The Growth and Development of Dispersed Suburban Young University Campuses: The Case of Duzce University Konuralp Campus

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 847 - 861, 30.04.2022

Zelihan Güneş , Duygu Gökçe

https://doi.org/10.29130/dubited.755187

Cited By: 1

Öz

Universities can be established as urban and suburban settlements displaying very different spatial and functional arrangements. Due to the budget planning scenarios in the recent years and various social, cultural, political, and other economic reasons, the dispersed suburban university campuses are on demand in Turkey. These types of settlements continue their development relying on long pedestrian and vehicle roads due to their separately constructed buildings. Besides, due to their autonomous planning process, the universities do not seek to adapt to typological and morphological character of the surrounding built environment. While this creates an advantage in terms of the freedom of design, it also makes the management of campus planning and design process critical. However, such methodological studies remain often limited to guide the campus development processes. This study, thus, aims to examine the campus development and design process through the morphological approach and to develop suggestions that guide the relevant design. As a case study, Duzce University Konuralp suburban dispersed settlement that has experienced many changes since its establishment in 2006 and where no similar work has been done before, was chosen. In the analyses, the effects of spatial transformations on campus life were scrutinized, and thus, the focus was mainly on the effects of planning and design on human movements, spatial relations, pedestrian, and vehicle roads. It was determined that the most obvious impact was the change social usage patterns because of the re-planned/located campus entrances. With the changing transportation network, the use of buildings and open spaces also accordingly changed. The results also confirmed the advantages and disadvantages that are frequently mentioned in the literature, especially in the planning and development processes of such young university campuses. It is believed that the suggestions given in this study, can also provide guidance during the campus development process, initially for Duzce University and then similar dispersed suburban young university settlements.

Anahtar Kelimeler

Suburban university, Dispersed settlements, Campus, Spatial configuration, Duzce

Dağınık Planlı Kent Dışı Genç Üniversite Yerleşkelerinde Büyüme ve Gelişme: Düzce Üniversitesi Konuralp Yerleşkesi Örneği

Öz

Üniversiteler, mekânsal ve fonksiyonel açıdan farklı düzenlemeler göstererek kent içi ve kent dışı yerleşkeler olarak kurulabilirler. Son yıllarda yapılan bütçe planlamaları, çeşitli sosyal, kültürel, politik ve ekonomik nedenlerden dolayı ülkemizde talep edilen bir düzenleme de, kent dışı dağınık tip üniversite yerleşke modelleridir. Bu tip yerleşkeler, ayrık yapılaşma nedeniyle, uzun yaya ve araç yollarına bağımlı bir şekilde gelişimlerine devam ederler. Dahası, üniversiteler özerk planlama süreci ve yapılaşmaları gereği, çevrede hâkim olan tipolojik ve morfolojik yapılaşmaya uyum arayışında değillerdir. Bu durum bir yandan tasarım esnekliği açısından bir avantaj yaratırken, diğer yandan da, yerleşke planlaması tasarım sürecinin yönetimini önemli hale getirir. Fakat bu yönde yapılan uygulamalarda tasarımı yönlendirici metodolojik çalışmalar kısıtlı kalmaktadır. Bu çalışmanın amacı da morfolojik bir yaklaşım üzerinden, kampüs gelişim süreçlerini incelemek ve ilgili tasarımı yönlendirici öneriler geliştirmektir. Çalışmanın örneklem alanı olarak, daha önce benzer bir çalışmanın yapılmadığı ve mekânsal açıdan kurulduğu 2006 yılından bu yana birçok değişiklik yaşamış kent dışı dağınık tip Düzce Üniversitesi Konuralp Yerleşkesi seçilmiştir. Analizlerde, mekânsal dönüşümlerin kampüs yaşamına etkileri vurgulanmış, ağırlıklı olarak planlamanın insan hareketlerine, mekânsal ilişkilere, yaya ve araç yollarına etkisi üzerinde durulmuştur. En belirgin etkinin, yerleşke girişlerinin yeniden planlanması neticesinde değişen konfigürasyon kurgusu sonucu ciddi değişimler gösteren sosyal kullanım örüntüleri üzerine olduğu tespit edilmiştir. Değişen ulaşım ağı ile birlikte yapı ve açık alan kullanımları da değişiklik göstermiştir. Çalışma, özellikle genç üniversite yerleşkelerinin planlama ve gelişim süreçlerinde literatürde sıklıkla bahsedilen avantaj ve dezavantajlarını da doğrular niteliktedir. Kampüs değişim sürecinin incelenmesi neticesinde verilen önerilerin de gelecek yıllarda yapılacak kampüs gelişimi süreçlerinde, başta Düzce Üniversitesi olmak üzere, dağınık planlı gelişmekte olan üniversite kampüsleri için yönlendirici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kent dışı üniversite, Dağınık yerleşke, Kampüs, Mekânsal konfigürasyon, Düzce

Kaynakça

• [1] A. N. Irgatoğlu, “Üniversite Kampüsleri Fiziksel Gelişim Planlaması ve Tasarımı: Yozgat Bozok Üniversitesi Erdoğan Akdağ Kampüsü Örneği,” Yüksek lisans tezi, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2011.
• [2] A. M. Erol ve Y. E. Özer, “Anadolu Üniversitelerinde Yer Seçiminin Kentsel Gelişime Katkısı: Karaman Örneği,” Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, c. 8, s.1, ss. 83-112, 2018.
• [3] A. Aksu ve H. Yılmaz, “Atatürk Üniversitesi Merkezi Açık-Yeşil Alandaki Fiziki Değişim Memnuniyetinin Belirlenmesi,” Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 8, s. 2, ss. 231-237, 2018.
• [4] D. Onsekiz, “Üniversitelerin Anadolu Kentlerine Etkileri: Bir Literatür Taraması,” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, c. 11, s. 55, ss. 400-406, 2018.
• [5] E. A. Maltaş ve Y. Özer, “Anadolu Üniversitelerinde Yer Seçiminin Kentsel Gelişime Katkısı: Karaman Örneği,” Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, c. 8, s. 1, ss. 83-112, 2018.
• [6] H. Dalğar, H. Tunç ve M. Kaya, “Bölgesel kalkınmada yükseköğretim kurumlarının rolü ve Bucak örneği,” Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 1, s. 1, ss. 39-50, 2009.
• [7] C. Ergun, “Üniversite ve kent ilişkisi üzerine görüşler: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği,” Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, c. 1, s. 31, ss. 216-237, 2014. [8] S. Ceyhan ve G. Güney, “Bartın Üniversitesi’nin Bartın İli’nin ekonomik gelişimine 20 yıllık projeksiyonda katkılarının değerlendirilmesi,” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 21, s. 2, ss. 183-207, 2011.
• [9] Z. Kuyrukçu ve M. Uysal, “Üniversite Kampüslerinde Fiziksel değişimin İncelenmesi: Selçuk Üniversitesi Alaeddin Keykubat Kampüsü Örneği,” TMD Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, c. 6, s. Sonbahar Kış, ss. 67-99, 2015.
• [10] O. Sungur, “Üniversitelerin Bölgesel Kalkınmada Değişen Rolü Girişimci Üniversite Kavramı,” AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 15, s. 4, ss. 35-61, 2015.
• [11] “Yüksek Öğretim Bilgi Yönetimi Sistemi,” 2021. [Çevrimiçi]. Erişim adresi: https://istatistik.yok.gov.tr. Erişim Tarihi: 1 Ağustos 2021.
• [12] V. Altıntaş, Türkiye’de Üniversitelerin Bölgesel ve Yerel Gelişmeye Etkileri, İstanbul, Türkiye, 2015.
• [13] H. Vural, A. Meral ve S. Şenyiğit Doğan, “Üniversite Kampüs Peyzaj Planlaması Üzerine Kullanıcı Değerlendirmesi: Bingöl Üniversitesi Örneği,” Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, c. 6, s. 1, ss. 106-117, 2019.
• [14] B. Y. Yıldız, E. Çil ve I. Can, “Kampüs Morfolojisi: Bir Yaşam Alanı Olarak Üniversite Yerleşkelerinin Analizi,” Urban Morphology Symposium, Mersin, Türkiye, 2015.
• [15] Z. Demir ve A. T. Kaya, “Analysis and Evaluation of University Campus Areas in terms of the Urban Equipments– Case Study of Duzce Unıversıty Campus,” Oxidation Communications, c. 39, s. 1, ss. 673-684, 2016. [16] M. Arslantürk, “Duzce University Master Plan Report,” Düzce Üniversitesi, Düzce, 2007.
• [17] Düzce Üniversitesi Yapı İşleri Dairesi Başkanlığı, “Düzce Üniversitesi Konuralp Kampüsü İlave-Revizyon İmar Planı,” Ankara, 2007.
• [18] Hillier ve Hanson, Socıal Logic of Space, İngiltere: Cambridge University Press, 1984.
• [19] E. Şıkoğlu ve H. Arslan, “Mekân dizim analizi yöntemi ve bunun coğrafi çalışmalarda kullanılabilirliği,” Türk Coğrafya Dergisi, c. 65, s.1, ss. 11-21, 2015.
• [20] “Düzce Üniversitesi Bilgi İşlem Daire Başkanlığı,” [Çevrimiçi]. Erişim adresi: http://itk.duzce.edu.tr/Sayfa/6903/tarihce. Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
• [21] Düzce Üniversitesi Strateji Geliştirme Bakanlığı, “2011 Yılı Performans Programı,” 2011. [Çevrimiçi]. Erişim Adresi: https://strateji.duzce.edu.tr/Dokumanlar/strateji/b563d4ee-3473-43ae-a75f-f83bcf6dc34e_6.pdf. Erişim Tarihi: 12 Temmuz 2021].
• [22] A. Jovanovic, E. M. Kandjani ve M. Dacic, “Connection of Spaces in Campus Planning and Design,” IV. International Symposium for Students of Doctoral Stusies in the fields of Civil Engineering, Architecture and Environmental Protection, Niş Sırbistan, 2012.
• [23] A. Bilgin ve E. Erten, “Doğu Akdeniz Bölgesi ve Çevresinde Üniversite Kampüs Planlamaları Üzerine Bir İnceleme,” Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, c. 20, s. 1, ss. 147-157, 2009.
• [24] G. A. Baskan, “Türkiye’de Yükseköğretimin Gelişimi,” G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, ss. 21-32, 2001.
• [25] U. Erkman, Büyüme ve Gelişme Açısından Üniversite Kampüslerinde Planlama ve Tasarım Sorunları, İstanbul, Türkiye: İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, 1990.
• [26] F. Özçelik ve Ö. Yerli, Dünden Bugüne Fotoğraflarla Düzce Üniversitesi, Düzce: Düzce Üniversitesi Yayını, 2011.
• [27] M. Ertekin ve Ö. L. Çorbacı, “Üniversite Kampüslerinde Peyzaj Tasarımı (Karabük Üniversitesi Peyzaj Projesi Örneği),” Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, c. 10, s.1, ss. 55-67, 2010.
• [28] Ö. Göçer, A. Ö. Torun ve M. Bakoviç, “Thermal comfort, behavioral mapping and space syntax analysis of outdoor spaces in a suburban campus,” Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Dergisi, c. 33, s. 3, ss. 853-873, 2018.
• [29] B. Erçevik ve F. Önal, “Üniversite Kampüs Sistemlerinde Sosyal Mekân Kullanımları,” Megaron, c. 6, s. 3, ss. 151-161, 2011.
• [30] N. Kulözü, “Bir Mekânsal Modernleşme Öyküsü: Erzurum Kenti ve Kentsel Mekânında İkili Dokunun Oluşumu,” İdealkent, c. 7, s. 18, ss. 22-47, 2016.
• [31] A. M. Erol ve Y. E. Özer, “Anadolu Üniversitelerinde Yer Seçiminin Kentsel Gelişime Katkısı: Karaman Örneği,” Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi c. 8, s. 1, ss. 83-112, 2018.
• [32] S. Altınsoy, “Yeni Devlet Üniversitelerinin Gelişimi: Sorunlar ve Politika Önerileri,” Yüksek Öğretim ve Bilim Dergisi, c. 1, s. 2, ss. 98-104, 2011.
• [33] A. M. Erol ve Y. E. Özer, “Anadolu Üniversitelerinde Yer Seçiminin Kentsel Gelişime Katkısı: Karaman Örneği,” Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, c. 8, s. 1, ss. 83-112, 2018.
• [34] M. A. Toprak, “Mekânsal Planlama Politikaları ve Kentlerinde Sosyo-Ekonomik Durumu Işığında Türkiye'de “Üniversiteleşme” Süreci,” Ege Coğrafya Dergisi, c. 21, s. 2,ss. 1-23, 2013.
• [35] S. B. Sırımkaya ve K. Çınar, “Üniversite Kampüs Yerleşkelerinde Ortak Kullanım Mekânlarının İncelenmesi: Selçuk Üniversitesi Alâeddin Keykubat Kampüsü Örneği,” Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 27, s. 3, ss. 62-72, 2012.
• [36] S. H. Açıkay, “Kent içi Üniversite Kampüslerinin Ekolojik Peyzaj Tasarım İlkeleri Kapsamında İrdelenmesi,” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2015.
• [37] S. Benek, N. Elmastaş1, M. S. Şahinalp, A. S. Aytaç, H. Yetmen, M. Özcanlı1 ve A. Şahap, “Harran Üniversitesi Osmanbey Kampüsü’nün Yeniden Planlanmasına Yönelik Öneriler,” Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, Ankara, 2016.
• [38] J. Visakorpi, F. Stankovic, J. Pedrosa ve C. Rozsnyai, “Türkiye'de Yükseköğretim: Eğilimler, Sorunlar ve Fırsatlar,” Avrupa Üniversiteler Birliği Kurumsal Değerlendirme Programı, İstanbul, 2008.
• [39] H. Özyılmaz, “Diyarbakır Geleneksel Konut Mimarisinde Morfolojik Analiz: Geleneksel Konutların Güncel Kullanımda Değerlendirilmesi,” Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2007.
• [40] M. Gürsoy ve Y. Erjem, “Kent Perspektifinden Ekonomik Boyutuyla Üniversite Algısı: Adıyaman Örneği,” İdealkent, c. 10, s. 27, ss. 679-713, 2019.
• [41] M. K. İsmet Parlak, Her ile bir Üniversite Türkiye'de Yüksek Öğretim Sisteminin Çöküşü, Ankara: Paragraf Yayınları, 2005.