Prangos ferulacea (L.) Lindl. Bitkisinin Toplam Fenolik ve Toplam Flavonoit Madde Miktarı ve Antioksidan Aktivitesinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 536 - 550, 31.01.2023

Çağla Kızılarslan Hançer Oğuzhan Yavuz Fatih Uçkaya

https://doi.org/10.29130/dubited.1038822

Öz

Prangos ferulacea (L). Lindl. Erzurum ili ve çevrelerinde halk arasında tıbbi ve gıda amaçlı olarak kullanılan bir bitkidir. Özellikle şehrin kuzey taraflarında her yılın Mayıs ayında toplanan P. ferulacea (Yöresel adı Çaşır, Çakşır) yaprakları salamura yapılarak tüm yıl boyunca gıda olarak tüketilmektedir. Bu çalışmada Mayıs ayında araziden toplanan bitkinin yaprakları kurutulup 6 farklı çözücü ile (su, metanol, %70 meoh, hekzan, kloroform, aseton) ekstresi, uçucu yağı ve yağ altı suyu elde edilmiştir. Bitkinin salamurasından ise 4 farklı çözücü (aseton, metanol, hekzan, klorofom) ile ekstresi elde edilmiştir. P. ferulacea bitkisinden hazırlanan ekstrelerin; DPPH yönteminde metanol, su ve %70 MeOH; ABTS yönteminde metanol, %70 MeOH ve su; CUPRAC yönteminde ise su kuru bitki ekstrelerinin standart antioksidanlara kıyasla yüksek aktivite gösterdikleri bulunmuştur. Toplam fenolik madde içeriği incelendiğinde su, aseton ve metanol kuru bitki ekstrelerinin; toplam flavonoit madde içeriği incelendiğinde ise klorofom ve su kuru bitki ekstrelerinin en yüksek madde içeriğine sahip oldukları görülmüştür. Özellikle yaprakları gıda olarak kullanıldığı için antioksidan aktivite değerlendirmesi açısından su ekstresinin her 3 yöntemde de iyi sonuçlar vermesi, toplam fenolik-flavonoit madde içeriğinin yüksek değerleri bitkinin bu kullanım şeklini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Prangos ferulacea, Antioksidan aktivite, Fenolik içerik, Flavonoit içerik

Kaynakça

• [1] J. Ahmed, A. Güvenci, N. Küçükboyacı, A. Baldemir, and M. Coşkun, “Total phenolic contents and antioxidant activities of Prangos Lindl. (Umbelliferae) species growing in Konya province (Turkey),” Turkisj Journal of Biology, vol. 35, pp. 353-360, 2011.
• [2] Y. Menemen, “Prangos,” Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul, Türkiye: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, 2012, ss. 75-77.
• [3] http://194.27.225.161/yasin/tubives/index.php?sayfa=1&tax_id=4243, Erişim tarihi: 08.12.202
• [4] E. Tuzlacı, Türkiye Bitkileri Sözlüğü, 2. baskı, İstanbul, Türkiye: Alfa Yayınları, 2011.
• [5] E. Bozkurt ve Y. Bayır, “Prangos ferulacea (L.) Lindl. bitkisinin botanik özellikleri, geleneksel kullanımı ve biyolojik aktivitesinin incelenmesi: Sistematik derleme,” Literatür Eczacılık Bilimleri Dergisi, c. 10, s. 3, ss. 372-84, 2020.
• [6] N. Kafash-Farkhad, M. Asadi-Samani and M. Rafieian-Kopaei, “A review on phytochemistry and pharmacological effects of Prangos ferulacea (L.) Lindl.,” Life Science Jounal, vol. 10, pp. 360-367, 2013.
• [7] A. Doğan, G. Bulut, E. Tuzlacı and İ. Şenkardeş, “A review of edible plants on the Turkish Apiaceae species,” İstanbul Journal of Pharmacy, vol. 44, no. 2, pp. 251-262, 2014.
• [8] E. Tuzlacı, Türkiye’nin Yabani Besin Bitkileri ve Ot Yemekleri, 1. baskı, İstanbul: Alfa Yayınları, 2011.
• [9] B. Coşkun, N. Gülşen and H.D. Umucalılar, “The nutritive value of Prangos ferulacea,” Grass and Forage Science, vol. 59, no. 1, pp. 15-19, 2004.
• [10] O.I. Aruoma, “Methodological considerations for characterizing potential antioxidant actions of bioactive components in plant foods,” Mutation Research, pp. 523-524, 2003.
• [11] N. Çoruh, C. Sağdıçoğlu and F. Özgökce, “Antioxidant properties of Prangos ferulacea (L.) Lindl., Chaerophyllum macropodum Boiss. and Heracleum persicum Desf. from Apiaceae family used as food in Eastern Anatolia and their inhibitory effects on glutathione-S-transferase,” Food Chemistry, vol. 100, pp. 1237-1242, 2007.
• [12] I.I. Koleva, T.A. Van Beek, J.P.H. Linssen, A. de Groot and L.N. Evstatieva, “Screening of plant extracts for antioxidant activity: A comparative study on three testing methods,” Phytochemical Analysis, vol. 13, pp. 8-17, 2002.
• [13] M. Majid, H.A. Zamani, H. Akhlaghi and M. Nekoei, “Hydrodistilled volatile oil constituents of the aerial parts of Prangos serpentinica (Rech.f., Aell. Esfand.) Hernnstadt and Heyn from Iran and quantitative structure-retention,” Journal of Essential Oil Bearing Plants, vol. 14, pp. 559-573, 2013.
• [14] H.F. Linskens and J. F. Jackson, Modern Methods of Plant Analysis, Vol. 12: Essential Oils and waxes, Germany: Springer, 1997.
• [15] Ö. Arslandere, “Yağ altı sularının kimyasal bileşimi,” Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmakognozi Ana Bilim Dalı, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye, 2002.
• [16] K. Slinkard and V. L. Singleton, “Total phenol analysis: Automation and comparison with manual methods,” American Journal of Enology and Viticulture, vol. 28, pp. 49-55, 1977.
• [17] M.I. Nieva Moreno, M. I. Isla, R.A. Sampietro and M.A. Vattuone, “Comparison of the free radical-scavenging activity of propolis from several regions of Argentina,” Journal of Ethnopharmacology, vol. 71, no. 1-2, pp. 109-114, 2000.
• [18] M. S. Blois, “Antioxidant determinations by the use of a stable free radical,” Nature, vol. 181, pp. 1199-1200, 1958.
• [19] R. Re, N. Pellegrini, A. Proteggente, A. Pannala, M. Yang and C. Rice-Evans, “Antioxidant activity applying an improved ABTS radical cation decolorization assay.” Free Radical Biology & Medicine, vol. 26, pp. 1231-1237, 1999.
• [20] R. Apak, K. Güçlü, M. Özyürek and S.E. Karademir, “Novel total antioxidant capacity index for dietary polyphenols and vitamins C and E, using their cupric ion reducing capability in the presence of Neocuproine: CUPRAC Method,” Journal of Agricultural and Food Chemistry, vol. 52, pp. 7970-7981, 2004.
• [21] Ş. Dağdelen, T. Bilenler, G. Durmaz, I. Gökbulut, A.A. Hayaloglu and A. Karabulut, “Volatile composition, antioxidant and antimicrobial activities of herbal plants used in the manufacture of Van herby (otlu) cheese,” Journal of Food Processing and Preservation, vol. 38, pp. 1716-1725, 2013.
• [22] C. Cesur, B. Coşge Şenkal, C. Yaman, T. Uskutoğlu and M. Koç, “Antioxidant activity of fruit extracts of Prangos ferulacea (L.) Lindl. from Turkey,” Iğdır University Journal of the Institute of Science and Technology, pp. 249-256, 2017. [23] J. Mottaghipisheh, T. Kiss, B. To´th, D. Csupor, “The Prangos genus: A comprehensive review on traditional use, phytochemistry, and pharmacological activities”, Phytochemistry Reviews, vol. 9, pp. 1449-1470, 2020.
• [24] M. Bazdar, H. Sadeghi and S. Hosseini, “Evaluation of oil profiles, total phenols and phenolic compounds in Prangos ferulacea leaves and flowers and their effects on antioxidant activities,” Biocatalysis and Agricultural Biotechnology, vol. 14, pp. 418-423, 2018.
• [25] M. Bruno, V. Ilardi, G. Lupidi, L. Quassinti, M. Bramucci, D. Fiorini, A. Venditti and F. Maggi, “Composition and biological activities of the essential oil from a Sicilian accession of Prangos ferulacea (L.) Lindl,” Natural Product Research, vol. 35, no. 5, pp. 733-743, 2019.
• [26] A. Mavi, Z. Terzi, U. Özgen, A. Yıldırım and M. Coşkun, “Antioxidant properties of some medicinal plants: Prangos ferulacea (Apiaceae), Sedum sempervivoides (Crassulaceae), Malva neglecta (Malvaceae), Cruciata taurica (Rubiaceae), Rosa pimpinellifolia (Rosaceae), Galium verum subsp. verum (Rubiaceae), Urtica dioica (Urticaceae),” Biological and Pharmaceutical Bulletin, vol. 27, no. 5, pp. 702-705, 2004.
• [27] G. Zengin, K.I. Sinan, G. Aka, M.F. Mahomoodally, M.Y. Paksoy, C. Picot-Allain, J. Glamocilja, M. Sokovic, J. Jekőg, Z. Cziáky, M.J. Rodriguesh, C.G. Pereirah and L. Custodio, “Chemical profile, antioxidant, antimicrobial, enzyme inhibitory, and cytotoxicity of seven Apiaceae species from Turkey: A comparative study,” Industrial Crops and Products, vol. 153, pp. 112572, 2020.
• [28] J.B. Harborne and C.A. Williams, “Flavonoid patterns in the fruits of the Umbelliferae,” Phytochemistry, vol. 11, pp. 1741-1750, 1972.