Neslin Korunması İlkesinin Kapsamına Dair Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 128 - 143, 31.12.2020

Mesut Bayar

Öz

İnsanın imtihan edilmek üzere yaratıldığı bu dünyada kendisine verilen emaneti layıkıyla yerine getirebilmesi, hem dünya hayatının hem de ahiret hayatının saadetini sağlamaktadır. Bu emanetlerin ifası için insanın Rabbine, topluma ve tüm eşyaya karşı yerine getirmesi gereken görevler ve sorumluluklar vardır. Bu sorumlulukların en önemlilerinden biri, insan neslinin kıyamete kadar korunmasına çalışmaktır. Bu itibarla neslin muhafazası İslam’da korunması gereken zaruri ilkelerden biri olarak görülmüştür. Bu ilkenin uygulanabilmesini sağlamak üzere Allah, her iki cinse de fıtrattan gelen meyil duygusunu yerleştirmiş ve bu duygunun tatmin edilmesini insan neslinin devam etmesine vesile kılmıştır. Bunun yegâne yolunun olarak nikâh müessesi teşvik edilmiş böylece neslin hem yok olmasının hem de nesebin yok olması suretiyle karışmasının önüne geçilmiştir.
Bu ilkenin zayıfladığı günümüzde insanlığın birçok sorunla karşı karşıya kaldığı aşikârdır. Bu ilkenin ihmalinin insanlığa ait diğer değerleri de yıktığını ve insanı amaçsız bir hale getirdiğini görmek zor değildir. Başta nikâh müessesinin zayıflatılması olmak üzere müslüman gençler üzerinde nesli yok edici çalışmalar yapılmaktadır. Bu itibarla İslam’ın neslin devamına verdiği öneme katkıda bulunmak önem arzetmektedir. Nitekim İslam hukukçuları bu gerçekten hareket ederek, neslin korunması ilkesini muhafaza edilmesi gereken beş temel değerden biri olarak değerlendirmişlerdir. Konu ile ilgili olarak nikâh, nesebin sübutu, makasıd- şeria, nüfus ve aile planlaması gibi değişik başlıkların altında bahsi geçen neslin korunması ile ilgili bu hükümler, çalışmamızda bir araya getirilmiş ve kapsamının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Aile, Nesil, Nikah, Nesep

Kaynakça

• Arpacıoğlu, Işıl Tüzün, ‘‘Yapay Döllenmenin Soybağına Etkileri’’, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, c.5, S.1 (2013)
• Bilmen, Ömer Nasûhî, Hukûk-ı İslâmiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kamusu, 8 Cilt, (İstanbul: Bilmen Yayınları, 1405/1985.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl, Sahîhu’l-Buhârî, thk: Sıdkî Cemîl el-Attâr,(Beyrut: Daru’l-Fikr, t. y.)
• Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl b.Hammâd, es-Sıhâh Tacü’l-Lüğa, 6 cilt, thk: Ahmed Abdulgafûr Atâr, (Beyrut: Daru’l-İlm Li’l-melâyin, 1407/1987.)
• Çalışkan, Hazal Ungan,Taşıyıcı Anneliğe Güncel Bakış, Mühf - Had, c.22, sa. 489-509.
• Demîrî, Ebü’l-Bekā Kemâlüddîn Muhammed b. Mûsâ, en-Necmü’l-vehhâc fi şerhi’l-Minhâc,10 Cilt, (Cidde:Dâru’l-Minhâc,1425/2004.)
• Dönmez, İbrahim Kâfi, ”Neseb”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, (İstanbul: TDV, 2006), XXXII, 573-575.
• Ebû Zehre, Muhammed, el-Ahvâli’ş-şahsiyye, (y.y:Dâru’l-Fikri’l-Arabî, t.y.)
• Ensârî, Zeynüddîn Ebû Yahyâ, Zekeriyyâ b. Muhammed b. Zekeriyyâ, Esne’l-matâlib fi şerhi Ravdı’t-tâlib, 4 Cilt, ( y.y: Dâru’l--Kütübi’l-İslâmî, t. y.)
• Feyyûmî, Ahmed b. Muhammed Alî, el-Misbâhu’l-münîr 2 Cilt, (Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1407/1987.)
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed el-Mustasfâ min ilmi’l-usûl, 4 Cilt, thk: Hamza b. Züheyr Hâfız, (Medine: y.y., t.y.)
• https://kurul.diyanet.gov.tr/Karar-Mutalaa-Cevap/38334/dondurulmus-sperm-veya-embriyonun-kocanin-olumunden-sonra-kullanilmasi (Son Erişim: 31.10.2020)
• Isfahânî, Râgıp Ebu’l-Kasım el-Hüseyn b. Muhammed b. Mufaddal, Müfredâtü elfâzi’l-Kur’ân, thk: Safvân Adnân Dâvûdî,(Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1430/2009).
• İbn Abdilberr, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed en-Nemerî, et-Temhîd limâ fi’l-Muvaṭṭaʾ mine’l-meʿânî ve’l-esânîd, Thk: Mustafa b. Ahmed Alevî-Muhammed Abdülkebîr Bekri, 26 Cilt, (y. y: 1387/1967.)
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd el-Endelüsî el-Kurtubî, el-Muhallâ, Thk: Ahmed Muhammed Şâkir, 11 Cilt,(Dimaşk: Mektebetü’n-Nihda, 1347/1928.)
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullāh b. Ahmed b. Muhammed el-Muğnî, 10 Cilt, (Kahire: Mektebetü’l-Kahire, 1388/1998.)
• İbnü’l- Hümam, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî , Fetḥu’l-ḳadîr li’l-ʿâcizi’l-faḳīr, 10 Cilt, Thk: Abdurezzâk Gâlib Mehdî, (Beyrut:Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2003.)
• Kâsânî, Alâuddîn b. Mes‛ûd, Bedâi’u’s-sanâi’ fi’t-tertîbi’ş-şerâi’, 7 Cilt, (Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1406/1986.)
• Köksal, İsmail, Genetik Kopyalamanın Fıkhî Yönü, (İstanbul: Beyan Yayınları, 2005.)
• “Nesl”, el-Mevsû‛atü’l-fıkhiyye, Kuveyt: Vizâretü’l-Evkâf ve’ş-şuûni’l-İslâmiyye, 1409/1989, XL, 260-264.
• Nesâî, Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Şuayb, Sünen-i Suğrâ, thk: Abdulfettâh Ebû Gudde, 9 Cilt, (Halep: Mektebu’l-Matbû‛ati’l-İslâmiyye, 1406/1986.)
• Öner, Abdulkerim “Aile İçi İletişimde Tarafların Birbirlerini Dinleme Ve Anlama Tahammülünde Hz. Peygamber’in Örnekliği”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Ekim 2020, y.12, sayı.25, sa. 169-182.
• Öztürk, Kıymet, İslam Hukukuna Göre Süt Bankacılığı, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,( Eskişehir: 2016.) Paçacı, İbrahim, “Klonlama ve Kök Hücre Çalışmalarının İslam Dini Açısından Değerlendirilmesi”, Usul Araştırmaları Dergisi, 7 / 7 (June 2007): 35-60,
• Râzî, Zeynüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b.Ebî Bekr, Muhtâru’s-sıhâh, thk: Yûsuf Şeyh Muhammed, (Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 1420/1999.)
• Saraç, Hüseyin Nüfus Politikaları ve İlahi Dinlerdeki Uygulama,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1992.)
• Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ b. Muhammed el-Lahmî eş-Şâtıbî, el-Muvâfakât fî usûli’ş-şerîa. thk: Ebû Ubeyde Meşhûr b. Hasan Âlu Selman, Mukaddime ve 6 Cilt. (Kahire: Dâru İbn Affân, 1997.)
• Şimşek, Ayşe, “İslâm Hukuku Açısından Taşıyıcı Annelikte Meşruiyet Tartışmaları”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 24, 2014, sa. 241-266.
• Şirbinî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb, Muğni’l-muhtâc ila ma‛rifeti meâni’l-elfâzi’l-Minhâc 4 Cilt, thk: Muhammed Halîl Aytânî, (Beyrut: Darü’l-Ma’rife, 1417/1997.)
• Yılmaz İbrahim,” İslam Hukukunda Nesebein (Soy bağının) Reddi”, Marife, Bahar 2014, ss. 31-51.
• Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîin Muhammed b. Abdillâh el-bahru’l-muhît fî usûli’l-fıkh 8 Cilt, (y.y daru’l-Kutubî, 1414/1994.)