YARGITAY KARARLARI DOĞRULTUSUNDA 4857 SAYILI İŞ KANUNU’NDA HAFTA TATİLİ ÜCRETİ

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 51, 765 - 857, 31.12.2024

Başak Güneş , Faruk Barış Mutlay

Öz

4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. maddesinde işçilere yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat dinlenme (hafta tatili) verileceği hükme bağlanmıştır. Bunun yanı sıra ilgili maddede çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretinin tam olarak ödeneceği de düzenlenmiştir. Hükümde işçilerin hafta tatilinde çalıştırılmasının hukuki sonucuna ise yer verilmemiştir. Yargıtayın yerleşik içtihatları uyarınca hafta tatilinde çalıştırılan işçilere çalışmadan hak kazanacakları ücretlerin yanı sıra çalışılan hafta tatili için %50 zamlı ücret ödenmelidir. Uygulamada hafta tatili için hem çalışma karşılığı olmayan hem de çalışma karşılığı olan zamlı ücret için “hafta tatili ücreti” kavramı kullanılmaktadır. Bu bakımdan hafta tatili ücretinin iki yönü mevcuttur. Çalışmamızda, özellik arz eden çalışma biçimleri ve farklı ücret tipleri de dikkate alınarak hafta tatili ücretinin iki yönü Yargıtay kararları ışığında açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hafta tatili, hafta tatili ücreti, hafta tatili ücretinin hesaplanması, dinlenme hakkı, ücret

WEEKLY REST PAY UNDER SUPREME COURT DECISIONS WITHIN THE SCOPE OF LABOR LAW NO. 4857

Öz

According to Article 46 of Law No. 4857 on Labor, workers are entitled to a minimum uninterrupted rest period of at least twenty-four hours in any seven-day period. Furthermore, if the weekly rest day is not worked, the employer must fully compensate the worker's wage for that day without any deduction. However, the provision does not explicitly state the legal implications of employing workers on weekly rest days. However, based on established precedents of the Court of Cassation, workers employed on weekly rest days are entitled to receive a wage 50% higher than their regular rate for the worked weekly rest day, in addition to their regular earnings. The term 'weekly rest pay' refers to both the uncompensated and compensated extra pay for working on weekly rest days, resulting in two dimensions of weekly rest pay. In our study, we have explored both aspects of weekly rest pay, considering various forms of work and types of wages, taking into account Court of Cassation decisions.

Anahtar Kelimeler

Weekly rest, weekly rest pay, calculation of weekly rest pay, rest break, wage

Kaynakça

• ALP, Mustafa: “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemelerinin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2019-2020, Ankara, 13-14 Kasım 2021, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2022, s. 11-146.
• AYDIN, Ufuk: “Çağrı Üzerine Çalışma ve Uygulama Sorunları”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.8, 2007, s. 41-54.
• ATALAY, Oğuz, PEKCANITEZ, Hakan: Usûl Medenî Usul Hukuku Cilt II, 15. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017.
• BALKAN, Hakan: Bireysel İş Hukuku Açısından Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri, Beta Yayınevi, İstanbul 2021.
• BAŞBUĞ, Aydın, YÜCEL BODUR, Mehtap: İş Hukuku, Çalışanların Hakları ve Sorunları, 6. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2021.
• BAŞKURU, Kenan: 4857 Sayılı İş Kanunu'nda Düzenlenen Ücret Alacakları Bakımından İspat Yükü ve Deliller, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• BAYCIK, Gaye: “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2016, Ankara, 01-02 Aralık 2017, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018, s. 7-356 (İŞ İLİŞKİSİNİN KURULMASI).
• BAYCIK, Gaye: “Çalışma Sürelerinde Güvenceli Esneklik Uygulamaları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan, 2014, s. 223-262.
• CENTEL, Tankut: “Kısmi Süreli Çalışma ve Hafta Tatili Ücreti”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.2, 2006, s. 19-22.
• ÇELİK, Nuri, CANİKLİOĞLU, Nurşen, CANBOLAT, Talat, ÖZKARACA, Ercüment: İş Hukuku Dersleri, 36. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2023.
• ÇİL, Şahin: “Fazla Çalışma Ücretinin Temel Ücret İçinde Ödenmesi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Prof. Dr. Fevzi Şahlanan'a Armağan Sayısı, Cilt 74, 2016, s. 269-312.
• DEMİR, Ender: “Kısmi Süreli Çalışma ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar”, İş Hukukunda Genç Yaklaşımlar IV, ed. Tankut Centel, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020, s. 221-245.
• DOĞAN YENİSEY, Kübra: İş Hukukunun Emredici Yapısı, Beta Yayınevi, İstanbul 2014.
• DOĞAN YENİSEY, Kübra: “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, Yargıtayın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2013, İstanbul, 21-22 Kasım 2014, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017, s. 7-146 (İŞ İLİŞKİSİNİN KURULMASI).
• EKMEKÇİ, Ömer, YİĞİT, Esra: Bireysel İş Hukuku, 5. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2023.
• EKONOMİ, Münir: “Bölünemeyen Çalışma Şartlarından Hafta Tatili ve Diğer Tatiller”, Çalışma ve Toplum, S.68, 2022, s. 21-39.
• ERTANHAN, Mesut: Medeni Yargılama Hukukunda Tanık ve Tanıklık, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2005.
• GÖKTAŞ, Seracettin: “Yargıtay Uygulamasına Göre Hafta Tatili”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.30, 2013, s. 43-47.
• KARAMAN, Mehmet Halis: “Karar İncelemesi: 4857 sayılı İş Kanunu m. 13. Kısmi Süreli Çalışma, Ayrımcılık Yasağı, Kıdem Tazminatı, Yıllık Ücretli İzin ve Hafta Tatili”, Çalışma ve Toplum, S.25, 2010, s. 269-300.
• MERİÇ, Nedim: “Türk ve Alman İş Hukukunda Kısmi Süreli Çalışma”, Legal İHSGHD, S.8, 2005, s. 1545-1580.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi, ASTARLI, Muhittin, BAYSAL, Ulaş: İş Hukuku, 7. Baskı, Lykeion Yayıncılık, Ankara 2022.
• NARMANLIOĞLU, Ünal: İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri I, 5. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2014.
• ODAMAN, Serkan: Esneklik Prensibi Çerçevesinde Yargıtay Kararları Işığında Türk İş Hukukunda Çalışma Süreleri ve Yöntemleri, Legal Yayıncılık, İstanbul 2013.
• ÖZTÜRK, Berna: İşçinin Talimatlara Uyma Borcu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021.
• ÖZVERİ, Murat: “Güvensizliğin Hukuku: Esneklik”, Sarper Süzek’e Armağan, I, Beta Yayınevi, İstanbul 2011, s. 277-295.
• POSTACIOĞLU, İlhan E., ALTAY, Sümer: Medenî Usûl Hukuku Dersleri, 7. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2015.
• SEVİMLİ, Ahmet: “Yargıtayın 2020 Yılı ve Sonrasındaki Kararlarında Kısmi Süreli İşçinin Hafta Tatili Hakkı (Karar İncelemesi)”, Çalışma ve Toplum, S. 76, 2023, s. 487-511.
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 21. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2021.
• ŞAKAR, Müjdat: İş Hukuku Uygulaması, 13. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2022.
• TAŞKENT, Savaş, EYRENCİ, Ömer, ULUCAN, Devrim, BASKAN, Şükriye Esra: İş Hukuku, 10. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2020.
• TOPÇUOĞLU, İlyas: “Haftalık Çalışma Süresi De Korunmaya Muhtaç Mıdır? Yoksa Vardiyalı Çalışma Düzenlemesi Ölü Mü Doğmuştur?”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.14, 2009, s. 159-171.
• TUNÇOMAĞ, Kenan, CENTEL, Tankut: İş Hukukunun Esasları, 9. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2018.
• UMAR, Bilge, YILMAZ, Ejder: İspat Yükü, 2. Baskı, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul 1980.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku, 7. Baskı, Nesil Matbaacılık, İstanbul 2000.
• “Yargıtay 9. Hukuk Dairesi İçtihat Farklılıklarının Görüşülmesi Eylül 2020 (İlke Kararları)”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 94, S.6, Kasım-Aralık 2020, s. 487-501.
• YILDIZ, Gaye Burcu: “Güvenceli Esneklik ve 4857 Sayılı İş Kanunu”, Sarper Süzek’e Armağan, I, Beta Yayınevi, İstanbul 2011, s. 203-231.