Determination of Some Nutritional Components of Flax (Linum usitatissimum L.) Varıeties Grown with Different Organic Fertilizers in Diyarbakır Ecological Conditions

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 197 - 209

Şilan Çiçek Bayram , Sema Başbağ , Nazlı Aybar Yalınkılıç

https://doi.org/10.55007/dufed.1544243

Öz

The importance of flaxseed, which is considered a functional food, is increasing due to its high nutritional value and variety of usage areas. The aim of this research is to comprehensively evaluate some technological properties of flax varieties grown using different organic fertilizers. The trial was carried out for two years (2022, 2023) in Diyarbakır ecological conditions. Kara Kız, Sarı Dane and Beyaz Gelin flax varieties were used as materials in the study. In the trial, animal manure, seaweed, humic acid and worm compost were used as organic fertilizer varieties. The study was carried out in the Good Agricultural Practices field of the Dicle University according to the split-plot trial design in randomized blocks with 4 replications. According to the research results; It was determined that the oil ratio varied between 32.05-36.12% in 2022 and 32.37-36.49% in 2023, and the protein ratio values varied between 23.29-24.67% in 2022 and 23.11-24.18% in 2023 the ash ratio varied between 3.22-3.32% in 2022 and 3.29-3.48% in 2023, the carbohydrate ratio varied between 8.67-8.90% in 2022 and 8.72-8.92% in 2023, the moisture content varied between 6.85-7.14% in 2022 and 6.83-7.17% in 2023.. In general, it was determined that organic fertilization had a positive effect on the quality parameters in flax, and that worm manure and animal manure were mostly better results in flax cultivation as the fertilizer method used. It is recommended that the Beyaz Gelin flax variety be preferred in the region.

Anahtar Kelimeler

Flax, Linum usitatissimum L., Organic manure, Oil content, Protein rate

Proje Numarası

ZİRAAT.22.015

Diyarbakır Ekolojik Şartlarında Farklı Organik İçerikli Gübreler ile Yetiştirilen Keten (Linum usitatissimum L.) Çeşitlerinin Bazı Besin Bileşenlerinin Belirlenmesi

Öz

Fonksiyonel bir gıda olarak kabul edilen keten tohumunun önemi, besin değerinin yüksek olması ve kullanım alanının çeşitliliği gibi nedenlerden dolayı giderek artmaktadır. Bu araştırmada, farklı organik gübreler kullanılarak yetiştirilen keten çeşitlerinin, bazı teknolojik özelliklerini kapsamlı bir şekilde değerlendirmek amaçlanmıştır. Diyarbakır ekolojik şartlarında iki yıl (2022, 2023) süre ile yürütülen çalışmada, Kara Kız, Sarı Dane ve Beyaz Gelin keten çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Denemede, hayvan gübresi, deniz yosunu, hümik asit ve solucan gübresi kullanılmıştır. Çalışma, Dicle Üniversitesi İyi Tarım Uygulamaları sahasında, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseni uyarınca 4 tekerrürlü olacak şekilde yürütülmüştür. Deneme bulgularına göre; ham yağ oranının 2022 yılında % 32,05-36,12 ve 2023 yılında % 32,37-36,49 arasında değiştiği, protein oranının 2022 yılında %.23,29-24,67, 2023 yılında %23,11-24,18 arasında değiştiği, kül oranının 2022 yılında %3,22-3,32 ve 2023 yılında % 3,29-3,48 arasında değiştiği, karbonhidrat oranının 2022 yılında % 8,67- %8,90 ve 2023 yılında % 8,72- % 8,92 arasında değiştiği, nem oranının 2022 yılında % 6,85- %7,14 ve 2023 yılında % 6,83- % 7,17 arasında değişim gösterdiği saptanmıştır. Organik içerikli gübrelemenin ketende kalite parametrelerinde olumlu etki yaptığı, kullanılan gübre yöntemi bakımından solucan gübresi ve hayvan gübresinin diğer gübrelere kıyasla daha iyi sonuçlar verdiği saptanmıştır. Çeşit yönünden Beyaz Gelin çeşidinin bölgede tercih edilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Keten, Linum usitatissimum L., Organik gübre, Yağ içeriği, Protein oranı

Proje Numarası

ZİRAAT.22.015

Kaynakça

• V. M. Raole and V. V. Raole, “Flaxseed and seed oil: Functional food and dietary support for health,” EAS Journal of Nutrition and Food Sciences, vol. 4, no. 2, pp. 68-77, 2022, doi: https://doi.org/10.36349/easjnfs.2022.v04i0.007
• A. Öksüz, N. P. Bahadırlı, M. U. Yıldırım and E. O. Sarıhan, “Comparison of proximate, fatty acids and element composition of different varieties (cultivars) and species of flax seeds,” Food and Health, vol. 1, no. 3, pp. 124-134, 2015, doi: https://doi.org/10.3153/JFHS15012.
• A. Goyal, V. Sharma, N. Upadhyay, S. Gill, and M. Sihag, “Flax and flaxseed oil: An ancient medicine and modern functional food,” Journal of Food Science and Technology, vol. 51, no. 9, pp. 1633-1653, 2014, doi: https://doi.org/10.1007/s13197-013- 1247-9
• A. Goyal, V. Sharma, M. K. Sihag, A. K. Singh, S. Arora, and L. Sabikhi, “Fortification of dahi (Indian yoghurt) with omega 3 fatty acids using microencapsulated flaxseed oil microcapsules,” Journal of Food Science and Technology, vol. 53, pp. 2422-2433, 2016, doi: https://doi.org/10.1007/s13197-016-2220-1
• C. Hall, M. C. Tulbek, and Y. Xu, “Flaxseed. In: Advancesin Food and Nutrition Research,” Academic Press, Elsevier, vol. 51, pp. 1-97, 2006, doi: https://doi.org/10.1016/S1043-4526(06)51001-0
• G. Flower, H. Fritz, L. G. Balneaves, S. Verma, B. Skidmore, R. Fernandes, D. Kennedy, K. Cooley, R. Wong, S. Sagar, D. Fergusson, and D. Seely, “Flax and breast cancer: A systematic review,” Integrative Cancer Therapies, vol. 13, no. 3, pp. 181-192, 2014, doi: https://doi.org/10.1177/1534735413502076.
• S. Y. Al-Okbi, “Highlights on functional foods, with special reference to flaxseed,” Journal of Natural Fibers, vol. 2, no. 3, pp. 63-68, 2005, doi: https://doi.org/10.1300/J395v02n03_06.
• Ş. Çiçek Bayram, N. Aybar Yalınkılıç, and S. Başbağ, “Investigation of germination and early seedling development of some flax (Linum usitatissimum L.) seeds under salt stress,” Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, vol. 14, no. 1, pp. 64-70, 2024, doi: https://doi.org/10.53518/mjavl.1424429
• A. Laza and G. Pop, “The influence of fertilization and seeding density on flax oil production quality,” Research Journal of Agricultural Sciences, vol. 44, pp. 96–102, 2012.
• V. Jogić, S. Džafić and J. Nikitović, “Effects of fertilization on the fatty acid content of oil flax,” International Journal of Advances in Agricultural Science and Technology, vol. 5, pp. 21–27, 2018.
• J. Butorac, M. Pospišil, Z. Mustapić and I. Duvnjak, “Estimation of agronomic and morphological traits of fibre flax varieties without and with topdressing by nitrogen,” Sjemenarstvo, vol. 26, pp. 119–129, 2009.
• W. S. Arnold and E. S. Malcolm, “Formulation of environmentally sound waste mixtures for land application,” Water, Air, and Soil Pollution, vol. 152, no. 1-4, pp. 195-217, 2004, doi:10.1023/B:WATE.0000015357.03531.b1
• A. Çoban, C. B. Şahin ve N. İşler, “Bazı keten çeşitlerinde farklı sıra aralıklarının verim ve verim unsurları üzerine etkisi,” Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, c. 14, sayı. 2, ss. 208-213, 2021, doi: https://doi.org/10.46309/biodicon.2021.891740.
• N. Çöl Keskin, Ö. Öztürk, Z. Endes Eğribaş ve E. Yılmaz, “Bazı yağlık keten çeşitlerinde farklı sıra aralıklarının verim ve verim unsurları üzerine etkilerinin belirlenmesi,” Ziraat Fakültesi Dergisi, Türkiye 13. Ulusal, I. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi Özel Sayısı, ss. 109-120, 2020.
• Ö. U. Diri, “Tohumluk miktarı ve azotlu gübre dozlarının ketenin verim ve verim öğelerine etkisi,” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 1996.
• R. Can Akçalı, “Bazı keten genotiplerinin agronomik ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar,” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye, 1999.
• M. Özdamar, “Tokat Kazova şartlarında bazı keten (Linum usitatissimum L.) çeşitlerinin verim ve verimle ilgili özelliklerinin incelenmesi,” Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye, 2003.
• M. Tunçtürk, “Van koşullarında bazı keten (Linum usitatissimum L.) çeşitlerinin verim ve bazı verim ögelerinin belirlenmesi," Tarım Bilimleri Dergisi, c. 13, sayı. 4, ss. 365-371, 2007.
• B. Madhusudhan, “Potential benefits of flaxseed in health and disease,” A Perspective, Agriculturae Conspectus Scientificus, vol. 74, no. 2, pp. 67-72, 2009.
• D. H. Morris, Flax: A health and nutrition primer, 3rd ed. (2003). Winnipeg: Flax Council of Canada. Accessed: June 4, 2012. [Online]. Available: http://www.jitinc.com/flax/brochure02.pdf
• O. Arslan, F. Kahrıman, Ö. T. Bayram ve H. Turhan, “Çanakkale koşullarında yetiştirilen keten genotiplerinin tohum verimi ve bazı kalite özelliklerinin incelenmesi,” Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, c. 8, sayı. 3, ss. 1-7, 2011.
• M. C. Rubilar, M. Gutiérrez, C. Verdugo, Shene and J. Sineiro, “Flaxseed as a source of functional ingredients,” Journal of Soil Science and Plant Nutrition, vol. 10, no. 3, pp. 373–377, 2010.