A STUDY ON THE EVALUATION OF PROBABLE INTENT AND CONSCIOUS NEGLIGENCE IN CRIMINAL LAW IN TERMS OF TRAFFIC COLLISIONS

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 50, 49 - 88, 30.06.2024

Faruk Yasin Turinay

Öz

In this study, first of all, the degrees of the perpetrator’s fault in terms of criminal law, the concept of traffic collision, and the concepts of conscious negligence and possible intent, as cases where the fault is above simple negligence, are discussed within the framework of the study. In addition, general determinations have been made regarding the effect of the faults of people other than the perpetrator on the fault of the perpetrator and other elements, as well as the effect of external conditions, which can be considered common for conscious negligence and possible intent. Then, the criteria that can be evaluated in terms of conscious negligence in traffic collisions, confidence that the result will not occur, the effect of violation of traffic rules and the effect of external conditions were examined in the light of the Court of Cassation decisions. In the last part of the study, the general structure of the distinction between possible intent and conscious negligence and the importance of traffic collisions in terms of this distinction, the tendency of the Court of Cassation jurisprudence, indifference to the result or acceptance of the result, the effect of violation of traffic rules and the effect of external conditions as the criteria to be taken into account in terms of possible intent in traffic collisions are evaluated.

Anahtar Kelimeler

Traffic collision, negligence, intent, probable intent, conscious negligence

CEZA HUKUKUNDA OLASI KAST VE BİLİNÇLİ TAKSİRİN TRAFİK KAZALARI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Bu çalışmada, öncelikle failin kusurunun ceza hukuku açısından dereceleri, trafik kazası kavramı ile kusurun basit taksirin üzerinde olduğu haller olarak bilinçli taksir ve olası kast kavramları çalışmanın çerçevesiyle sınırlı olarak ele alınmıştır. Ayrıca bilinçli taksir ve olası kast için ortak olarak geçerli sayılabilecek fail dışındaki kişilerin kusurlarının failin kusuruna ve diğer unsurlara etkisi ile dışsal koşulların etkisine ilişkin genel tespitlerde bulunulmuştur. Ardından, trafik kazalarında bilinçli taksir bakımından değerlendirilebilecek kıstaslar olarak neticenin gerçekleşmeyeceğine ilişkin güven, trafik kurallarına aykırılığın etkisi ve dışsal koşulların etkisi Yargıtay kararları ışığında incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise olası kast ile bilinçli taksir ayrımının genel yapısı ve trafik kazalarının bu ayrım bakımından önemi, Yargıtay içtihatlarının eğilimi, trafik kazalarında olası kast açısından dikkate alınacak kıstaslar olarak neticeye karşı kayıtsızlık ya da neticeyi kabullenmek, trafik kurallarına aykırılığın etkisi ve dışsal koşulların etkisi değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Trafik kazası, taksir, kast, olası kast, bilinçli taksir

Kaynakça

• ARTUK, M. Emin – GÖKCEN, Ahmet – ALŞAHİN, M. Emin – ÇAKIR, Kerim: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Adalet Yayınları, Ankara, 2017.
• BOULOC, Bernard: Droit pénal général, 24e édition, Éditions Dalloz, Paris, 2015.
• CENTEL, Nur – ZAFER, Hamide – ÇAKMUT, Özlem: Türk Ceza Hukukuna Giriş, 11. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2020.
• CENTEL, Nur – ZAFER, Hamide – ÇAKMUT, Özlem: Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, Cilt I, Beta Yayınları, İstanbul, 2017.
• DEMİRBAŞ, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 18. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2023.
• DOĞAN, Koray: “Olası Kast – Bilinçli Taksir Ayrımında İçtihat Değişikliğinin Değerlendirilmesi”, Adalet Dergisi, Sayı: 64, 2020, ss. 331-378.
• DÖNMEZER Sulhi – ERMAN, Sahir: Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, Cilt II, 14. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2019.
• FULL&EGAL: https://www.fullegal.com/.
• GÖKCEN, Ahmet – BALCI, Murat: “Kasten Öldürme Suçu (TCK m. 81)”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1-2, 2011, ss. 95-218.
• HAKERİ, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 28. Baskı, Adalet Yayınları, Ankara, 2023.
• HALL, Daniel E.: Criminal Law and Procedure, 4th edition, Thomson/Delmar Learning, New York, 2004.
• İÇEL, Kayıhan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 5. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2018.
• İÇEL, Kayıhan: Ceza Hukukunda Taksirden Doğan Sübjektif Sorumluluk, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1967.
• KARAASLAN, Reşit: “Ölüm Veya Yaralanma ile Sonuçlanan Yasadışı Araba Yarışlarının Olası Kast-Bilinçli Taksir Ayrımı ve Objektif İsnadiyet Teorisi Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 145, 2019, ss. 203-272.
• KOCA, Mahmut – ÜZÜLMEZ, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2023.
• KOCA, Mahmut – ÜZÜLMEZ, İlhan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 9. Baskı, Adalet Yayınları, Ankara, 2023.
• MAYAUD, Yves: Droit pénal général, 4e édition, Presses Universitaires de France (PUF), Paris, 2013.
• ÖZBEK, Veli Özer – DOĞAN, Koray – BACAKSIZ, Pınar: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2021.
• ÖZEN, Mustafa: Ceza Hukuku Özel Hükümler Dersleri, 5. Baskı, Adalet Yayınları, Ankara, 2020.
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 18. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2022.
• ÖZTÜRK, Bahri – ERDEM, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 17. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2017.
• PRADEL, Jean: Droit pénal général, 18e édition, Éditions Cujas, Paris, 2010.
• SOYASLAN, Doğan: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 12. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018.
• SUNGUR, İslim – AKDUR, Recep – PİYAL, Birgül: “Türkiye’deki Trafik Kazalarının Analizi”, Ankara Medical Journal, 2014, Cilt: 14, Sayı: 3, ss. 114-124.
• ŞEN, Ersan – GÖZÜKAN, Alperen: “Bir Örnek Olay Üzerinden Olası Kast Bilinçli Taksir Değerlendirmesi”, 2023, https://sen.av.tr/.
• TEZCAN, Durmuş – ERDEM, Mustafa Ruhan – ÖNOK, R. Murat: Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 21. Baskı, Seçkin Yayınları, 2023.
• TOROSLU, Haluk: “Bilinçli Taksir Üzerine Bir Değerlendirme”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 126, 2016, ss. 95-122.
• TÜRK HUKUK SİTESİ: https://www.turkhukuksitesi.com/.
• ÜNVER, Yener: “YTCK’da Kusurluluk”, Ceza Hukuku Dergisi, Sayı: 1, 2006, ss. 37-73.
• YARGITAY BAŞKANLIĞI: https://karararama.yargitay.gov.tr/.
• YAŞAR, Osman – GÖKCAN, Hasan Tahsin – ARTUÇ, Mustafa: Yorumlu - Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, Cilt I, Adalet Yayınları, Ankara, 2010.
• YENERER ÇAKMUT, Özlem – ÇAKMUT, Alp: “Taksir Kavramı”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt: 76, Sayı: 2, 2002, ss. 424-454.
• YILDIZ, Ali Kemal: “Taksirle Öldürme”, Özel Ceza Hukuku, Cilt II: Kişilere Karşı Suçlar -1- (TCK m. 81-105), On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2017.
• YİĞİT, Onur: “Yargıtay Kararları Işığında Bilinçli Taksir Kavramı ve Unsurları”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Sayı: 2, 2013, ss. 113-136.
• YOKUŞ SEVÜK, Handan: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 3. Baskı, Adalet Yayınları, Ankara, 2020.