İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 11. Maddesi Kapsamındaki Başvurularda Başvuru Gününün Dava Açma Süresinin Hesabında Dikkate Alınıp Alınmayacağı Sorunu

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 34, 1 - 24, 02.10.2016

Tahir Muratoğlu

Öz

İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 11.
maddesinin ilk fıkrasına göre ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce
idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem
yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan dava açma
süresi içinde istenebilir. Bu başvurma işlemeye başlamış olan idari dava açma
süresini durdurur. Aynı maddenin 3. fıkrasına göre isteğin reddedilmesi veya
reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve
başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır. Bu hüküm uyarınca
yapılan başvurularda dava açma süresinin tam olarak ne zaman durduğu konusunda
yargı kararları arasında bir birlik bulunmamaktadır. Kimi Danıştay kararları
dava açma süresini başvuru gününün sonu itibariyle durdururken, yani başvuru
gününü süre hesabında dikkate alırken, kimi Danıştay kararları süreyi
başvurudan bir önceki gün itibariyle durdurmakta, yani başvuru gününü geçmiş
olan dava açma süresine eklememektedir. Kanun’un lafzı ve mevzuatımızdaki sürelere
ilişkin hükümler dikkate alındığında, başvuru gününün süre hesabına dahil
edilmemesi gerektiği sonucuna ulaşılacaktır. Başvuru gününün geçtiği kabul
edilen dava açma süresine eklenmesi kimi hallerde Kanun’un 11. maddesindeki
hükmün anlamını yitirmesi ve kişilerin hak kaybına maruz kalması anlamına da
gelebilecektir. Bu nedenle dava açma süresinin başvurudan bir önceki gün
itibariyle durduğunun kabul edilmesi ve konu hakkındaki farklı uygulamalara bu
şekilde bir son verilmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler

İdari yargılama hukuku, İYUK m. 11, idari başvuru, başvuru günü, dava açma süresi, Dava Açma Süresinin Durması

Das Problem, ob im Fall eines Widerspruchs im Rahmen des § 11 des Türkischen Verwaltungsprozessgesetzes der Tag des Widerspruchs bei der Berechnung der Klagefrist mitgerechnet wird

Öz

Gemäß § 11 Abs. 1 des türkischen
Verwaltungsprozessgesetzes können sich die Betroffenen vor der Erhebung einer
verwaltungsrechtlichen Klage, innerhalb der Klagefrist mit dem Begehren, dass
der Verwaltungsakt widerrufen, zurückgenommen, geändert oder ein neuer
Verwaltungsakt erlassen wird, an die höhere Behörde, wenn eine solche nicht
vorhanden ist, an die Behörde, die den Verwaltungsakt erlassen hat, wenden. Die
Stellung des Antrags hemmt die Klagefrist, die zuvor zu laufen begonnen hatte.
Nach § 11 Abs. 3 des Gesetzes beginnt die Frist weiter zu laufen, wenn der
Antrag abgelehnt oder innerhalb von sechzig Tagen nicht beantwortet wird. In
diesem Fall wird der Zeitraum, der bis zur Zeit der Antragsstellung gelaufen
ist, mitberücksichtigt. In der Rechtsprechung gibt es keine Einigkeit darüber,
wann genau die Klagefrist ruht, wenn ein Widerspruchsverfahren nach der
erwähnten Vorschrift stattfindet. Manchmal lässt der Staatsrat, der als das
oberste Verwaltungsgericht tätig ist, die Klagefrist am Ende des
Widerspruchstages ruhen. In diesen Fällen wird der Tag des Widerspruchs bei der
Berechnung der Klagefrist mitgerechnet. Dagegen wird in manchen Entscheidungen
der Tag des Widerspruchs nicht mitgerechnet. Es wird nämlich angenommen, dass
die Klagefrist am Ende des vorigen Tages des Widerspruchs geruht hat. Die
wörtliche Auslegung des Gesetzes sowie die Vorschriften in den gesetzlichen
Bestimmungen des türkischen Rechts, die Fristen betreffen, deuten darauf hin,
dass der Tag des Widerspruchs bei der Berechnung der Klagefrist nicht
mitgerechnet werden darf. In einzelnen Fällen wird § 11 des Gesetzes seinen
Sinn und werden die Betroffenen ihr Recht verlieren, wenn der Tag des
Widerspruchs zu dem Zeitraum hinzugefügt wird, der schon abgelaufen ist.
Deshalb ist erforderlich, die Klagefrist am vorigen Tag des Widerspruchs ruhen
zu lassen und die uneinheitliche Rechtsprechung auf diese Weise zu einigen.

Anahtar Kelimeler

Verwaltungsprozessrecht, § 11 des türkischen Verwaltungsprozessgesetzes, Widerspruch, der Tag des Widerspruchs, Klagefrist, Hemmung der Klagefrist

Kaynakça

• AKMANSU, Mehmet: Danıştayda İdari Dava Süresinin Durması ve Uygulama Şekli Üzerine Düşünceler, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 1978, Sayı: 2, s. 265 - 269.
• CANDAN, Turgut: Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2009.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdari Yargılama Hukuku, 7. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.
• ÇIRAKMAN, Erol: İdari Davalarda Süre, İdare Hukuku ve İdari Yargı İle İlgili İncelemeler I, Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları No 21, Güneş Matbaası, Ankara 1976, s. 190 - 217.
• DEMİRKOL, Selami / BEREKET BAŞ, Zuhal: (Teori ve Pratikte) İdari Yargıda Dava Açma ve Davaların Takip Usulü, 7. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul 2007.
• ERGEN, Cafer: İdari Yargıda Dava Açma Süreleri, Seçkin Yayınları, Ankara 2007.
• GÖZLER, Kemal / Kaplan, Gürsel: İdare Hukuku Dersleri, 17. Baskı, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2015.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref: İdari Yargıda Dava Açma Süresi, Amme İdaresi Dergisi, Sayı: 2/4, Yıl: 1969, s. 3 - 20.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref: Yönetsel Yargı, 34. Bası, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara 2015.
• T. C. ADALET BAKANLIĞI KANUNLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ: http://www.kgm.adalet.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.06.2016).
• TOPUZ, İbrahim / Özkaya, Kadir: Açıklamalı – İçtihatlı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Mahalli İdareler Derneği Yayını, Ankara 2002.
• TÜRK DİL KURUMU: Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.06.2016).
• YENİCE, Kâzım / ESİN, Yüksel: Açıklamalı-İçtihatlı-Notlu İdari Yargılama Usulü, Arısan Matbaacılık ve Ambalaj Sanayii, Ankara 1983.
• YILDIRIM, Ramazan: İdari Başvurular, 2. Baskı, Mimoza Yayınları, Konya 2006.
• YILDIRIM, Turan: İdari Yargı, 2. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul 2010.