Tarihi Yapılarda Üst Örtülerin Çelik Malzeme ile Tamamlanmasının Yapısal Açıdan İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 3, 1563 - 1573, 31.07.2023

Murat Çavuş , Metin Arslan

https://doi.org/10.29130/dubited.1180533

Öz

Bu çalışmada tarihi Tokat Deveci Hanı’nın hasar görmüş tonozu için geleneksel malzeme dışında çelik konstrüksiyon ile sağlamlaştırma önerisi hazırlanmıştır. Yapı sonlu elemanlar yöntemiyle SAP2000 programı kullanılarak modellenerek statik ve dinamik açıdan yapısal analizleri gerçekleştirilmiştir. Analizlerde literatürde verilen malzeme özellikleri ve deprem yönetmeliğinin ilgili formülleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar deformasyon ve gerilme haritaları üzerinden tartışılmıştır. Bu veriler ışığında hasarlı tonozlu yada benzer konstrüksiyona sahip yapılar için geçici yada kalıcı olarak çelikle sağlamlaştırma-tamamlama uygulamalarının mevcut yapının sismik performansına olumlu yönde etkisinin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Restorasyon, Tonoz, Çağdaş Malzeme, Yapısal Analiz

Kaynakça

• F. Aras, L. Krstevka, G. Altay, L. Tashkov, “Experimental and numerical modal analyses of a historical masonry palace”, Construction and Building Materials, Vol. 25. no. 1, pp. 81-91, 2011.
• M. Betti, A. Vignoli, “Modeling and analysis of a romanesque church under earthquake loading: assessment of seismic resistance”, Engineering Structures, Vol. 30, no. 2, pp. 352-367, 2008.
• A.İ. Ünay, Tarihi Yapıların Depreme Dayanımı, Ankara, Türkiye, ODTÜ Mimarlık Fak. Basım İşliği, 2002, ss. 76- 77.
• Ö. Can, "Seismic performance comparison of a building made with old masonry Bayburt stone according to old and new TBDY", International Journal of Scientific and Technological Research, Vol. 5, no. 11, pp. 18 – 24, 2019.
• Ş. Sözen, M. Çavuş, “Assessment of the seismic performance of historical building reinforced with steel buttress,” KSCE Journal of Civil Engineering, Vol. 23, no. 7, pp. 3113-3121, 2019.
• P.B. Lourenço, A. Zucchini G. Milani and A. Tralli, “Homogenization Approaches for Structural Analysis of Masonry Buildings” Proceedings of the 5th International Conference, New Delhi India, 2006, pp. 59-76.
• R. Cardoso, M. Lopes, R. Bento, “Seismic evaluation of old masonry buildings. part I: Method description and application to a case study,” Eng. Struct. Vol. 27, no. 20, pp. 24–35, 2005.
• B.Ş. Şeker, A. Doğangün, F. Çakır, “Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Cami Taşıyıcı Sistemi Üzerine İrdeleme,” SDU İnternational Technologic Science, c. 5, ss. 112-120, 2013.
• E. Durukal, S. Cimilli, M. Erdik, “Dynamic Response of Two Historical Monuments In İstanbul Deduced From The Recordings of Kocaeli and Duzce Earthquakes”, Bulletin of The Seismological Society of America, Vol. 93, no. 2, pp. 694-712, 2003.
• S. Casolo, C.A. Sanjust, “Seismic analysis and strengthening design of a masonry monument by a rigid body spring model: The “Maniace castle” of Syracuse,” Eng Struct, Vol. 31, no. 7, pp. 1447–59, 2009.
• A. Dogangun, H. Sezen, “Seismic vulnerability and preservation of historical masonry monumental structures” Earthquakes and Structures, Vol. 3, no. 1, pp. 83–95, 2012.
• S. Atamturktur, L. Bornn, F. Hemez, “Vibration characteristics of vaulted masonry monuments undergoing differential support settlement,” Engineering Structures, Vol. 33, pp. 2472-2484, 2011.
• G.C. Koseoglu, E. Canbay, “Assessment and Rehabilitation of The Damaged Historic Cenabı Ahmet Pasha Mosque,” Engineering Failure Analysis, Vol. 57, pp. 389-398, 2015.
• M. Günaydin, C. Demirkir, A.C. Altunisik, E.D. Gezer, A.F. Genç, F.Y. Okur, “Diagnosis and monitoring of historical timber Velipasa Han building prior to restoration,” International Journal of Architectural Heritage, pp. 1–25, 2021.
• A. Bayraktar, A.C. Altunisik, B. Sevim, T. Türker, M. Akköse, N. Çoşkun, “Modal Analysis, Experimental Validation, and Calibration of A Historical Masonry Minaret,” Journal of Testing and Evaluation, Vol. 36, no. 6, pp. 516-24, 2008.
• L. Rovero, U. Tonietti, “Structural behavior of earthen corbelled domes in the Aleppo’s region,” Materials and Structures, Vol. 45, pp. 171-184, 2012.
• N. Ademovic, M. Hrasnica, D.V. Oliveira, “Pushover analysis and failure pattern of a typical masonry residential building in Bosnia and Herzegovina,” Eng. Struct., Vol. 50, pp. 13–29, 2013.
• İ. Çalık, A. Bayraktar, T. Türker, “Betonarme kubbeli taş yığma duvarlı camilerin dinamik davranışına etkisinin çevresel titreşim yöntemiyle incelenmesi,” Journal of The Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, c. 31, s. 3, ss. 621-630, 2016.
• F. Cakir, E. Uckan, J. Shen, B.S. Seker, B. Akbas, “Seismic damage evaluation of historical structures during Van Earthquake,” Eng Fail Anal, Vol. 58, pp. 249–66, 2015.
• A.E. Akan, “Tarihi Ahşap Sütunlu Camilerin Sonlu Elemanlar Analizi ile Taşıyıcı Sistem Performansının Belirlenmesi,” SDU International Technologic Science, c. 2, s.1, ss. 41-54, 2010.
• G. Brandonisio, G. Lucibello, E. Mele, A.D. Luca, “Damage and performance evaluation of Masonry Churches in the 2009 L’Aquila earthquake,” Eng. Fail. Anal., Vol. 34, pp. 693-714, 2013.
• E. Mustafaraj and Y. Yardım, “Conditional Assessment of Historical Structures: Earthquake Performance of Naziresha Mosque,” Presented at International Students Conference of Civil Engineering, Tirana, Albania, 2012.
• İ. Kazaz ve İ. Kocaman, “Taş Yığma Camilerin sismik yük kapasitelerinin değerlendirilmesi,” Gazi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 33, s. 2, ss. 557-573, 2018.
• B.I. Aksulu, “Tokat Deveci Hanı,” 9. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi, T.C. Kültür Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı, İstanbul, 1: 65-77, (1991).
• S. Toker, A.I. Ünay, “Mathematical Modeling and Finite Element Analysis of Masonry Arch Bridges”, G.Ü. Fen Bilimleri Dergisi, c. 17, s.2, ss. 129-139, 2004.
• F. Jalayer, H. Ebrahimian, A. Miano, G. Manfredi, H. Sezen, “Analytical fragility assessment using unscaled ground motion records,” Earthquake Engineering & Structural Dynamics, Vol. 46, no. 15, pp. 2639–2663, 2017.
• L. Pela, A. Aprile, and A. Benedetti, “Seismic assessment of masonry arch bridges”, Eng. Struct., Vol. 31, no. 8, pp. 1777-1788, 2009.
• A. Preciado, G. Bartoli, and H. Budelmann, “Fundamental aspects on the seismic vulnerability of ancient masonry towers and retrofitting techniques,” Earthq. Struct., Vol. 9, no. 2, pp. 339-352, 2015.
• Sap 2000, “Integrated Structural Analysis and Design Software,” Computers and Structures, Inc., Ver. 16.0.0, Berkeley, California.
• TBDY-2018, “Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği,” Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara, 2018.