Investigation of Groundwater Pollution Risk in Diyarbakır Organized Industrial Zone

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 27 - 43, 10.06.2025

Merve Şaki Kocaman , Recep Çelik

https://doi.org/10.55007/dufed.1672179

Öz

The increasing industrial activities around the Diyarbakır Organized Industrial Zone (OIZ) have negatively impacted the quality of local groundwater resources, posing potential risks to public health. This study aims to assess the pollution risk in groundwater near the OIZ and evaluate its suitability for drinking and irrigation purposes. Groundwater samples were collected from five selected locations and analyzed through physicochemical and biological tests. Parameters such as pH, electrical conductivity, nitrate, nitrite, sodium, and heavy metals were measured and compared with national and international water quality standards. The results indicate that industrial activities significantly affect groundwater quality, and in some locations, water use without treatment may pose health hazards. The findings underline the need for effective waste management strategies and regular monitoring of groundwater in industrial regions. It is recommended that sustainable water management policies be implemented to mitigate pollution risks. Additionally, strengthening institutional inspection mechanisms and promoting environmental awareness through educational programs are considered essential steps toward ensuring the long-term protection of water resources.

Anahtar Kelimeler

Groundwater , Industrial pollution , Water quality , Diyarbakır OIZ

Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi Yeraltı Sularının Kirlilik Riskinin Araştırılması

Öz

Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi (DOSB) çevresinde son yıllarda artış gösteren sanayi faaliyetleri, bölgedeki yeraltı suyu kaynaklarının kalitesi üzerinde olumsuz etkiler yaratmakta ve bu durum, halk sağlığı açısından önemli bir risk unsuru teşkil etmektedir. Çalışma, Organize Sanayi Bölgesi 'nin çevresindeki yeraltı su kaynaklarının kirlilik riskini değerlendirerek, içme ve sulama suyu olarak kullanım açısından uygunluğunu belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, belirlenen beş farklı noktadan alınan yeraltı suyu numuneleri fizikokimyasal ve biyolojik analizlere tabi tutulmuştur. Numuneler; pH, elektriksel iletkenlik, nitrat, nitrit, sodyum ve ağır metaller gibi çevresel açıdan önemli parametreler incelenmiş; elde edilen veriler, ulusal ve uluslararası içme ve sulama suyu kalitesi standartları ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgular, sanayi faaliyetlerinin yeraltı suyu kalitesi üzerinde önemli etkiler yarattığını ve bazı bölgelerde suyun doğrudan kullanımının sağlık açısından risk oluşturabileceğini göstermektedir. Çalışmanın sonuçları, sanayi bölgelerinde etkin atık yönetimi stratejileri geliştirilmesi ve yeraltı suyu kirliliğinin izlenmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Sanayi kaynaklı su kirliliğinin önlenmesine yönelik sürdürülebilir su yönetimi politikalarının uygulanması önerilmektedir. Ayrıca, ilgili kurum ve kuruluşların denetim mekanizmalarını güçlendirmesi ve çevresel farkındalık düzeyini artırmaya yönelik eğitim faaliyetlerinin yaygınlaştırılması da bu sürecin etkinliği açısından büyük önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeraltu suyu , Sanayi kirliliği , Su kalitesi , Diyarbakır OSB

Kaynakça

• E. Turan ve E. Bayrakdar, “Türkiye’nin su yönetim politikaları: Ulusal,” Ulusal, c. 6, sayı. 2, ss. 1–10, 2020.
• S. Sünal ve S. Erşahin, “Türkiye’de tarımsal kaynaklı yeraltı suyu nitrat kirliliği,” Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, c. 5, sayı. 2, ss. 22–30, 2012.
• F. Özyonar, B. Karagözoğlu ve E. Atmaca, “İçme suyundan elektrokoagülasyon prosesi ile doğal organik madde giderimi,” Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 27, sayı. 4, ss. 102–111, 2011.
• A. Alkur, P. Uyanık, S. Göncü, Z. Yiğit Avdan ve K. Gedik, “Endüstriyel atık suların proseste tekrar kullanılabilirliğine yönelik metodolojik değerlendirme,” Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, c. 16, sayı. 1, ss. 30–42, 2024.
• Ü. Şahin, T. Tunç ve S. Örs, “Yeraltı suyu kirliliği açısından atık su kullanımı,” Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, c. 4, sayı. 1, ss. 33–39, 2011.
• T. Öztürk, “İzmit evsel ve tehlikeli katı atık düzenli depolama tesisi sızıntı sularının elektro- ve kimyasal koagülasyon yöntemleri ile arıtılabilirliğinin incelenmesi,” Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, Türkiye, 2006.
• G. E. Üstün, S. K. Akal Solmaz ve K. Kestioğlu, “Organize sanayi bölgelerinde atıksu arıtımı: Bursa’dan bir O.S.B. örneği,” Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, c. 9, sayı. 1, ss. 75–83, 2004.
• A. H. Dökmeci, S. Özden Çelik, G. Kaykioğlu ve A. Öngen, “Tekirdağ’da Çorlu ilinde endüstriyel alanlardaki toprakta ağır metal kirliliğinin çevresel ve insan sağlığı açısından etkileri,” BAUN Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 19, sayı. 2, ss. 543–553, 2017.
• T. Ekemen Keskin, F. Girişen ve Z. Başibüyük, “Yer altı sularında arsenik kirliliği: Kaman (Kırşehir, Türkiye) örneği,” Uluslararası Su ve Atıksu Arıtma Teknolojileri Sempozyumu (ISHAD 2018), Kırşehir, Türkiye, 06-07 Aralık, 2018.
• R. Çelik, “Diyarbakır tarihi Sur Bölgesinin yeraltısuyu potansiyelinin incelenmesi,” Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, c. 8, sayı. 2, ss. 693–704, 2017.
• E. Topçu ve İ. Taş, “Sulama suyu kalitesi açısından Çanakkale–Biga Ovası yeraltı sularının durumu,” ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi (COMU J. Agric. Fac.), c. 8, sayı. 1, ss. 38–47, 2020.
• R. Bakış, H. Koyuncu, A. Özkan, M. Banar, G. Yılmaz ve E. Yörükoğulları, “Porsuk Havzası yüzeysel ve yeraltı suyu kirlilik düzeyinin belirlenmesi,” Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 12, sayı. 2, ss. 159–168, 2011.
• A. Bildik ve L. Baş, “Investigation of nitrate, nitrite pollution levels and organic matter amounts of artesian waters of Aydın region,” Animal Health Prod and Hyg, vol. 11, no. 2, pp. 103–110, 2022.
• Ö. Özdestan ve A. Üren, “Gıdalarda nitrat ve nitrit,” Akademik Gıda, c. 8, sayı. 6, ss. 35–43, 2010.
• M. H. Ward, R. R. Jones, J. D. Brender, T. M. de Kok, P. J. Weyer, B. T. Nolan, C. M. Villanueva ve S. G. van Breda, “Drinking water nitrate and human health: An updated review,” International Journal of Environmental Research and Public Health, vol. 15, no. 7, pp. 1–31, 2018.
• E. Olhan ve Y. Ataseven, “Türkiye’de içme suyu havza alanlarında tarımsal faaliyetlerden kaynaklanabilecek kirliliği önlemeye yönelik yasal düzenlemeler,” Journal of Tekirdağ Agricultural Faculty, c. 6, sayı. 2, ss. 177–186, 2009.
• Ö. Erdoğan, B. Karakaş ve M. Zeybek Yünlü, “Karpuz Çayı (Antalya) su kalitesinin fizikokimyasal parametrelere göre belirlenmesi,” Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, c. 17, sayı. 2, ss. 225–236, 2022.
• N. Doğan-Sağlamtimur ve B. Sağlamtimur, “Sucul ortamlarda ötrofikasyon durumu ve senaryoları,” Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, c. 7, sayı. 1, ss. 1–14, 2018.
• Ş. Tulun ve M. Bilgin, “Sızıntı sularında çeşitli kirleticilerin elektrokoagülasyon yöntemiyle gideriminin incelenmesi,” Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, c. 23, sayı. 9, ss. 1055–1058, 2017.
• B. Gemici, C. Yücedağ, E. Karakoç ve D. Algur, “Kuyu suyunda bazı kalite parametrelerinin belirlenmesi: Bartın örneği,” Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 6, sayı. 1, ss. 32–40, 2015.
• B. Erol Nalbur ve E. Karaelli, “Petrol içeren atık suların arıtılabilirliği ve arıtım sisteminin tasarlanması,” Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, c. 24, sayı. 1, ss. 123–133, 2019.
• S. Tokmak ve S. Köseoğlu, “Yeraltı sularında nitrat kirliliği,” Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, c. 13, sayı. 1, ss. 62–89, 2000.
• B. Cüre, “Kimyasal ve organik gübrelerin çevre üzerine etkisi,” Biyosistem Mühendisliği Dergisi, c. 3, sayı. 2, ss. 75–83, 2022.
• M. K. Gökkuş, M. C. Bağdatlı ve H. İ. Oğuz, “Yeraltı sularının ağır metal ve sulama suyu kalitesi açısından değerlendirilmesi ve mekânsal olarak haritalandırılması: Nevşehir-Gülşehir ilçesi örneği,” Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 14, sayı. 1, ss. 64–81, 2024.
• A. Alver ve E. Baştürk, “Karasu Nehri su kalitesinin farklı su kalite indeksleri açısından değerlendirilmesi,” Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 23, sayı. 2, ss. 488–497, 2019.
• M. Yılmaz, “Türkiye’de yeraltı suları yönetiminin yasal ve kurumsal açıdan incelenmesi,” DÜSBED – Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 13, sayı. 27, ss. 1–10, 2021.