The Procedure of the Recognition and Enforcement of Foreign Court Decisions

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 34, 39 - 98, 02.10.2016

Mehmet Köle

Öz

In the developing world,
international relationships and interactions have increased. As a consequence, disputes including foreign element arise between
nations. As a rule, a domestic dispute has to be resolved by national courts.
Despite, it is solved nationally, the solution also needs to result in parties
countries. A foreign judgment can be effect as a “judgment” in another country,
only after a process of recognition and enforcement and conditions of the
recognition and enforcement of a foreign judgment can only be determined by the
law of this country.

Anahtar Kelimeler

Recognition, enforcement, trial procedure, legal interest, decision

Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanıma ve Tenfizinde Usul

Öz

Gelişen dünyada uluslararası ilişkiler ve
etkileşimler artmıştır. Bunun bir sonucu da yabancılık unsuru içeren
uyuşmazlıkların ortaya çıkması olmuştur. Kural olarak yerel bir uyuşmazlık,
uyuşmazlığın çıktığı ülkenin yargı organlarınca çözüme kavuşturulur. Ancak
yabancılık unsuru içeren bir uyuşmazlık ulusal bir yargı organınca çözülse bile
yargılama sonucu tesis edilen hükmün uyuşmazlığın tarafı olan kişilerin
ülkelerinde de etki doğurması artık zorunlu bir hal almıştır. Yabancı yargı
organlarınca tesis edilen kararların başka bir ülkede hukuki sonuç doğurması
ise ancak o ülke makamlarınca tanıma ve tenfiz prosedürü işletildikten sonra
mümkün olmaktadır. Bu tanıma ve tenfiz prosedürünün şartlarını ise kararın etki
doğuracağı ülkelerin kendileri belirlemektedir.

Anahtar Kelimeler

Tanıma, tenfiz, yargılama usulü, hukuki yarar, ilam

Kaynakça

• ALANGOYA, Yavuz / YILDIRIM, Kamil / DEREN-YILDIRIM, Nevhis: Medeni Usul Hukuku Esasları, Beta Yayınevi, 7. Bası, İstanbul, 2009.
• ARAT, Tuğrul: Yabancı İlamların Tanınması ve Tenfizi, AÜHFD, S: 1-4, Ankara, 1964, s. 421-422.
• AYGÜL, Musa: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Davalarında Bazı Usul Hukuku Problemleri, MHB, C: 31, S: 2, T. 2011, s. 83-121.
• COŞAR, Vedat Ahsen: 2675 Sayılı Yasa ve Bu Yasa Anlamında Tanıma, Ankara Barosu Dergisi S: 2, T. 1984.
• CUMALIOĞLU, Emre: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Bakımından Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisi, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 3, S: 2, T. 2008, s. 431-448.
• ÇELİKEL, Aysel / ERDEM, B. Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, Beta Yayınevi, 14. Bası, 2016.
• ÇELİKEL, Aysel: Yeni Kanuna Göre Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfiz Şartları, MHB, C: 2, S: 2, T. 1982, s. 7-13.
• ÇELİKEL, Aysel / ŞANLI, Cemal / ÖZTEKİN, Günseli / ERDEM, Bahadır / ATAMAN, İnci / GİRAY, Kerem: Milletlerarası Özel Hukuk Sözleşmeleri, Beta Yayınevi, II. CİLT, İstanbul, 2005.
• ÇELİKEL, Aysel: Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul, 1987.
• DEMİR-GÖKYAYLA, Cemile: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Kamu Düzeni, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2001.
• DOĞAN, İzzet: Milletlerarası Aile Hukuku ve Milletlerarası Usul Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2010.
• DOĞAN, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara 2013.
• EKŞİ, Nuray: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi (Tanıma ve Tenfiz), Beta Yayınevi, İstanbul, 2013.
• EKŞİ, Nuray: Yabancı Mahkemenin Aşırı Yetkisinin Tenfiz Mahkemesi Tarafından Denetlenmesi (5718 sayılı MÖHUK m. 54/b), İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C: 9 S: 2 T. 2010, s. 25-70.
• EKŞİ, Nuray: Yabancı Boşanma Kararının Türkiye'de Tanınması Davasının Mirasçılar Tarafından Açılabileceğine İlişkin Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 3.4.2012 Tarihli Kararının Değerlendirilmesi (Karar Değerlendirmesi), MHB, C: 32, S: 1, T. 2012, s. 33-50.
• EKŞİ, Nuray: 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'a İlişkin Yargıtay Kararları (Kararlar), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• EKŞİ, Nuray: Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, Beta Yayınevi, 2. Bası, İstanbul, 2000.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, 19. Bası, Ankara, 2015.
• ERTAŞ, Şeref: Yabancı İlamların Tanınması ve Tenfizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Kudret Ayiter Armağanı) C: 3 S: 1-4 T: 1987, s. 395-396.
• ESEN, Emre: Alman Hukukunda İhtarlı Basit Dava Usulü (Mahnverfahren) Çerçevesinde Verilen Kararların Türk Hukukunda Tenfizi, MHB, C:27, S:1-2, T. 2007, s. 21-80.
• GÜVEN, Pelin: Tanıma-Tenfiz, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013.
• HUYSAL, Burak: 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Getirilen Yenilikler Işığında Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Konusunda Bazı Tespitler, MHB, C: 32, S: 1, T. 2012, s. 75-101.
• KARAASLAN, Erol / KARAASLAN, Varol: Alman ve Türk Hukukuna Göre Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması, Adalet Dergisi, S: 22 T. 2005, s. 121-143.
• KARSLI, Abdürrahim: Medeni Muhakeme Hukuku, Alternatif Yayıncılık, 4. Bası, İstanbul, 2014.
• KURU, Baki: Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, Legal Kitapevi, 2015.
• NAZİKOĞLU, Işık: Yabancı Memleket Mahkemelerinden Verilen Kararların Tanınması ve Tenfizi, AÜHFD, S: 3-4, C: 7, Ankara, 1950 s. 468-500.
• NOMER, Ergin: Devler Hususi Hukuku, Beta Yayınevi, 19. Bası, İstanbul, 2011.
• NOMER, Ergin: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinde Gerekçe (Gerekçe), İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C: 10, S: 1, T. Ocak 2011, s. 9-16.
• ÖZBAKAN, Işıl: Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Kazancı Kitap, Ankara, 1987.
• ÖZUĞUR, Ali: Boşanma, Ayrılık ve Evlenmenin İptali Davaları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• PEKCANITEZ, Hakan / ÖZEKES, Muhammet / ATALAY, Oğuz: Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı (Ders Kitabı), Yetkin Yayınları, 3. Bası, Ankara, 2015.
• PEKCANITEZ, Hakan / ÖZEKES, Muhammet / ATALAY, Oğuz: Medeni Usul Hukuku (Usul Hukuku), Yetkin Yayınları, 14. Bası, Ankara, 2013.
• RUHİ, Ahmet Cemal / KAPLAN, Yavuz: Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Tenfizi Açısından Kamu Düzeni, İÜHFD, C: 22, S: 2, s. 643-663.
• SAKMAR, Ata: Yabancı İlamların Türkiye'deki Sonuçları, İstanbul, 1982.
• SARGIN, Fügen: Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Anlaşmaları, Yetkin Yayınevi, Ankara, 1996.
• ŞANLI, Cemal: Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, 5. Bası, İstanbul, 2013.
• ŞANLI, Cemal / ESEN, Emre / FİGANMEŞE-ATAMAN, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, Vedat Kitapçılık, 3. Bası, İstanbul, 2014.
• TAŞPINAR, Sema: Medeni Yargılama Hukukunda İspat Sözleşmeleri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2001.
• TAŞ-KORKMAZ, Hülya: Medeni Usul Hukukunda İradi Taraf Değişikliği, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
• TİRYAKİOĞLU, Bilgin: Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye'de Tanınması ve Tenfizi, AÜHF Döner Sermaye Yayınları, Ankara 1996.
• UMAR, Bilge / YILMAZ, Ejder: İsbat Yükü, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul, 1980.
• YILDIRIM, M. Kamil: Bankacılık Kanunu Gereğince Açılan Şahsi Sorumluluk Davasında İspat Yükü Kuralı Hakkında Düşünceler, Haluk Konuralp Anısına Armağan, Ankara, 2009, C. I, s. 1297-1316.