Ekmeklik Buğday İleri Hatlarının Verim ve Verim Kriterlerinin İncelenmesi

Yıl 2022, , 173 - 182, 10.06.2022

Önder Albayrak , Merve Bayhan , Remzi Özkan , Cuma Akıncı

https://doi.org/10.55007/dufed.1103067

Cited By: 3

Öz

Islah çalışmalarında belirlenen amaca uygun genotiplerin seçimi, çalışmanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için önem arz etmektedir. Bu noktada oluşturulan popülasyonun karakterize edilmesi elzemdir. Çalışmada bazı ileri ekmeklik buğday hatlarının tarla koşullarında morfolojik özellikleri incelenmiştir. Araştırmada 18 adet ekmeklik buğday hattı ve iki adet kontrol çeşidi, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada, bitki boyu (46.73-67.20 cm), başak uzunluğu (6.47-9.08 cm), başakta başakçık sayısı (15.20-18.67 adet/başak), başakta tane sayısı (27.00-53.43 adet/başak), başakta tane ağırlığı (1.11-1.82 g), bin tane ağırlığı (30.02-42.88 g) ve tane verimi (134.58-346.33 kg/da) özellikleri incelenmiştir. Çalışma neticesinden elde edilen verileri doğrultusunda, özellikle başak yapısı bakımından ön plana çıkan genotipler olduğu tespit edilmiştir. DZT-11 ve DZT-17 hatlarının başak özellikleri yönünden, DZT-4 hattının en yüksek tane verimi ve DZT-20 hattının ise en yüksek bin tane ağırlığı yönünden ideal genotipler oldukları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Başak boyu, Bitki Boyu, Bin tane ağırlığı, Ekmeklik buğday, Tane verimi

Evaluation of Yield and Yield Parameters for Advanced Bread Wheat Lines

Öz

The selection of genotypes suitable for the purpose determined in breeding studies is important for the healthy conduct of the study. At this point, it is essential to characterize the population created. In the study, the morphological characteristics of some advanced bread wheat lines under field conditions were investigated. Plant height (46.73-67.20 cm), spike length (6.47-9.08 cm), number of spikelets per spike (15.20-18.67 pieces/spike), number of grains per spike (27.00-53.43 pieces/spike), grain weight per spike (1.11-1.82 g), thousand grain weight (30.02-42.88 g) and grain yield (134.58-346.33 kg/da) were determined in the study which was carried out in three replications according to the randomized blocks experimental design with two control varieties of 18 bread wheat lines. As a result of the study, it was determined that there are genotypes that stand out especially in terms of ear structure, and DZT-11 and DZT-17 lines are ideal genotypes in terms of ear characteristics and DZT-4 line is the ideal genotypes in terms of highest grain yield.

Anahtar Kelimeler

Spike height, Plant height, Thousand grain weight, Bread wheat, Grain yield

Kaynakça

• H. J. Braun, G. Atlinand, T. Payne, Multi-Location Testing as a Tool to Identify Plant Response to Global Climate Change. In: M. P. Reynolds (Eds.), Climate Change and Crop Production, pp. 115-138, 2010. Wallingford, UK: CABI eBooks.
• M. Olgun, Z. B. Başçiftçi, N. G. Ayter, İ. Kutlu, A. Akın ve Y. Karaduman, “Ekmeklik buğday (Triticumaestivum L.) çeşitlerinde protein oranının üç farklı analiz yöntemine göre karşılaştırılması üzerine bir araştırma”, SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, vol. 4,s. 80-87, 2013.
• Ç. Sayılğan ve A. Koç, “Yazlık ekmeklik buğday (Triticumaestivum L.) ileri hatlarının Antalya koşullarında bazı morfolojik özellikleri ve verim performansı”, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, vol. 8, no.1, s. 207-214, 2021, doi: 10.30910/turkjans.747889.
• Ö. Albayrak, F. Kızılgeçi, M. Yıldırım ve C. Akıncı, “Farklı çevrelerde yetiştirilen yazlık ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi ve kalite özellikleri yönünden incelenmesi”, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, vol. 35, no.2, s. 167-174, 2020, doi: 10.7161/omuanajas.627547.
• F. Kızılgeçi, “Assessment of yield and quality of some Triticale genotypes in South-Eastern Anatolia”, Journal of the Institute of Science and Technology, vol. 9, no.1, pp. 545-55, 2019, doi: 10.21597/jist.458477
• S. Aydoğan, M. Şahin, A. G. Akçacık, B. Demir, S. Hamzaoğlu ve E. Yakışır, “Yağışa bağlı koşullarda yetiştirilen ileri kademe ekmeklik buğday ıslah materyallerinin kalite özelliklerinin değerlendirilmesi”, Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, vol. 7, no. 2, s. 1-10, 2018.
• M. Altınbaş, M. Tosun, S. Yüce, C. Konak, E. Köse ve R. A. Can, “Ekmeklik buğdayda (T. aestivum L.) tane verimi ve bazı kalite özellikleri üzerinde genotip ve lokasyon etkileri”, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol. 41, no.1, s. 65-74, 2004.
• Z. Hui, Z. Zhengbin, S. Hongbo, X. Ping and M. J.Foulkes, “Genetic correlation and path analysis of transpiration efficiency for wheat flag leaves”, Environmental and Experimental Botany, vol. 64, no. 2, pp. 128-134, 2008.
• M. Iravani, M. Solouki, A. M. Rezai, B. A. Siasar and S. A. Kohkan, “Investigating the diversity and relationship between agronomical traits and seed yield in barley advanced lines using factor analysis”, JWSS-Isfahan University of Technology, vol. 12, no. 45, pp. 137-145, 2008.
• M. H. Fotokian, K. Agahi, J. Ahmadi and B. Vaezi, “Selection of barley advanced lines at rainfed conditions using regression and cluster analyses”, Int. J. Biosci, vol. 4, no. 6, pp. 80-88, 2014.
• J. Ahmadi, B. Vaeziand A. Pour-Aboughadareh, “Analysis of variability, heritability, and interrelationships among grain yield and related characters in barley advanced lines”, Genetika, vol. 48, no. 1, pp. 73-85, 2016.
• F. Kızılgeçi, M. Yıldırım and A. Hossain, “Evaluation of growth, yield, quality and physiological parameters of eleven Australian bread wheat (TriticumaestivumL.) cultivars grown under the ecological condition of Diyarbakir, Turkey”, Int. J. Agric. Environ. Food Sci., vol. 3, no. 1, pp. 34-40, 2019, doi: 10.31015/jaefs.2019.1.8.
• K. İbrahim and A. Said, “Grain yield stability of new bread wheat genotypes (Triticumaestivum L.) under normal and heat stress conditions”, Egyptian Journal of Agronomy, vol. 42, no. 2, pp. 171-184, 2020, doi: 10.21608/ AGRO.2020.32118.1216.
• Ö. Albayrak, M. Bayhan, R. Özkan, C. Akıncı and M. Yıldırım, “Effect of drought on morphological and physiological development of bread wheat (Triticumaestivum L.) genotypes at pre and post heading period”, Applied Ecology and Envıronmental Research, vol. 19, no. 6, pp. 4251-4263, 2021, doi: 10.15666/aeer/1906_42514263.
• M. A. Sakin, A. Yıldırım ve S. Gökmen, “Tokat-Kazova koşullarında bazı makarnalık buğday genotiplerinin verim, verim unsurları ile kalite özelliklerinin belirlenmesi”, Tarım Bilimleri Dergisi, vol. 10, no. 4, s. 481-489, 2004.
• O. Bilgin ve K. Z. Korkut, “Bazı ekmeklik buğday (Triticumaestivum L.) çeşit ve hatlarının tane verimi ve bazı fenolojik özelliklerinin belirlenmesi”, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, vol. 2, no. 1, s. 57-65, 2005.
• C. Akıncı, “Bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşit ve hatlarının kıyaslanması”. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 2003.
• Z. Ş. Tunca, “Bazı buğday çeşitlerinin adaptasyon kabiliyeti, agronomik ve fizyolojik özelliklerinin belirlenmesi”, Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, 2012, Türkiye.
• M. Karaman, “Evaluation of yield and quality performance of some spring bread wheat (Triticumaestivum L.) genotypes under rainfall conditions”, Int. J. Agric. Environ. Food Sci., vol. 4, no. 1, pp. 19-26, 2020, doi: 10.31015/jaefs.2020.1.4
• M. Karaman ve H. Aktaş, “İleri kademe ekmeklik buğday (Triticumaestivum L.) hatları ile tescilli çeşitlerin tarımsal özellikler yönünden karşılaştırılması”, Euroasia Journal of Mathematics Engineering Natural and Medical Sciences International Indexed and Refereed, vol. 7, no. 9, s. 104-113, 2020.
• E. N. Blue, S. C. Mason and D. H. Sander, “Influence of planting date, seeding rate and phosphorus rate on wheat yield”, Agron. J., vol. 82, pp. 762-768, 1990.
• R. Mohammadi and, A. Abdulahi, “Evaluation of durum wheat genotypes based on drought tolerance ındices under different levels of drought stress”, Journal of Agricultural Sciences Belgrade, vol, 62, no. 1, pp. 1-14, 2017, doi: 10.2298/JAS1701001M
• G. W. Roth, H. G. Marshall, O. E. Hatley and, R. R. Hill, “Effect of management practices on grain yield, test weight and lodging of soft red winter wheat”, Agronomy J., vol. 76, pp. 379-383, 1984.