITAB Uygulamalı , Bursa, Türkiye: Dora Yayıncılık2009.
• [60] M. Kartal, Bilimsel Araştırmalarda Hipotez Testleri, Ankara, Türkiye: Nobel Yayın Dağıtım, 2006.
• [61] P. Skov, O. Valbjorn ve B. V. Pedersen,“Influence of indoor climate on the sick building syndrome in an office environment,” Scand J Work Environ Health, c. 16, s. 5, ss. 363-371, 1990.
• [62] O. Alptekin ve G. Çelebi, “Toz partiküllerinin iç mekân hava kalitesi üzerindeki etkilerinin incelenmesi,” Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 8, s. 1, ss. 30-49, 2015.
• [63] A. Norhidayaha, C. Lee, M. K. Azharb ve S. Nurulwahidab, “Indoor air quality and sick building syndrome in three selected buildings,” Procedia Engineering, c. 53, ss. 93-98, 2013.
• [64] A. Hedge, W. A. Erickson ve G. Rubin, “Predicting sick building syndrome at the individual and aggregate levels,” Environment International, c. 22, ss. 3-19, 1996.
• [65] M. Hodgson, “Indoor environmental exposure and symptoms,” Environmental Health Perspective, c. 110, s. 4, ss. 663-667, 2002.
• [66] S. H. A. Begemann, G. J. Van Den Beld ve A. D. Tenner, "Daylight, artificial light and people in an office environment, overview of visual and biological responses,” International Journal of Industrial Ergonomics, c. 20, ss. 231-239, 1997.
• [67] P. R. Boyce, Human Factors in Lighting,2nded., London: Taylor and Francis, 2003.
• [68] R. Küller, “The influence of light on circarhythms in humans,”Journal of Physiological Anthropology and Applied Human Science, c. 2, s. 21, ss. 87-91, 2002.
• [69] J. A. Veitch ve G. R. Newsham, “Lighting quality and energy-efficiency effects on task performance, mood, health, satisfaction, and comfort,”Journal of the Illuminating Engineering Society, c. 27, s. 1, ss. 107-129, 1998.
• [70] R. F. S. Job, “The influence of subjective reactions to noise on health effects of the noise,” Environment International, c. 22, ss. 93-104, 1996.
• [71] P. Knipschild, “Medical effects of aircralt noise: General practice survey,” Int. Arch. Occup. Environ. Health, c. 40, ss. 197-200, 1977.
• [72] E. P. Sarafino, Health Psychology: Biopsychosocial Interactions, 2nded., New York, USA: Wiley,1994.